Gần như ngay lập tức sau vụ thảm kịch chuyến bay MH17 của Malaysia Airlines bị bắn rơi trên bầu trời miền Đông Ukraine khiến 298 người trên máy bay thiệt mạng, nhiều câu hỏi đã được đặt ra. Tại sao một máy bay dân sự lại bay qua vùng chiến sự? Phải chăng đó là lỗi của hãng hàng không?
Hiện trường bi thảm của vụ rơi máy bay MH17 thuộc Malaysia Airlines. (Nguồn: AFP)
Theo tờ The Atlantic thì câu trả lời là không. Malaysia Airlines, vốn đã chịu nỗi đau từ vụ mất tích máy bay MH370, vẫn tuân thủ nghiêm chỉnh các quy định an toàn hàng không. Về nguyên tắc, mọi chuyến bay đều nhắm tới việc tối thiểu hóa thời gian di chuyển, đốt nhiên liệu, phát thải và chi phí. Trên thực tế, các đường bay sẽ được điều chỉnh tùy theo tình hình, và đó là việc của hệ thống điều phối không lưu quốc tế.
Trước một chuyến bay, phi hành đoàn sẽ liên lạc với bộ phận hoa tiêu của hãng để xin chỉ thị về đường bay dự kiến. Trong chuyến bay, phi hành đoàn sẽ tiếp tục điều chỉnh đường bay, theo đề xuất của hoa tiêu, hoặc theo điều kiện thời tiết chẳng hạn. Các phi công thường xin chuyển hướng bay, hoặc thay đổi cao độ, để tìm các vùng không khí ít nhiễu động hơn, hoặc theo hướng gió có lợi hơn.
Khi cất và hạ cánh, các phi công phải tuân thủ tuyệt đối chỉ dẫn của mặt đất. Họ cũng phải để ý tới nhiều hạn chế khác, như các không phận cấm bay chỉ dành cho hoạt động quân sự hay vùng cấm bay như ở không phận Nhà Trắng, phủ tổng thống Mỹ. Ở Mỹ, các hãng hàng không dân sự được cảnh báo phải đặc biệt chú ý khi bay qua các không phận Yemen, CHDCND Triều Tiên, Somalia, Iraq và Syria.
Trước khi MH17 cất cánh ngày 17/7, phi hành đoàn và các hoa tiêu đã biết vài giờ trước rằng nhà chức trách Ukraine cấm bay với may bay dân sự ở cao độ dưới 32.000 feet (9.753 mét) ở không phận miền đông nước này “vì tình hình chiến sự”. Vì thế, MH17 bay qua vùng này ở độ cao 33.000 feet (10.058 mét), hoàn toàn đúng luật, giống như bạn chạy 49 km/h ở một đoạn đường cắm biển tốc độ 50 km/h.
Và lẽ ra ở cao độ đó theo đúng quy định, họ phải được an toàn.
Nhiều hãng hàng không đã bay qua vùng trời Ukraine trong tuần trước còn nhiều hơn cả Malaysia Airlines (Nguồn: Der Spiegel/Flight Radar)
Đáng chú ý hơn, báo Đức Der Spiegel (lấy dữ liệu từ Flight Radar) đã thiết lập một biểu đồ cho thấy trong khi một số hãng hàng không, bao gồm Air France, đã thay đổi đường bay tránh không phận Ukraine, hầu hết các hãng khác vẫn bay qua đó bình thường. Rất nhiều chuyến bay đã bay qua khu vực mà MH17 bị bắn rơi, bao gồm cả hãng lớn và uy tín như hãng của Đức Lufthansa.
Trong tuần trước, Lufthansa (86 chuyến) thậm chí còn dùng đường bay này thường xuyên hơn so với Malaysia Airlines (48). Cùng thời gian đó, các hãng khác cũng đã bay tuyến này nhiều hơn Malaysia Airlines là Singapore Airlines (75), Aeroflot (86) và Ukraine International Airlines (62).
Như thế, bất cứ chiếc máy bay nào trong số đó cũng đã có thể phải hứng chịu số phận bi thảm như của MH17 và 298 con người trên đó, và điều không may đã xảy ra với Malaysia Airlines, lần thứ hai trong năm.
Trần Trọng
theo Vietnam+