96% người Việt tự nhận mình có mức sống trung lưu

Khảo sát mức độ hài lòng với cuộc sống, 96% người Việt tự nhận mình thuộc tầng lớp trung lưu thì 4% còn lại nhận mình đang sống ở mức thấp, nghèo.

Ngày 14/3, Viện Nghiên cứu về đời sống và con người khu vực Đông Nam Á (HILL Asean) đã công bố kết quả khảo sát mới nhất về tầng lớp trung lưu ở Đông Nam Á. Nghiên cứu này được thực hiện tại 5 nước tiêu biểu trong khu vực là Singapore, Thái Lan, Malaysia, Indonesia và Việt Nam.

Theo nghiên cứu này, tính theo thu nhập thì Thái Lan có nhóm trung lưu cao nhất với 72% số hộ, kế đó là Indonesia với 56% số hộ, Việt Nam với 50% số hộ, Malaysia là 46%, Singapore là 45%.

Tuy nhiên, khi khảo sát mức độ hài lòng với cuộc sống thì có đến 96% người Việt tự nhận mình có mức sống trung lưu. Trong khi đó, chỉ có 85% người Singapore tự nhận như vậy, ở Thái Lan là 80%, Malaysia là 79% và Indonesia chỉ là 72%.

Ông Yusuke Sonada, cán bộ HILL Asean phụ trách Việt Nam cho biết: “Ở Việt Nam, 96% người xem mình thuộc tầng lớp trung lưu so với tỷ lệ 50% dựa trên thu nhập thực tế của hộ gia đình hàng tháng. Thực tế này chỉ ra rằng, việc tái định nghĩa tầng lớp trung lưu là điều cần thiết”.

Khảo sát mức độ hài lòng với cuộc sống, 96% người Việt tự nhận mình thuộc tầng lớp trung lưu thì 4% còn lại nhận mình đang sống ở mức thấp, nghèo. (Ảnh minh họa)

Theo HILL Asean, tầng lớp trung lưu thường xác định bằng thu nhập. Nhưng kết quả nghiên cứu trên cho thấy có một phân khúc lớn những người xác định mình thuộc tầng lớp trung lưu bất kể thu nhập thực tế của họ. HILL Asean gọi đó là “tầng lớp trung lưu không giới hạn”.

Không chỉ tự nhận mình thuộc tầng lớp trung lưu, nhóm này còn khéo léo tìm ra cách để sống theo lối sống mơ ước của mình bằng việc cân bằng giữa thu nhập và chi tiêu, họ đạt mức sống trung lưu theo mơ ước của mình mà không bị ràng buộc bởi thu nhập hàng tháng.

Ông Yusuke Miyabe, nghiên cứu viên HILL Asean lấy ví dụ dí dỏm: “Nhiều đồng nghiệp người Nhật của tôi có mức thu nhập rất cao nhưng thỉnh thoảng họ mới đi Starbucks để mua ca phê, và chỉ thường mua khi họ có khuyến mãi mua 1 tặng 1. Trong khi đó, nhiều người Việt Nam chỉ làm nghề bán hàng rong nhưng cũng dùng iPhone”.

Theo HILL Asean, để đạt được cuộc sống ở mức trung lưu theo mơ ước của mình mà không phụ thuộc vào thu nhập, người Việt áp dụng nhiều cách như: tăng thu nhập bằng việc làm thêm công việc thuận tiện mà vẫn duy trì được công việc toàn thời gian (nhân viên văn phòng bán hàng qua mạng); kiểm soát chi phí (mua dự trữ nhiều cà phê và hàng tiêu dùng khi có chương trình giảm giá)...

Ông Goro Hokari, viện trưởng HILL Asean, nhận định: “Xu hướng hiện nay của người Đông Nam Á là thay đổi từ việc sống một cuộc sống phù hợp với khả năng sang tìm cách chi trả cho cuộc sống mình mong muốn”.

Và người Việt làm rất tốt điều đó để có thể sống thoải mái theo ý thích của mình nên tỷ lệ người nhận mình thuộc tầng lớp trung lưu rất cao.

Hill ASEAN cũng khảo sát và công bố nhiều khác biệt thú vị về tầng lớp trung lưu tại Hà Nội và TP HCM. Trong 2.500 phiếu khảo sát tại 2 thành phố lớn nhất này, có 92% người TP HCM tự nhận mình thuộc tầng lớp trung lưu, con số tại Hà Nội là 83%.

Tại TP HCM, những người thuộc tầng lớp này cho biết, họ đang cố gắng tiến vào tầng lợp thượng lưu bằng các phương thức riêng của cá nhân mình, không phụ thuộc vào ý kiến của cộng đồng. Người TP HCM luôn tìm mọi cơ hội để thúc đẩy bản thân, chấp nhận rủi ro tìm kiếm cơ hội đầu tư. Trái lại, tầng lớp trung lưu ở Hà Nội bày tỏ thái độ cố gắng bằng mọi cách giữ vị trí hiện tại để không bị rơi xuống tầng lớp thấp hơn. Mọi người đều cố tìm kiếm sự ổn định và không mạo hiểm, hài lòng với công việc hiện tại, thay vì đầu tư thì họ dồn tiền kiếm được vào tiết kiệm. Khi quyết định các vấn đề của bản thân, người Hà Nội đều phải dựa vào thái độ cộng đồng.

Cuối năm 2014, Tổ chức Lao động Thế giới (ILO) cũng đưa ra dự báo tầng lớp trung lưu ở khu vực ASEAN sẽ tăng rất mạnh khi Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) hình thành, với khoảng 110 triệu người vào năm 2015. Trong số này có khoảng 14,7 triệu người Việt Nam, chiếm gần 26,6% lực lượng lao động.

Theo ILO, lực lượng trung lưu khu vực ASEAN sẽ đạt gần 130 triệu người trong năm 2018. Việt Nam là một trong những nước có mức tăng trưởng tầng lớp trung lưu nhanh nhất khu vực kể từ năm 1991 tới nay, chỉ sau Indonesia. Năm 2018, tầng lớp trung lưu tại Việt Nam sẽ đạt khoảng 17,7 triệu người, chiếm hơn 30% lực lượng lao động.

Trong khi đó, con số của Hill ASEAN, tầng lớp trung lưu của khu vực Đông Nam Á sẽ đạt khoảng 300 triệu người vào năm 2020.

Một chi tiết khá thú vị khác trong nghiên cứu này là rất ít người tự nhận mình thuộc tầng lớp giàu có. Chỉ có 8% người Indonesia tự nhận mình đang sống ở mức giàu có, người Singapore là 2%, người Malaysia và Thái Lan là 1%. Riêng Việt Nam, tỷ lệ người nhận mình đang sống giàu có là 0%, ngoài 96% tự nhận mình thuộc tầng lớp trung lưu thì 4% còn lại nhận mình đang sống ở mức thấp, nghèo.