Việt Nam được 72 nước công nhận là nền kinh tế thị trường, bao gồm các nền kinh tế lớn như Canada, Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc. Tuy nhiên, Mỹ và EU vẫn chưa công nhận. Việc được Mỹ và EU công nhận là nền kinh tế thị trường sẽ mang lại nhiều lợi ích cho Việt Nam, đặc biệt là trong các vụ điều tra chống bán phá giá, trợ cấp.
Tại sao việc bị coi là nền kinh tế phi thị trường lại gây bất lợi cho doanh nghiệp xuất khẩu?
Khi bị coi là nền kinh tế phi thị trường, các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam sẽ phải đối mặt với những bất lợi sau:
+ Thuế suất cao hơn: Khi tính toán biên độ phá giá, Mỹ sẽ sử dụng giá trị của một nước thứ ba được coi là có kinh tế thị trường để tính toán chi phí sản xuất của các doanh nghiệp tại Việt Nam thay vì dùng dữ liệu do các đơn vị này cung cấp. Điều này khiến biên độ phá giá bị đẩy lên rất cao và không phản ánh thực trạng sản xuất của các doanh nghiệp Việt.
+ Thuế suất toàn quốc: Mỹ có thể áp dụng thuế suất toàn quốc - là mức thuế dành cho các doanh nghiệp không hợp tác hoặc không chứng minh được họ không chịu sự kiểm soát của Chính phủ. Thuế suất toàn quốc thường được Mỹ tính toán dựa trên dữ liệu sẵn có nên thường bị đẩy lên rất cao, được duy trì trong tất cả đợt rà soát, gây cản trở cho việc xem xét dỡ bỏ lệnh áp thuế.
Việc được Mỹ, EU công nhận là kinh tế thị trường có ý nghĩa gì?
Hiện Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm 29,5% tổng kim ngạch xuất khẩu. Mỹ cũng là nước khởi xướng điều tra phòng vệ thương mại nhiều nhất với Việt Nam, trong đó chủ yếu là điều tra chống bán phá giá. Ngoài Mỹ, EU cũng là thị trường xuất khẩu quan trọng của Việt Nam. Việc được EU công nhận là nền kinh tế thị trường cũng sẽ giúp Việt Nam giảm thuế trong các vụ điều tra phòng vệ thương mại, từ đó tăng lợi thế cạnh tranh.
Nếu được Mỹ, EU công nhận là kinh tế thị trường, các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam sẽ được hưởng những lợi ích sau:
+ Thuế suất thấp hơn: Biên độ phá giá sẽ được tính toán chính xác hơn, dựa trên dữ liệu thực tế của các doanh nghiệp Việt Nam. Điều này sẽ giúp giảm đáng kể mức thuế suất mà các doanh nghiệp phải chịu.
+ Không bị áp thuế suất toàn quốc: Các doanh nghiệp sẽ không phải đối mặt với nguy cơ bị áp thuế suất toàn quốc.
Việt Nam đã nộp hồ sơ đề nghị Bộ Thương mại Mỹ xem xét lại vấn đề kinh tế thị trường của Việt Nam. Bộ Thương mại Mỹ sẽ quyết định có khởi xướng xem xét lại hay không trong 45 ngày và đưa ra kết luận trong 270 ngày kể từ khi Việt Nam nộp hồ sơ.
Trong Tuyên bố chung của hai nước, Mỹ cho biết, sẽ khẩn trương xem xét yêu cầu công nhận quy chế thị trường. Còn trong cuộc gặp với Thủ tướng Phạm Minh chính vừa qua, Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo nói, sẽ tìm cách thúc đẩy, để Mỹ sớm chấp thuận yêu cầu của Việt Nam.
Việc được Mỹ, EU công nhận là kinh tế thị trường sẽ là một bước tiến quan trọng trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam có nhiều cơ hội hơn để tiếp cận thị trường Mỹ và EU, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của đất nước.
Bảo An
Theo Kinh tế và đồ uống