Rùng mình công nghệ sản xuất băng vệ sinh sản xuất từ giấy phế thải

Dantin - Chỉ cần bỏ ra 3.000 đồng, lập tức tôi đã mua được cả mớ băng vệ sinh trong tay. Miếng băng mỏng dính, vừa dùng đã dúm dó và bốc mùi hôi, bông bên trong trắng nhờ, điểm vài chấm vàng, xanh. Khi lột ra vứt bỏ, băng rách đôi, bông bên trong rơi lả tả…

• Hà Nội: Về nơi phế thải nhựa, nylon cao như núi
• Rùng mình ống hút, hộp thực phẩm từ rác thải
• Rùng mình thủ đoạn tẩy rửa thịt ôi thành thịt thơm
• Rùng mình chất lượng thịt thú rừng

Trên thị trường, còn có nhiều sản phẩm với các thương hiệu như Danisa, Danaco, Kotiex, Ketex … giá khoảng từ 5.000 đồng – 8.000 đồng/gói/7 miếng, các loại băng vệ sinh này có bao bì và hình in tương đối giống sản phẩm của Diana, Kotex. Trong khi đó giá trung bình các sản phẩm có nhãn hiệu là từ 11.500 đồng/ gói 8 miếng …

Băng vệ sinh không nhãn cũng rất đa dạng về chủng loại, có sản phẩm cho ban đêm, ban ngày, dùng hàng ngày, tùy nhu cầu của khách để lựa chọn cho phù hợp. Nhiều nhãn hiệu khác nhau nhưng trên bao bì mỗi sản phẩm đều ghi nơi sản xuất, đóng gói tại Bắc Ninh hoặc Gia Lâm – Hà Nội. Chất liệu của các loại băng vệ sinh này chủ yếu làm bằng bông tạp, giấy lộn không đảm bảo chất lượng, sức khỏe cho người sử dụng.

Các loại BVS thô được đánh đống trên mặt đất nhớp nháp của các cơ sở sản xuất trong làng Doãn Thượng        

Theo chỉ dẫn của chị T, một người dân trong làng sản xuất băng vệ sinh nhái Doãn Thượng (Xuân Lâm, Thuận Thành, Bắc Ninh) phóng viên Đời sống & Tiêu dùng thâm nhập vào hàng loạt các cơ sở sản xuất kinh hoàng này với mác một chủ đại lý đi ăn hàng.

Vàng thau lẫn lộn

Bước chân vào cơ sở sản suất băng vệ sinh mang tên Việt Hưng, qua làn khói bụi đến ghẹt thở, chúng tôi thấy lố nhố hàng chục người công nhân nữ đang lúi húi, đôi bàn tay thoăn thoắt xếp các lá băng vệ sinh .

Mùi hôi, khói bụi đặc sệt, tiếng động cơ nặng chĩu, khiến ngực chúng tôi nghẹn lại. Hạ tay kéo hai cổ áo bịt kín mặt, để lộ 2 mắt, tôi lầm lũi quan sát những người công nhân nữ ngồi bệt, tay trần đang nhịp nhàng đóng gói sản phẩm.

Phía bên phải, hàng chục công nhân nam đang hì hục xúc từng xẻng lớn bột giấy vón cục đổ vào máy nghiền. Sau khi bột giấy tơi, lần lượt chúng được đưa vào băng chuyền để dập thành miếng.

Không qua bất cứ một công đoạn khử trùng, từng miếng BVS trần đã được định hình đổ chất lên thành đống lớn ngay xuống mặt sàn xưởng nhem nhuốc đợi tay người gấp lại rồi đóng gói.

Theo quan sát, trong cái diện tích xưởng chưa đến 100m2 này, hàng chục loại băng vệ sinh được sản suất thủ công, khoác lên bao bì các nhãn mác na ná các nhãn hiệu nổi tiếng: Dimica, Dania, Dicena, Dimico... (tương tự băng vệ sinh Diana) hay Kotox, Kotet, Koktex, Kolex... (tương tự băng vệ sinh Kotex).

Thoạt nhìn qua, bao bì mẫu mã của những gói băng vệ sinh mang nhãn hiệu "Doãn Thượng" chúng tôi không thể phân biệt đâu là giả đâu là thật. Nếu như không được một cô công nhân mách: “Không phải Diana hay Kotex đâu. Thương hiệu độc quyền của đất nhà tôi đấy”.

Nếu nhìn qua, mẫu mã, mầu sắc các loại BVS kém chất lượng này không khác với các loại BVS có thương hiệu khác

Sang một cơ sở có vẻ khang trang hơn, tuy nhiên công nghệ chế biến BVS tại đây khiên chúng tôi không khỏi giật mình. Hệ thống máy móc quá thô sơ và hầu như đã bị hạn gỉ.

Từng đống BVS trắng thô được được đánh đống dưới mặt đất. Mọi công đoạn từ dán tem, mác, cho vào túi đều được thực hiện thủ công…

Giá rẻ giật mình

Theo lời các chủ xưởng thì các loại băng vệ sinh này chủ yếu được đưa đi bán lẻ tại các vùng quê khác hay vùng núi, cũng có khi được xé lẻ bán rong ở các thành phố lớn như Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng,…

Giá bán buôn của các loại băng vệ sinh này là 2.300 đồng/ gói/10 miếng/gói. "Xịn" hơn còn có loại cánh siêu mỏng giá 2.800đ/gói. Loại băng hàng ngày, hương thảo mộc, trà xanh, cũng chỉ 2.000đ/gói. Loại chưa đóng gói thì bán lẻ theo chiếc với giá 300đồng/chiếc. Loại “trần”, được đóng gói trong những túi bóng trắng, không có nhãn mác giá chỉ 22 nghìn đồng/ túi/ 15 gói/ 150 miếng.

Ngay tại thủ đô Hà Nội, các loại BVS mang nhãn na ná 2 nhãn hàng được cho là dễ "nhận diện" nhất là Diana và Kotex. Đó là  Kelex, Dibansa, Dibanco, Danisa, Dania, Dictum…, bán với giá rất bình dân, thường rẻ hơn 8 nghìn - 10 nghìn đồng/gói cùng số miếng.

Theo khảo sát của chúng tôi, những loại BVS na ná thương hiệu lớn hoặc không có bao bì được sản xuất tại Doãn Thượng đã chiếm lĩnh thị trường hầu hết khu vực miền núi, nông thôn thông qua kênh bán hàng rong và giao hàng tận nhà, đánh bật dòng BVS giá rẻ của các hãng đang quảng cáo rầm rộ trên báo đài hiện nay.

Nguy cơ vô sinh tăng cao

Theo tiết lộ từ một người dân Doãn Thượng thì: Giấy để làm băng vệ sinh đa phần mua lại từ các cơ sở buôn bán phế liệu hoặc mua từ dân buôn đồng nát. Tốt hơn chút là lấy từ các loại giấy ăn trắng, thu gom từ các nhà máy sản xuất khác trong làng.

Từng mớ giấy phế liệu này sẽ được cho vào bể ngâm. Sau thời gian, mớ giấy này sẽ mục ruỗng và được vớt lên, bở tung, mủn thành bột. Sau đó chúng được cho vào bể ngâm Javen khử trùng và màu.

Sau vài ngày, bột giấy được sấy khô và nhanh chóng trở thành nguyên liệu làm băng vệ sinh trắng phau và "thơm" mùi hoá chất. Khi thành phẩm, mắt thường khó có thể phân biệt màu sắc so với băng vệ sinh xịn.

"Bình thường, lớp thấm hút trong các miếng băng vệ sinh là bông, nhưng băng vệ sinh được làm ở Doãn Thượng đa phần làm từ giấy. Người dân cứ tham rẻ mà mua, chứ đã nhìn thấy công nghệ làm ra những sản phẩm ấy thì không ai dám dùng…”. Chị H, người làng Doãn Hạ bên cạnh cho biết.

Còn phụ nữ trong làng thì rỉ tai nhau, thà mua vải thô về dùng chứ không dùng BVS do làng sản xuất, nhiễm bệnh như chơi, có khi còn…vô sinh.

Chị T, một người dân trong làng cho biết: Khi làng mới có phong trào sản xuất BVS, thấy giá bán cũng rẻ, chị mua dùng thử. Nhưng chỉ được 1 – 2 lần, chị đã rùng mình vì chất lượng đáng sợ của nó.

“Miếng băng mỏng dính, vừa dùng đã dúm dó và bốc mùi hôi, bông bên trong trắng nhờ, điểm vài chấm vàng, xanh. Khi lột ra vứt bỏ, băng rách đôi, bông bên trong rơi lả tả…Mà sau khi dùng lại còn thấy ngứa ngáy, khó chịu nữa. Bóc thử một miếng ra thì bên trong là một lớp bông không mấy trắng, lại thêm những chấm vàng, xanh nữa”, chị T chia sẻ.

Trước nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm phụ khoa khi sử dụng BVS kém chất lượng cao, TS Nguyễn Việt Tiến, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản TƯ cho biết: “Ngoài những chỉ tiêu không an toàn về vi sinh, hóa, loại BVS này  còn có bề mặt thô cứng có thể gây cọ xước rất dễ dẫn tới nhiễm khuẩn. Dùng lâu có thể gây viêm nhiễm, nhiễm khuẩn phần phụ, bám tắc vòi trứng, viêm nội mạc tử cung và lâu dần có thể dẫn tới vô sinh”.

“Ngại” kiểm tra xử lý (!?)

Có một điều lạ lùng, tuy Doãn Thượng là nơi cung ứng BVS đi khắp nơi trên cả nước, nhưng tuyệt nhiên trong hệ thống bán lẻ tại khu vực, chúng tôi không hề thấy bóng dáng “sản phẩm” của làng được bày bán.

Trước những cảnh báo nguy hiểm của các loại BVS giả đang được sản xuất, bày bán tràn lan, chúng tôi có cuộc trao đổi với ông Lương Ngọc Thủy, Chánh thanh tra Sở Khoa học Công nghệ tỉnh Bắc Ninh.

Theo ông Thủy: “Những vi phạm về mẫu mã, nhãn hiệu và chất lượng của các mặt hàng giấy vệ sinh nói chung và BVS nói riêng tại các làng nghề trên địa bàn tỉnh xảy ra rất nhiều. Đã rất nhiều lần Thanh tra sở tiến hành thanh tra, nhưng rất khó xử lí bởi sự chống đối quyết liệt từ phía các hộ vi phạm. Hơn nữa, do các cơ sở sản xuất này làm ăn manh mún, nhỏ lẻ nên các cơ quan chức năng cũng rất “ngại” kiểm tra, xử lý”.

Đoàn Tân