Nhà nội là nơi trong ba ngày Tết, ta thấy mình vừa là osin, vừa khách lạ, nửa là bà chủ, nửa là đứa ở nhờ.
Hỡi chị em,
Cuộc đời của chúng ta ngắn ngủi. Những ngày xuân của chúng ta còn ngắn ngủi hơn. Vậy mà mỗi khi Tết đến, có hàng triệu cô gái đang run rẩy, hồi hộp, lo sợ và chán nản vì phải về quê nội tức quê chồng!
Quê chồng?
Đó là nơi trước khi cưới hai đứa chỉ thăm thoáng qua mà không hề ngủ lại.
Quê chồng?
Đó là nơi ta thường thấy tuyệt đẹp trên tranh ảnh với thằng bé ngồi thổi sáo trên lưng trâu, hoặc trên ti vi với những đứa bé chạy qua đồng lúa xanh biếc, tay đang kéo một con diều.
Quê chồng!
Đó là con đò êm đềm bơi trên dòng sông phẳng lặng thường mô tả trong các cuộc thi nhiếp ảnh hàng năm.
Tất cả những điều tuyệt vời đó đều đúng hết, nhưng than ôi, quê chồng, nhất là trong dịp Tết, khi ta về ở vài ngày, còn bao nhiêu điều khác nữa.
Đấy là sau một chuyến xe đò hoặc xe máy đầy mồ hôi, đầy bụi bặm, ta đi bộ tiếp một quãng trên con đường đất hoặc đường đá gập ghềnh.
Bước vào nhà, ta phải vào thưa rối rít những người ta biết và những người ta mới gặp lần đầu. Ta muốn đi tắm ngay, muốn nằm lăn ra ngay mà không được phép.
Rồi tiếp theo, ta bước vào phòng vệ sinh, kinh hoàng thấy mái nhà thủng, tường thủng, cánh cửa không có then, ngồi xuống một tay phải giữ nếu không muốn nó bật ra, ngước mắt lên thấy quần áo chưa giặt của ai đó phơi đầy.
Quê chồng, hay nói rộng hơn, bên nội. Là đêm ta ngủ trên chiếc giường ọp ẹp, đắp cái chăn ít khi gặp xà phòng, có nhiều con gì sột soạt khắp nơi, có những tiếng nói to bên ngoài. Ta chập chờn ngủ thiếp đi, và giật mình lúc trời còn tối mờ mờ vì bọn gà gáy oang oang và kêu phành phạch.
Quê chồng, hay nói rộng hơn là bên nội. Là từ sáng 28, 29 Tết, ta đã ngơ ngác, lảo đảo, ngỡ ngàng, hoảng sợ vì lần đầu tiên phải cắt tiết, nhổ lông gà, nhặt xương heo, đâm cá chép.
Dọn đủ các món la liệt nhưng chỉ ăn được vài miếng, dù mệt, dù đói nhưng phải giữ ý và phải nhìn trước ngó sau.
Ăn xong, tưởng đã kiệt sức rồi, thì mới đến phần rửa bát. Ta và các cô em chồng có dịp ngồi bệt xuống nền nhà bếp, chùi cho tới tay phồng rộp ra. Trong khi đó, ở nhà trên, chồng và bố chồng vẫn đang nâng ly chúc tụng.
Nhà nội?
Trong những ngày Tết dài hơn thế kỷ đó, chị em ta luôn luôn trong các tâm trạng: Mệt, tức tối, uất ức, và luôn luôn thiếu tiền lì xì. Trong những ngày nhọc nhằn đó, chị em ta kinh ngạc, kinh hãi khi thấy ông chồng bộc lộ những phẩm chất chưa gặp bao giờ: Say lè nhè, ra lệnh cho vợ và đánh bài một cách hăng say, gãi đầu và gãi lưng liên tiếp. Trong những ngày Tết nặng nề ấy, ta không đi xem phim, không dạo đường hoa, không vô nhà hàng. Ta chỉ thấy suốt ngày cả nhà chồng mở đĩa tấu hài oang oang, dọn hết mâm nọ đến mâm kia rồi hát karaoke vang lừng những bản nhạc về tình yêu dang dỡ, tan tành.
Nhà nội.
Đó là nơi trong ba ngày Tết, ta thấy mình vừa là osin, vừa khách lạ, nửa là bà chủ, nửa là đứa ở nhờ.
Nếu như Tết về bên Ngoại, ta có thể cười nói thỏa thích, tự do ăn hoặc không ăn, vừa nằm lăn ra vừa nhảy dựng lên thì ở bên Nội ta thấp thỏm, hoang mang, lúc nào cũng trong tâm trạng vừa thiếu vừa thừa.
Nếu ở thành phố, ta có thể tới đâu tùy thích, nhưng về quê chồng, phải đi chào khắp bà con, chúc những câu giống nhau và nhận những lời căn dặn thuộc lòng. Lạnh sống lưng khi mấy đứa em khoan khoái thông báo sau Tết sẽ lên nhà ta ở nhờ vài tháng để ôn thi.
Ôi, khi ta cưới một chàng trai có gốc nông thôn, ta đã quá đề cao tính hiền lành. Ta đã coi thường sự tinh tế.
Ta biết nhà chồng không có lỗi. Nhưng ta cũng tự hỏi mình có nên chịu đựng vậy không?
Hỡi chị em.
Mùa xuân của đất trời rất ngắn. Mùa xuân của đời ta còn ngắn hơn nhiều.
Hãy dũng cảm dừng lại nếu tự thấy việc về quê chồng hàng năm trở thành khiếp đảm. Hãy hiên ngang nói ra điều đó cho chồng hoặc cho cả thế giới nghe.
Hạnh phúc không đổi bằng chịu đựng. Tình nghĩa không xây dựng trên sự nghiến răng.
Ngày Tết không diễn ra bằng làm cơm cúng giỗ liên miên!
Cứ hiên ngang mà nói, cứ dũng cảm mà về. Chúc chị em vĩ đại!
Đạo diễn Lê Hoàng
Theo ĐSPL, Vietnammoi