Đưa Iraq ra khỏi blacklist trong sắc lệnh nhập cư mới được xem như bước lùi khôn ngoan của Tổng thống Trump. Song đối với nhà cái, đặt cửa thắng cho ông trong "canh bạc ngoại giao" này có thể lại là quyết định đầy mạo hiểm.
Sắc lệnh hạn chế nhập cư mới được Tổng thống Mỹ Donald Trump ký ngày 6/3 được xem như phiên bản nâng cấp - “version 2.0” từ sắc lệnh hành pháp hôm 27/1. Đồng quan điểm với người đứng đầu Nhà Trắng, tân Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson nhận định, sắc lệnh mới này chính là biện pháp “sống còn” để tăng cường an ninh quốc gia và đảm bảo sự an toàn cho người dân Mỹ!
“Phiên bản 2.0” có gì mới?
Điểm khác biệt quan trọng đầu tiên trong bản sắc lệnh hành pháp mới mà Ngài Trump vừa ký là việc gạch tên Iraq khỏi danh sách các nước thuộc hàng “blacklist”. Còn về mặt thời thời gian thực thi, khác với sắc lệnh trước có hiệu lực ngay khi ký ban hành hôm 27/1, sắc lệnh mới này có hiệu lực sau 10 ngày kể từ khi Tổng thống Trump đặt bút ký (tức ngày 16/3 chính thức có hiệu lực).
Tổng thống Trump ký sắc lệnh hành pháp hạn chế nhập cư đầu tiên ngày 27/1
Theo “phiên bản 2.0”, chính quyền Tổng thống Trump tạm thời dừng cấp thị thực cho người dân đến từ 6 quốc gia Hồi giáo - gồm Syria, Iran, Libya, Somalia, Yemen và Sudan. Cụ thể, công dân của 6 nước Hồi giáo kể trên sẽ bị cấm nhập cảnh Mỹ 90 ngày. Ngoài ra, thay vì cấm nhập cảnh vô thời hạn đối với người tị nạn Syria, sắc lệnh mới giảm thời gian xuống còn 120 ngày.
Điểm “cải tiến” thứ hai trong sắc lệnh mới đó là sắc lệnh này không áp dụng với những người đã có thị thực vào Mỹ và cư dân thường trú tại Mỹ. Như vậy, sắc lệnh này chỉ áp dụng đối với những người xin thị thực mới vào Mỹ, điều này đồng nghĩa với việc khoảng 60.000 người bị thu hồi thị thực theo sắc lệnh ban đầu (ký hôm 27/1) đến nay sẽ tiếp tục được nhập cảnh vào Mỹ (?).
Sắc lệnh mới không đề cập vấn đề tôn giáo, và đặc biệt, người tị nạn theo Thiên Chúa giáo cũng không còn nằm trong diện “ngoại lệ”. Điều này được đánh giá là “điểm cộng” giúp phiên bản 2.0 khó bị ngăn chặn hơn, bởi sắc lệnh hạn chế nhập mà Tổng thống Trump ký ngày 27/1 đã bị tố vi hiến vì phân biệt tôn giáo. Thêm vào đó, theo các nhà phân tích, việc miễn trừ cho người có thị thực và thẻ xanh, như đã nói ở trên, sẽ giúp phiên bản “nâng cấp” khó bị chất vấn về quy trình tố tụng công bằng quy định trong Tu chính án số 5.
Đưa Iraq ra khỏi blacklist: Quyết định khôn ngoan?
Giới chức Mỹ cho biết, 6 quốc gia trên - gồm Syria, Iran, Libya, Somalia, Yemen và Sudan - vẫn bị giữ lại trong danh sách cấm vì những hạn chế trong năng lực thông tin và rà soát lý lịch “không đạt tiêu chuẩn an ninh Mỹ” (?). Trong khi đó, Iraq được rút khỏi danh sách cấm vì chính phủ nước này đã áp dụng các quy trình an ninh mới trong việc xét duyệt visa, chia sẻ thông tin cũng như hợp tác chặt chẽ với Mỹ trong cuộc chiến chống khủng bố. Tuy nhiên, theo tiết lộ từ một quan chức cấp cao Mỹ, sự thay đổi mạnh mẽ này diễn ra sau khi chính quyền Baghdad tiến hành cuộc vận động hành lang mạnh mẽ với Washington.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi từng điện đàm để thảo luận về việc bỏ Iraq ra khỏi danh sách các nước bị cấm trong sắc lệnh nhập cư mới.
Cụ thể, hôm 10/2, Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi đã gọi điện cho Tổng thống Donald Trump. Đến ngày 18/2, ông Abadi có cuộc trò chuyện trực tiếp với Phó tổng thống Mike Pence ở Munich, Đức. Còn trước đó, Ngoại trưởng Tillerson và giới chức cấp cao Baghdad đã nhiều lần thảo luận về các biện pháp an ninh nhằm ngăn khủng bố từ Iraq tới Mỹ. Ngoài ra, hai bên cũng đã xem xét kỹ và đề ra nhiều biện pháp an ninh để cải thiện khả năng kiểm tra lý lịch công dân Iraq…
Sắc lệnh mới được đánh giá là “mềm mỏng hơn”; và theo khẳng định của Bộ Tư pháp Mỹ, phiên bản 2.0 không nhằm vào người Hồi giáo, hợp pháp và phù hợp quyền hạn Tổng thống. Do đó, nhiều người cho rằng, lệnh hạn chế nhập cư mới của ông Trump có thể vượt qua được một số thách thức về mặt pháp lý và có thể chính thức được áp dụng.
Tuy nhiên, những người theo chủ nghĩa hoài nghi và giới phê bình thì không mấy tin tưởng và lạc quan, bởi theo họ, bản chất thực và đối tượng thực chất mà sắc lệnh mới nhắm đến vẫn là người Hồi giáo. Bởi thực tế là ngay sau khi Tổng thống Trump vừa ký sắc lệnh mới được một ngày, hôm 7/3 vừa qua, các chưởng lý của bang Hawaii cho biết sẽ nộp đơn yêu cầu các thẩm phán liên bang ra lệnh hạn chế tạm thời để dừng việc thi hành sắc lệnh nhập cư mới của Tổng thống Donald Trump.
Cụ thể, ông Neal Katyal, một trong các chưởng lý đứng đầu bang Hawaii đã phát biểu với CNN rằng, sắc lệnh nhập cư mới dù nhắm đến ít người hơn sắc lệnh cũ, song vẫn "mắc phải những sai sót vi phạm Hiến pháp và pháp luật tương tự sắc lệnh cũ". Và cũng theo CNN, cả hai bên đã yêu cầu tòa án sắp xếp lịch xử trước khi sắc lệnh nhập cư mới có hiệu lực, tức ngày 16/3 tới.
Việc loại bỏ Iraq khỏi danh sách đen có thể là bước đi khôn ngoan của ông chủ Nhà Trắng, song để đánh giá ưu thế của ông Trump trong “canh bạc ngoại giao” lần này, nhà cái và người chơi cũng khó lòng mạo hiểm đặt cửa thắng cho ông Tổng thống Donald Trump!
Theo Công lý