Một chỉ số khiến nhiều người giật mình, chiều cao trung bình của nam giới Việt Nam chỉ đạt 163,7cm, thấp hơn 13cm so với chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Chiều cao trung bình của nữ thanh niên Việt Nam là 153cm, thấp hơn 10,7cm của WHO. Trong vòng 15 năm qua, chiều cao của người Việt chỉ tăng được 1,5cm. Theo bản đồ chiều cao người dân các nước trên thế giới thì Việt Nam nằm trong số các nước có chiều cao trung bình thấp nhất. Đây là một thực trạng đáng lo ngại bởi con số này không chỉ phản ánh chiều cao của người Việt đang ở đâu trên bản đồ thế giới mà nó còn ảnh hưởng đến thể lực, trí tuệ, hình ảnh của cả một quốc gia.
Đối với trẻ em Việt Nam, bà Lê Bạch Mai - Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia đưa ra một con số đáng báo động. Tỉ lệ trẻ dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thể thấp còi lên đến 24,6%, thể nhẹ cân là 14,1%. Nếu như ở nông thôn, các vùng miền núi kinh tế khó khăn, tỉ lệ trẻ thấp còi cao thì ở thành thị, tình trạng trẻ thừa cân, béo phì ngày càng gia tăng.
Theo một thống kê mới đây, tại TP. Hồ Chí Minh, chỉ trong vòng 7 năm, tỉ lệ thừa cân béo phì của học sinh tiểu học đã tăng gấp 3 - 4 lần. Tại Hà Nội, nghiên cứu mới đây trên hơn 3.000 học sinh tiểu học nội thành cho thấy, gánh nặng kép về vấn đề dinh dưỡng đã nghiêng hẳn về phía thừa dinh dưỡng với 23,4% học sinh bị thừa cân và 17,3% học sinh bị béo phì, so với 2,4% học sinh bị thấp còi và 2% học sinh bị gầy còm.
Bên cạnh đó, tình trạng thiếu vi chất cũng còn rất phổ biến, trong đó, tỉ lệ thiếu vitamin A, thiếu máu thiếu sắt, thiếu kẽm, thiếu iode, thiếu vitamin D và khẩu phần canxi thấp… ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ - giống nòi người Việt.
Người Việt ăn theo sở thích, không cần biết đến dinh dưỡng
Bà Lê Bạch Mai cho rằng, nghèo đói và thiếu kiến thức là hai nguyên nhân của suy dinh dưỡng trẻ em Việt Nam. “Ở những gia đình khó khăn về kinh tế, trẻ thiếu cái ăn, cái mặc, còn ở những gia đình khá giả, bữa ăn của trẻ có thể thừa đạm, dinh dưỡng nhưng lại mất cân đối vi chất”, bà Mai nhấn mạnh. Cũng theo bà Mai, những sai lầm về dinh dưỡng cho trẻ xuất phát ngay từ thời kỳ mang thai, trong thời kỳ cho con bú, giai đoạn ăn dặm đến khi trẻ ở tuổi mầm non. Trong khi trẻ cần được ăn đủ bốn nhóm thực phẩm thiết yếu cho sự phát triển bao gồm chất đạm, tinh bột, chất béo, nhóm giàu vitamin thì nhiều gia đình cho con ăn chưa đúng cách hoặc ăn thiếu đa dạng.
Đáng lên án là hiện nay có tình trạng các bà mẹ luôn có tư tưởng nhồi con ăn bằng mọi cách. Hậu quả là một số trẻ quen dạ, ăn quá nhiều và thích các món tinh bột, chất béo (các món rán, thức ăn nhanh) đã khiến cân nặng của trẻ không thể kiểm soát.
Theo PGS.TS Lê Danh Tuyên - Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia, tỉ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi, nhẹ cân ở khu vực nông thôn; đặc biệt là các xã nghèo đều cao hơn so với khu vực thành thị.
Nhiều bà mẹ trước khi sinh con, trước khi lập gia đình chưa được trang bị kiến thức về dinh dưỡng như: Chăm sóc bà mẹ có thai dẫn đến trẻ bị suy dinh dưỡng bào thai; nuôi con bằng sữa mẹ, cho trẻ ăn bổ sung, theo dõi sự phát triển của trẻ,... dẫn đến thực hành dinh dưỡng không đúng, chăm sóc con chưa đúng khoa học dẫn đến suy dinh dưỡng...
Vấn đề thiếu vi chất dinh dưỡng cũng đang còn tồn tại. Cứ 4 trẻ dưới 5 tuổi thì có 1 trẻ bị thiếu máu. Có 43% trẻ em dưới 2 tuổi (tức là trong 1.000 ngày vàng đầu đời) bị thiếu máu do đói nghèo. Cứ 4 phụ nữ thì có 1 người bị thiếu máu chủ yếu tập trung ở miền núi. Thiếu máu chủ yếu do thiếu sắt.
Theo khuyến cáo của các chuyên gia, muốn trẻ phát triển thể lực, trí tuệ thì vấn đề dinh dưỡng cần phải được quan tâm từ rất sớm, ngay từ khi trẻ còn trong bào thai, đừng chờ đến khi trẻ lớn, sẽ mất đi “cơ hội vàng” để trẻ phát triển toàn diện.
Theo Lao động