Hầu đồng (lên đồng) là một nghi thức trong hoạt động tín ngưỡng dân gian Việt Nam, đây là nghi thức giao tiếp với thần linh thông qua các “cô đồng”, “bà cốt” hoặc “cậu đồng”. Để hiểu rõ hơn về nghi lễ hầu đồng, Phóng viên Báo Đời sống và Tiêu dùng đã có cuộc trò chuyện với thanh đồng Nguyễn Thị Thu Huyền xung quanh vấn đề này.
+ Một thanh đồng có nét mặt rất xinh đẹp, chị có e ngại về những “điều tiếng” xung quanh việc hầu đồng của mình hay không?
Khi tôi bước vào lĩnh vực tâm linh này cũng có người ủng hộ tôi và cũng có người nói công việc tôi làm là ảo. Mặc dù hiện nay nhiều người đã có cái nhìn tích cực hơn về hầu đồng, nhưng cũng không thể phủ nhận vì rất nhiều người vẫn lợi dụng nghi thức hầu đồng để trục lợi, thể hiện hành vi mê tín, dị đoan, lừa gạt niềm tin của mọi người. Chính vì vậy không thể tránh khỏi những dị nghị, điều tiếng ở bên ngoài. Nhưng với bản thân tôi khi bước ra hầu đồng tôi không e ngại về những điều tiếng bên ngoài vì tôi làm bằng cái tâm của mình, hầu đồng với mong muốn bản thân được yên căn yên số và cầu ban cho mọi người sức khỏe, bình an.
PV Ngô Văn Quảng trò chuyện với thanh đồng Nguyễn Thị Thu Huyền
+ Hiện nay, vẫn có nhiều người chưa hiểu nhiều về ý nghĩa thật sự của việc hầu đồng, thậm chí là hiểu sai là “buôn thần, bán thánh”, Chị có ý kiến gì về việc này?
Bản chất của hầu đồng là mang tính chất tâm linh, đây là nghi thức giao tiếp với thần linh thông qua các “cô đồng”, “bà cốt” hoặc “cậu đồng” hầu đồng là để cho con người ta cầu ban được sức khỏe, sự an lành. Khi thanh đồng thì lúc đó mình đóng vai trò trung gian giữa con người và thần linh, thường được gọi là “cái ghế của thánh”, là nơi để thánh ngự vào.
Thanh đồng Nguyễn Thị Thu Huyền trong giá quan lớn Tuần Tranh
Nếu nói hầu đồng là “buôn thần, bán thánh” thì cũng có nhưng cái đó nằm trong số “một con sâu làm rầu nồi canh” một số người lợi dụng nghi thức hầu đồng để trục lợi. Theo tôi nếu đã là tâm linh thì phải làm cho phải đạo, đã được cha mẹ giáng như thế nào thì mình nên làm đúng tâm của một người thầy. Đạo Mẫu là hướng đến cuộc sống an lành và hầu đồng là để yên căn, yên số, yên bản mệnh, xin sự an lành của chính mình chứ không phải là nơi xin “lộc, lá”. Tuy nhiên, cái gì cũng có tính hai mặt, khi con người quá mong muốn cầu xin “lộc” để thuận lợi cho mình thì lại càng dễ bị lợi dụng, nhất là trong tín ngưỡng càng dễ bị lừa.
+ Khi bước vào tín ngưỡng tâm linh này, cuộc sống của chị có thay đổi như thế nào?
Thực tế tôi bước vào lĩnh vực tâm linh này được 13 năm và ra hầu đồng đươc 11 lần. Nhiều người cho rằng cứ ra hầu đồng là có được tài lộc ăn nên làm ra, theo tôi thì không phải như vậy, hầu đồng là xin các ngài về ban cho sức khỏe vì có sức khỏe mới làm các việc khác được.
Thanh đồng Nguyễn Thị Thu Huyền trong giờ hầu đồng
Rất nhiều các thanh đồng đạo quang cũng ra hầu đồng rất to nhưng càng hầu to thì đến nay lại vỡ nợ rất nhiều, vỡ nợ nhiều lại phỉ báng danh ông thánh. Nhiều người còn đi vay mượn để bắc ghế ra hầu thánh để thánh ban cho nhiều tài lộc nhưng không có ông thánh nào bắt phải đi vay mượn để ra hầu cả. Đối với tôi có đến đâu thì tâu đến đó, bằng cái tâm của mình xin các ngài ban cho sức khỏe . Từ lúc được các ngài cắt cử ra hầu thì tôi cảm thấy cái tâm của mình rất thoải mái, sức khỏe tốt, cuộc sống bình an.
+ Với cái nhìn cởi mở hơn của xã hội, Tín ngưỡng thờ mẫu(hầu đồng) ngày càng có chiều hướng phát triển rộng hơn, chị có ý kiến như thế nào trong việc bảo tồn và phát huy nghi lễ hầu đồng?
Cùng với sự phát triển của xã hội thì Tín ngưỡng thờ mẫu đang được rất nhiều người quan tâm,Tuy nhiên, cùng với đó, vấn đề về thương mại hóa, sân khấu hóa, làm sai lệch trong nghi lễ hầu đồng, lợi dụng nghi lễ… đã diễn ra. Làm thế nào để bảo tồn đúng giá trị truyền thống khi thực hành nghi lễ hầu đồng là một việc làm rất cần thiết.
Theo tôi để gìn giữ nét văn hóa trong hầu đồng thì mỗi người chúng ta nên tìm hiểu, nghiên cứu về tục thờ mẫu và thực hành nghi lễ ấy theo đúng bản chất vốn có của nó, không nên biến tướng tín ngưỡng đẹp đó của dân tộc thành những trò mê tín, dị đoan để trục lợi bản thân. Cần xây dựng một quy ước cho việc tổ chức nghi lễ hầu đồng tránh phô diễn khoe của, các thanh đồng cần có sự đoàn kết tuyên truyền làm công đức từ thiện, hướng cho những người có căn đồng số lính đi đúng con đường tu của mình để có cuộc sống bình an.
+ Xin cảm ơn chị về cuộc trao đổi này.
Ngô Văn Quảng