Văn hóa thưởng trà với giới trẻ Việt ngày nay

Thưởng trà - nét văn hóa “đậm đặc” Việt Nam

Với người Việt, chén trà là đầu câu chuyện. Dù đơn sơ hay cầu kỳ, dù loại cực phẩm hay chỉ là thức uống bình dân, chén trà vẫn mang trong mình ý nghĩa thanh cao, là cầu nối giữa tấm lòng với tấm lòng.

Văn hóa trà Việt là một phong tục tập quán, một thú vui thanh cao cho dù là ở thành thị hay nông thôn. Thưởng trà cũng thể hiện văn hóa trong cách ứng xử thông qua việc người nhỏ pha trà mời người lớn, gia chủ pha trà mời khách đến chơi. Không đơn giản như nhiều người vẫn nghĩ, pha trà và thưởng trà là cả một nghệ thuật cần sự tỉ mỉ, khéo léo và kiên nhẫn trong từng khâu, từ chọn ấm, loại nước pha trà cho đến lọai trà được pha.

"Vũ trụ trong ấm nhật nguyệt trong chén", trà nhân đưa cảm xúc, tâm hồn của mình vào ấm trà để thưởng thức cùng bạn hữu. Bên ấm trà, con người quên mất thời gian trôi, chỉ để lại khoảng không tĩnh lặng đễ mỗi người tự suy ngẫm về cuộc đời. Trong trà đạo Việt Nam, cả người pha lẫn người thưởng đều phải biết cách thưởng thức, bởi nếu trà dù ngon mà ko biết thưởng thì cũng chỉ là hư không...

Trong những buổi sáng tinh mơ hay sau bữa cơm tối gia đình, mọi người trong nhà già có, trẻ có, ngồi quây quần bên ấm trà trò chuyện. Nhấp từng ngụm nhỏ, thật chậm rãi để cảm nhận trọn vẹn hương vị của chén trà nóng đang bốc khói, có vị chát nhẹ trên đầu lưỡi, rồi chuyển sang vị ngọt và đặc biệt là thơm đặc trưng của trà.

Với người Việt, uống trà quả là một thú chơi thanh tao, đặc biệt là trong mỗi dịp tết đến, xuân về. Để có chén trà ngon phải hội tụ đủ bốn yếu tố quan trọng: Nhất thủy, nhị trà, tam pha và tứ ấm.

Theo nhà nghiên cứu văn hóa Đỗ Văn Toàn, ngày xưa khi pha một ấm trà, người pha trà phải dồn vào đó biết bao công phu mới pha được loại trà có màu sắc, hương thơm và mùi vị đẳng cấp. Mỗi bước nhỏ trong việc pha trà, thưởng trà đều được thực hiện một cách khéo léo, uyển chuyển, không quá nhanh và cũng không quá chậm vừa đủ để thể hiện hết sự tinh tế, nhẹ nhàng.

“Mỗi bước pha trà đều được định danh bằng những tên gọi riêng như: “ngọc diệp hồi cung” (thao tác dùng thìa gỗ múc trà vào ấm), “cao sơn trường thủy” (tráng trà), “hạ sơn nhập thủy” (lần đổ nước thứ hai vào trà), “tam long giá ngọc” (dâng trà) và “du sơn lâm thủy” (ngửi hương và uống trà)” – nhà nghiên cứu Đỗ Văn Toàn chia sẻ.

Ngoài những nét văn hóa tinh tế, độc đáo và hương vị thơm ngon, trà còn mang lại nhiều lợi ích cho người thưởng thức. Trong từng loại trà có những công dụng riêng biệt, ảnh hưởng tốt tới sức khỏe như giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư, tim mạch, đại tràng, thanh nhiệt giải độc, an thần, giúp ngủ ngon.​

Giới trẻ nghĩ gì về văn hóa thưởng trà?

Khi xã hội phát triển, kéo theo sự giao thoa giữa nhiều nền văn hóa khác nhau, nhiều xu hướng mới dần trở thành trào lưu trong giới trẻ.

“Sành điệu” là tính từ thường dành cho những bạn trẻ hiện đại, đam mê công nghệ, có phong cách riêng và hợp thời. Sự sành điệu được họ thể hiện không chỉ trong “gu” thời trang, sở thích, giải trí... mà ngay cả ở nghệ thuật thưởng trà, vốn được cho là niềm đam mê của người lớn tuổi.

Trao đổi với phóng viên, nhiều bạn trẻ cho biết mình thích trà hiện đại, các loại trà pha chế sẵn, trà sữa… bởi có nhiều mùi vị đa dạng, nhanh chóng, tiện lợi.

Bạn Ngọc Anh (Đống Đa, Hà Nội) bộc bạch, với giới trẻ, ngoài tác dụng giải khát, uống trà còn là cách để họ thể hiện phong cách riêng. Uống trà ngày nay không nhất thiết phải có đầy đủ một bộ ấm, tách pha trà chuyên dụng hay chế biến cầu kỳ, công phu. Phong cách dùng trà của người trẻ linh hoạt hơn vì họ không có điều kiện để chăm chút cho một sở thích tốn nhiều công sức và thời gian.

“Thay vào đó, những loại trà được chế biến sẵn với hình thức đóng chai gọn nhẹ luôn được giới trẻ ưu tiên. Hình thức này không chỉ giúp chúng em có thể thưởng thức trà mọi lúc, mọi nơi mà còn góp phần thể hiện phong cách năng động, sành điệu đang muốn khẳng định của giới trẻ” - Ngọc Anh nói.

Các bạn trẻ “đua nhau” xếp hàng thưởng thức trà sữa

Còn bạn Anh Tuấn (Hà Đông, Hà Nội) lại chia sẻ quan điểm, một người trẻ hiện nay thường có cá tính độc đáo, luôn biết cách thể hiện bản thân và trân trọng sức khỏe của chính mình. Do đó, ngay cả cách chọn trà để thưởng thức, họ luôn chọn loại không chỉ tiện dụng, giải khát nhanh mà phải có lợi cho sức khỏe.

​Tuy nhiên, một số bạn trẻ khác lại cho rằng, nếu bỏ chút thời gian thưởng trà truyền thống và dày công tìm hiểu, có thể mỗi người sẽ nhận ra điều thú vị trong nghệ thuật thưởng trà Việt Nam, và biết đâu bạn lại thấy bản ngã của chính mình trong đó.​

Bạn Quỳnh Anh (Q.9, TP.HCM), cho biết, bản thân sau những giờ làm việc căng thẳng thường hay lui tới các quán trà yên tĩnh để thưởng thức thú vui tao nhã. Tại những quán trà này, mỗi phòng đều có một số bàn ghế gỗ cho khách ngồi. Nghệ thuật thưởng trà rất phù hợp với những nhóm từ 3-4 người cần một không gian yên tĩnh để trò chuyện.

Không gian thưởng trà truyền thống của một số bạn trẻ

“Khi ta cùng thưởng thức một chén trà, ta sẽ cảm nhận rõ hơn những dư vị của cuộc sống, tâm hồn cũng rộng mở hơn, thư thái và lắng đọng, cảm thấy yêu đời và bỏ hết đi những mỏi mệt cuộc sống” - Quỳnh Anh nói.

Mai Quỳnh - Huy Phạm

Theo Báo Đời sống và Tiêu dùng