Cần “cú huých” cho thanh toán qua thẻ

Theo các chuyên gia, cần một chính sách đột phá mới có thể chuyển biến tích cực cho thị trường thanh toán qua thẻ tại Việt Nam

• Sẽ huy động 300 - 500 tấn vàng trong dân
• ATM đua nhau xả hơi 'nghỉ Tết'
• "Nhà nước không bao cấp chi phí tái cơ cấu ngân hàng"

Cuối tháng 12-2011, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2011-2015. Mục tiêu của đề án là đến cuối năm 2015, tăng mạnh số người dân tiếp cận các dịch vụ thanh toán, nâng tỉ lệ người dân có tài khoản tại ngân hàng (NH) lên mức 35%-40% dân số.

Lãng phí và kém hiệu quả

Tuy nhiên, theo giới chuyên môn trên lĩnh vực thẻ, nếu thị trường thẻ NH cứ phát triển như hiện nay thì việc đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt sẽ gặp nhiều khó khăn.

Hiện nay, mỗi NH phát hành thẻ đều nỗ lực tăng tiện ích gắn với dịch vụ thanh toán thẻ bằng nhiều chương trình khuyến mãi như phát hành thẻ miễn phí, thẻ dự thưởng, giảm giá thanh toán qua thẻ… Tuy nhiên, thực tế nhiều NH đang chạy đua lấy số lượng thẻ mà chưa quan tâm đến hiệu quả sử dụng. Một số NH chỉ lo phát hành thẻ mới, không đầu tư vào hệ thống máy ATM, thậm chí còn “xài ké” cơ sở hạ tầng của NH khác.

Số lượng thẻ ATM trên cả nước xấp xỉ 40 triệu thẻ nhưng có đến hàng chục triệu trong số này là thẻ rác, thẻ “chết”. Chẳng hạn, “đua” phát hành thẻ miễn phí cho công nhân các khu chế xuất, khu công nghiệp, sinh viên các trường đại học, cao đẳng… nhưng mở thẻ xong, khách hàng chỉ để “chết” trong ví, lâu ngày trở thành thẻ “rác”. Lãnh đạo Hội Thẻ Việt Nam từng dự đoán số lượng thẻ ATM “rác” trên toàn hệ thống có thể lên đến 50%.

Khách hàng mua sắm tại Co.opMart “quẹt” thẻ thanh toán tại quầy dịch vụ. Ảnh: Hồng Thúy

Cuộc đua lắp đặt POS cũng không kém. Theo bà Nguyễn Thu Hà, Chủ tịch Hội Thẻ Việt Nam: Nhiều NH cạnh tranh không lành mạnh bằng cách chạy đua giảm hoặc miễn phí chiết khấu cho đơn vị chấp nhận thẻ khiến việc phát triển mạng lưới POS không hiệu quả.

Ngoài ra, hiện cũng có nhiều NH chỉ tập trung vào một nhóm các đơn vị chấp nhận thẻ thay vì nghiên cứu mở rộng đơn vị mới dẫn đến tình trạng một cửa hàng có nhiều POS khiến tỉ lệ sử dụng không cao gây lãng phí.

Ngược lại, cũng có tình trạng đơn vị cung ứng hàng hóa, dịch vụ không muốn lắp đặt POS để khách hàng thanh toán bởi vừa phải tốn phí chiết khấu từ 1,8% - 2,5% trên số lượng giao dịch cho NH và phải công khai doanh thu… khiến họ không mặn mà.

Cần chính sách ưu đãi cụ thể

Theo Hội Thẻ Việt Nam, thị trường thẻ vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng và chưa đem lại nhiều hiệu quả về mặt kinh doanh cho các tổ chức cung ứng dịch vụ. Thị trường này cũng đang thiếu các chính sách hỗ trợ cần thiết.

Ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Giám đốc NH Nhà nước Chi nhánh TPHCM, kiến nghị cần có chính sách hỗ trợ mang tính đột phá, tạo “cú hích” cho thị trường thẻ thanh toán. NH Nhà nước cùng Bộ Tài chính cần nghiên cứu, tham mưu xem xét giảm thuế cho các doanh nghiệp (DN) cung ứng hàng hóa dịch vụ qua thẻ, tính theo doanh số thanh toán qua POS. Điều này sẽ khuyến khích các DN bán hàng sẵn sàng “quẹt” thẻ cho khách.

Bà Dương Hồng Phương, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán NH Nhà nước, cho rằng cần đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt trong khu dân cư bằng cách khuyến khích phát triển các loại thẻ đa năng, đa dụng; đầu tư cơ sở hạ tầng cho mạng lưới chấp nhận thẻ tại các trung tâm thương mại, khách sạn, khu vui chơi giải trí… Các DN cung cấp hàng hóa dịch vụ nên áp dụng giảm phí, khuyến mãi, tích điểm, quay xổ số… để khuyến khích người tiêu dùng thanh toán qua POS.

“NH Nhà nước cần nghiên cứu và áp dụng quy định bắt buộc chấp nhận thanh toán thẻ đối với các DN trong một số ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh bán lẻ. Sau đó, mở rộng ra tất cả DN cung ứng hàng hóa, dịch vụ, tạo cơ sở phát triển mạng lưới đơn vị chấp nhận thẻ” - bà Nguyễn Thu Hà kiến nghị.

Thái Phương
Theo Nguoi lao dong