Lô hàng 263kg vẩy tê tê có giá hàng tỷ đồng trên thị trường “chợ đen” được các đối tượng vận chuyển trái phép và bị bắt giữ tại Hà Nội. Vụ việc được bàn giao cho Chi cục Kiểm lâm Hà Nội tiến hành xử lý.
Lô hàng 263kg vẩy tê tê có giá hàng tỷ đồng trên thị trường “chợ đen” được các đối tượng vận chuyển trái phép và bị bắt giữ tại Hà Nội. Vụ việc được bàn giao cho Chi cục Kiểm lâm Hà Nội tiến hành xử lý.
Tuy nhiên, mức phạt đối với hành vi vận chuyển loài động vật có tên trong Sách đỏ Việt Nam và trong Phụ lục Công ước Quốc tế về buôn bán các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp (Công ước Cites) mà Việt Nam đã cam kết, chỉ là cảnh cáo và tịch thu tang vật!
Hàng “lậu” nhưng chỉ phạt cảnh cáo
Ngày 16/1/2013, trên đường cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ (đoạn qua địa bàn huyện Thường Tín, Hà Nội), lực lượng chức năng đã phát hiện ông Nguyễn Văn Tài (lái xe khách mang biển kiểm sát (BKS) Lào UN-3556, SN 1980, trú tại xã Yên Khang, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định) và ông Bùi Mạnh Phú (lái xe mang BKS 30F-5494, SN 1960, trú tại xóm 1, xã Đông Mỹ, huyện Thanh Trì, Hà Nội) vận chuyển tổng cộng 263kg vảy tê tê nhưng không chứng minh nguồn gốc hợp pháp.
Xác định đây là sản phẩm của loài động vật rừng có tên trong Sách đỏ Việt Nam, thuộc Phụ lục II Công ước Cites, lực lượng chức năng đã tạm giữ và chuyển giao vụ việc cho Chi cục Kiểm lâm Hà Nội xử lý.
Hành vi vận chuyển trái phép 263kg vẩy tê tê được xem là nghiêm trọng ở quy mô về số lượng và chủng loại sản phẩm loài động vật hoang dã nghiêm cấp có nguy cơ tuyệt chủng. Những tưởng hành vi vận chuyển trái phép này sẽ bị nghiêm trị để răn đe những kẻ ham lợi dấn thân vào buôn bán động vật hoang dã, nhưng trên thực tế thì lại hoàn toàn khác.
Tại Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 2450/QĐ-UBND ngày 5/4/2013 do Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Xuân Việt ký, mức phạt chỉ dừng lại ở hình thức: Cảnh cáo đối với 2 lái xe Nguyễn Văn Tài, Bùi Mạnh Phú về hành vi vận chuyển trái phép 263kg vẩy tê tê. Ngoài ra, phạt bổ sung, tịch thu toàn bộ tang vật theo quy định. Hai phương tiện vận chuyển trái phép được trả lại cho chủ xe.
Việc đề xuất lãnh đạo TP Hà Nội xử lý vi phạm theo kiểu “giơ cao đánh khẽ” như trên của Chi cục Kiểm lâm Hà Nội khiến dư luận không khỏi quan ngại việc vận chuyển, buôn bán sản phẩm tê tê sẽ diễn ra ngày một nhiều hơn.
263kg vẩy tê tê hiện đang ở đâu?
Liên quan đến “số phận” của 263 vẩy tê tê bị bắt giữ cho đến nay vẫn là một ẩn số đối với dư luận? Bởi trên thực tế, khi vụ việc đang được xử lý, Bệnh viện Y học Cổ truyền Trung ương đã có công văn gửi UBND TP Hà Nội và Chi cục Kiểm lâm Hà Nội xin tiếp nhận và được chấp thuận số mẫu vật là các bộ phận cơ thể động vật hoang dã bị bắt giữ trên đường vận chuyển và buôn bán trái phép trong đó có 263kg vẩy tê tê.
Sự chấp thuận cho mẫu vật để bào chế thuốc thử nghiệm trên ngay lập tức dấy lên một làn sóng phản đối từ phía các cơ quan chuyên môn. Theo ông Nguyễn Thế Đồng, Phó Tổng cục Trưởng Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường: “Biện pháp xử lý này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến những nỗ lực và cam kết của Việt Nam với cộng đồng quốc tế, là yếu tố kích thích nhu cầu, buôn bán, tiêu thụ trái phép các loài động vật nguy cấp, quý hiếm bị đe dọa tuyệt chủng”.
Theo một số nhà khoa học, tang vật này chỉ có thể được xử lý theo hai cách: Một là, chuyển giao cho một đơn vị nghiên cứu khoa học, giáo dục (ví dụ như viện nghiên cứu, bảo tàng) của Nhà nước; tuyệt đối không liên quan tới các hoạt động thương mại (bào chế thuốc - PV). Hai là, tiến hành tiêu hủy. Hơn nữa, tất cả những tang vật đó đều do cơ quan chức năng tịch thu của các đối tượng vi phạm. Do đó, đứng trên góc độ cơ quan chức năng, không thể tịch thu của đối tượng vi phạm này để chuyển giao cho những tổ chức khác để sử dụng vào mục khác.
Trước những ý kiến đầy tâm huyết của các nhà khoa học, cực chẳng đã, phía Bệnh viện Y học Cổ truyền Trung ương đã trả lại mẫu vật với lý do “các phương tiện thông tin tìm hiểu quá nhiều, gây ảnh hưởng thời gian làm việc của đơn vị chúng tôi”!
Vậy cho đến nay, 263kg vẩy tê tê có giá hàng tỷ đồng trên thị trường “chợ đen” hiện đang ở đâu? Trả lời câu hỏi này, Trưởng phòng Thanh tra pháp chế, Chi cục Kiểm lâm Hà Nội Trần Trung Giang cho biết “đang ở trong kho”. Nhưng, khi phóng viên ngỏ ý muốn “mục sở thị” thì ông Giang không đồng ý.
Lý giải cho mức phạt quá nhẹ trên, ông Giang phân trần “vẩy tê tê trong lô hàng bị bắt này thuộc loài tê tê ở châu Phi, không có trên thị trường nên không có cơ sở để định giá”.
Và việc vì sao chỉ phạt cảnh cáo chủ xe mà không xử phạt đối với chủ hàng cũng nhanh chóng được Trưởng phòng Thanh tra pháp chế này “đá bóng” trách nhiệm sang Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Thường Tín: “Thực ra, bản chất thằng nào cũng có chủ hàng, không thể nói vứt hàng lên xe rồi không biết hàng gì, không biết hàng đi đâu, giao cho ai, nhưng trách nhiệm điều tra làm rõ chủ hàng thuộc về cơ quan công quyền, thuộc về cơ quan cảnh sát điều tra phải có trách nhiệm. Ở đây không xác định được thì đương nhiên sẽ chỉ xử phạt lái xe ở tội chở hàng thuê mà thôi”.
Việt Nam đang nỗ lực thực hiện các Công ước Quốc tế về bảo tồn động, thực vật hoang dã. Việc xử lý của các cơ quan chức năng như vụ việc kể trên rất khó có thể khiến các đối tượng buôn bán, vận chuyển động vật trái phép phải chùn tay, e sợ trước pháp luật.
Quang Đông
theo Thanh tra