Chuyển đổi số sẽ góp phần xây dựng thương hiệu nông sản thông qua sự minh bạch để xóa bỏ một nền nông nghiệp “mù mờ” hiện nay.
Hiện nay, cả nước có trên 4,8 triệu ha diện tích cây lâu năm. Trong đó: Cây ăn quả: 1,17 triệu ha; Cây công nghiệp: 2,2 triệu ha. Diện tích canh tác lúa là 3,9 triệu ha. Diện tích trồng thanh long là gần 64,2 nghìn ha… Năm 2021, tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất trồng trọt đạt 2,7%, tỷ trọng trồng trọt chiếm 44,6% trong tổng giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản.
Giá trị xuất khẩu các mặt hàng nông sản từ trồng trọt đạt trên 21 tỷ USD năm 2021, tăng 13,5% so với năm 2020. Tính riêng 7 tháng năm 2022, trong tổng số gần 32,3 tỷ USD xuất khẩu nông lâm thủy sản, thì nhóm nông sản xuất khẩu chính đạt 13,3 tỷ USD, tăng 8,4% so với cùng kỳ năm trước. Các mặt hàng, như: cà phê đạt trên 2,6 tỷ USD (tăng 46,2%); gạo trên 2 tỷ USD (tăng 9,0%); hồ tiêu trên 661 triệu USD (tăng 11,7%); rau quả đạt trên 1,9 tỷ USD; hạt điều ước đạt gần 1,8 tỷ USD…
Ở nhiều địa phương đã và đang hình thành vùng sản xuất với sự liên kết chặt chẽ giữa người nông dân, các hợp tác xã với nhà máy chế biến, doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm… trong đó, nhiều vùng đã được cấp mã số định danh để theo dõi, kiểm soát tình hình sản xuất, truy xuất nguồn gốc, nâng cao chất lượng nông sản, như: Lúa gạo ở Đồng bằng sông Cửu Long; cà phê, chanh leo ở Tây Nguyên; thanh long ở Bình Thuận; nhãn, vải thiều ở Hải Dương, Bắc Giang, Hưng Yên, Sơn La…
Tuy nhiên, khách quan nhìn nhận, quy mô vẫn còn “Manh mún, nhỏ lẻ” và chưa kết nối đầy đủ thông tin giữa sản xuất và thị trường; nhất là trước nhu cầu đỏi hỏi ngày càng cao của người tiêu dùng trong nước và quốc tế về truy xuất nguồn gốc, chất lượng nông sản… Điều này đỏi hỏi phải đẩy nhanh việc chuyển đổi số lĩnh vực trồng trọt; trong đó, trước mắt là việc tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu cấp, quản lý mã số vùng trồng với cây thanh long, lúa gạo và một số cây trồng chủ lực khác để kết nối, nâng cao hiệu quả giữa sản xuất, thị trường và người tiêu dùng.
Trước thực trạng này, mới đây, Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn (Bộ NN-PTNT) và Bộ Thông tin - Truyền thông đã phối hợp tổ chức lễ phát động: Chuyển đổi số nông nghiệp và phát triển nông thôn; công bố triển khai hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu cấp, quản lý mã số vùng trồng.
Việt Nam đang ở tầng thấp nhất của nền kinh tế nông nghiệp, đó là bán thô nhiều năm trời. Vì vậy, thay đổi tư duy gặp khó khăn vì bị dính rất nhiều "rỉ sét" vào bánh xe, thay đổi cần nhiều thời gian, nhưng bây giờ chuyến xe, toa tàu đã chính thức chuyển động. Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng: "Chúng ta đi sau thì phải tăng tốc gấp nhiều lần. Đừng xem hôm nay là ngày phát động phong trào, chỉ mang tính thời điểm, mà chuyển đổi số là hành trình xuyên suốt, giúp nâng cao khả năng cạnh tranh của nông sản Việt với các quốc gia khác".
Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan cho rằng, chuyển đổi số trong nông nghiệp sẽ xóa đi sự mù mờ của cơ quan quản lý, xuất xứ nguồn gốc, chất lượng, làm sao thương hiệu nông sản là "hiệu để người ta thương", cạnh tranh được trên thương trường quốc tế. Hiểu nhiều, tin nhiều thì mới thương và sẽ mua nông sản đó với giá cao. Xây dựng thương hiệu để nông sản Việt Nam tiến tới minh bạch, tích hợp hình ảnh, cảm xúc, truyền thông đa phương tiện vào sản phẩm. Thương hiệu nông sản của mỗi nông dân, doanh nghiệp phải nằm trên bản đồ chuyển đổi số.
Sự kiện triển khai Hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu cấp, quản lý mã số vùng trồng cũng là một dấu ấn, bước tiến quan trọng trong việc xây dựng các nền tảng dữ liệu số nông nghiệp “Đúng - Đủ - Sạch - Sống” để từng bước đổi mới quản lý lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn theo hướng hiện đại, hội nhập quốc tế.
Chuyển đổi số nông nghiệp dù Việt Nam là quốc gia đi sau các nước nhưng cũng có lợi thế, biết được mục tiêu để phấn đấu, rút ra bài học để đi nhanh hơn, tạo ra nhiều giá trị hơn.
Bảo Anh/ KTĐU