Thời gian gần đây, trên mạng xã hội và thiết bị điện thoại di động xuất hiện hàng loạt ứng dụng cho vay tiền trực tuyến khiến nhiều người có nguy cơ "sập bẫy" nếu không cẩn trọng.
Vay tiền qua mạng internet, qua phần mềm, ứng dụng trên điện thoại là một mô hình vay tiền kiểu mới tại Việt Nam và có xu hướng ngày càng nở rộ. Theo đó, người dùng truy cập vào trang mạng hoặc tải phần mềm ứng dụng cho vay về điện thoại và làm theo hướng dẫn trên web để mở tài khoản trực tuyến. Để hoàn tất hồ sơ vay tiền, người vay tiền chỉ cần chụp hình CMND (hoặc giấy phép lái xe), sổ hộ khẩu và cung cấp 1 tài khoản tại một ngân hàng bất kỳ. Dựa vào hộ khẩu ở đâu và các tài sản thế chấp mà người vay có thể vay được từ 1 - 200 triệu đồng. Trong vòng 24h, nhân viên của các dịch vụ cho vay qua mạng sẽ mang hồ sơ đến tận nhà để người vay ký hợp đồng và giải ngân vào số tài khoản ngân hàng. Tất cả lịch hẹn trả nợ, số tiền trả nợ sẽ được báo về tài khoản của người vay. Với việc dễ dàng sử dụng, nhanh chóng và cực kỳ tiện lợi, hình thức này đã thu hút số lượng lớn người dùng mặc cho lãi suất đưa ra rất cao.
Song điều đáng nói, những dịch vụ cho vay online này khá đơn giản, có những ứng dụng cho vay chỉ tồn tại dưới dạng ứng dụng điện thoại di động, không có thêm bất kỳ thông tin về đơn vị quản lý. Nếu vào Google gõ cụm từ “vay online”, “vay trực tuyến”… sẽ thấy xuất hiện rất nhiều các trang web cho vay tiền siêu nhanh như Credy, ATMonline, vaytieudung, doctordong,... nhưng tất cả đều không thể tìm được công ty chủ quản, chỉ được một số website quảng cáo là ứng dụng vay tiền nhanh trực tuyến, vay tiền tín chấp nhanh, an toàn và bảo mật. Khách hàng ở khắp 63 tỉnh thành có thể vay tín chấp qua điện thoại, bên cho vay sẽ chuyển thẳng vào tài khoản ngân hàng của người vay sau 4 giờ làm việc, với thời hạn vay 60-120 ngày.
Dịch vụ cho vay online này khá đơn giản, đây là hình thức cho vay không giấy tờ và chỉ thỏa thuận bằng miệng. Khi đáo nợ, người cho vay cứ đưa ra lãi suất trên trời mà người vay phải đành chịu. Nếu không trả, người cho vay thường dùng hình thức đòi nợ kiểu xã hội đen như gọi điện thoại hù dọa, đến nhà đòi nợ và thậm chí dùng vũ lực để buộc người vay phải trả tiền.
Có thể nói, tất cả những khoản vay qua công nghệ là thật, không lừa đảo nhưng với những tổ chức cho vay tự phát, đến nay các văn bản pháp luật vẫn chưa có quy định nào về vấn đề này, nếu có rủi ro rất khó giải quyết vì không có cơ sở để xử lý tranh chấp. Thực tế, nếu không được kiểm soát bằng một hành lang pháp lý thì hình thức này có thể tạo thêm một thị trường tín dụng "đen" công khai.Trước tình hình này, Cục Cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công thương) đã từng phát đi cảnh báo về mô hình cho vay tiền trực tuyến.
Theo đó, mô hình cho vay trực tuyến đang xuất hiện nhiều biến tướng, trong đó một số công ty tư vấn hợp tác với các đơn vị kinh doanh dịch vụ cầm đồ, lãi suất cho vay cũng ở mức "cắt cổ" chứ không như quảng cáo. Cũng theo cơ quan này, phần lớn các giao dịch được thực hiện online nên phạm vi thu thập và mục đích sử dụng thông tin của các công ty là rất lớn. Do đó, trước khi cung cấp các thông tin liên quan, người vay cần tìm hiểu và nghiên cứu chính sách thu thập thông tin của công ty để hiểu rõ phạm vi và mục đích sử dụng. Cụ thể, người vay cần tìm hiểu kỹ về lãi suất, quy trình phê duyệt, giải ngân và thủ tục cung cấp khoản vay. Hiện một số công ty tư vấn hợp tác với các đơn vị kinh doanh dịch vụ cầm đồ. Vì vậy, người tiêu dùng sẽ phải thực hiện thêm một số thủ tục như ký hợp đồng cầm đồ với đơn vị liên quan để thực hiện giải ngân..
Cái bẫy vay tiêu dùng dù ở hình thức nào luôn tiềm ẩn những nguy hiểm có thể xảy ra với những người tiêu dùng thiếu thông tin. Do vậy, việc lựa chọn tổ chức vay uy tín, có tên tuổi đi kèm với dịch vụ chất lượng là việc mà người vay cần cân nhắc kỹ lưỡng trước quyết định đồng ý vay.
Đặc biệt, người dùng cần phải cân nhắc khả năng tài chính trước khi vay tiền online. Bởi,chi phí vay trực tuyến khá cao so với mặt bằng cho vay tại các đơn vị tổ chức tín dụng. Mặc dù là vay các khoản có giá trị nhỏ nhưng người tiêu dùng nên có tính toán cụ thể, chắc chắn để đảm bảo khả năng trả nợ đúng hạn, tránh tình trạng phát sinh các chi phí cao và không cần thiết. Đồng thời, người dùng cần nghiên cứu kỹ và nhìn rõ các nội dung, điều khoản cho vay trên hợp đồng về chủ thể và thủ tục giải ngân; Lãi suất; Điều kiện hủy giải ngân, chính sách gia hạn khoản vay; Ký và lưu giữ hợp đồng; Ký và lưu giữ hợp đồng. Người tiêu dùng cũng nên tìm hiểu xem tổng cộng phải trả cụ thể bao nhiêu tiền, trong đó bao gồm những khoản tiền gì, cách thức tính ra sao, cách thức thanh toán, thanh toán cho ai và thời hạn thanh toán...
Để đảm bảo lợi ích, người tiêu dùng khi có nhu cầu vốn, nên tìm đến các tổ chức cho vay có uy tín, trong đó có các ngân hàng, công ty tài chính được Ngân hàng Nhà nước cấp phép hoạt động để tránh tín dụng đen, lãi suất cao.
Bảo An
Theo Báo Đời sống & Tiêu dùng