Xây dựng nông thôn mới là một chương trình lớn, đòi hỏi nhiều đầu tư. Để huy động các nguồn lực, nhà nước cần có sự đổi mới và đột phá về cơ chế, chính sách.
Xây dựng nông thôn mới là một chương trình lớn, đòi hỏi nhiều đầu tư. Để huy động các nguồn lực, nhà nước cần có sự đổi mới và đột phá về cơ chế, chính sách.
Doanh nghiệp "ngại" đầu tư?
Để huy động nguồn lực phát triển nông thôn mới, một trong những cơ chế quan trong nhất là kêu gọi đầu tư theo nguyên tắc nhà nước hỗ trợ, doanh nghiệp (DN) đầu tư và nhân dân đóng góp với tỷ lệ hợp lý.
Qua hơn hai năm triển khai, chương trình xây dựng NTM cần nguồn vốn rất lớn, trong khi nguồn lực của Nhà nước và nhân dân có hạn nên tiến độ triển khai các dự án rất chậm, một số nội dung không có kinh phí riêng như phát triển sản xuất.
Điều đó thể hiện ngay tại 11 xã thí điểm của Trung ương. Tổng hợp 11 xã điểm của Trung ương, tổng số vốn đến tháng 12-2010 lũy kế là 940,1 tỉ đồng, bình quân 1 xã là 85,4 tỉ đồng. Các công trình xây dựng nông thôn mới các xã điểm phần lớn nhờ nguồn lực của Trung ương hỗ trợ (40%), ngân sách địa phương và của dân cư không đáng kể (12,4%) vốn doanh nghiệp còn quá ít (8,9%)...
Phần lớn nguồn vốn xây dựng NTM tại Hà Nội, lấy từ ngân sách trong khi sự tham gia đóng góp của doanh nghiệp, nhân dân rất hạn chế.
Theo số liệu của Ban Chỉ đạo xây dựng NTM Hà Nội, tính đến hết 30/6/2011, nguồn kinh phí bố trí thực hiện đề án xây dựng NTM tại 19 xã điểm trên địa bàn thành phố là 771.066 triệu đồng. Trong đó vốn ngân sách (T.Ư, thành phố, huyện, xã) và lồng ghép đạt 719.257 triệu đồng, chiếm tới 93,2%.
Còn lại, vốn do nhân dân đóng góp chỉ đạt 27.476 triệu đồng (3,5%), vốn doanh nghiệp 23.502 triệu đồng (3%), vốn xã hội hóa 831 triệu đồng (0,1%).
Tại Hà Nội, đến nay có 19/19 huyện, thị xã đã thực hiện khảo sát, lập đề án xây dựng nông thôn mới (NTM) cấp huyện; 325 xã đã lập xong đề án xây dựng NTM cấp xã. Các huyện Gia Lâm, Đông Anh, Từ Liêm đã phê duyệt đề án NTM cho 100% số xã trên địa bàn. Bên cạnh đó, 255 xã đã lập xong quy hoạch, 150 xã đang tiến hành triển khai. Nhiều huyện làm tốt công tác quy hoạch như Mê Linh, Phú Xuyên, Phúc Thọ...
Tuy nhiên, theo đánh giá của Ban chỉ đạo Chương trình phát triển nông nghiệp, xây dựng NTM Hà Nội chủ yếu vẫn dựa vào Nhà nước, việc huy động đóng góp của nhân dân và doanh nghiệp còn hạn chế.
Đầu tư BT cho nôn thôn mới
Ông Lê Đăng Minh, Chủ tịch UBND xã Mai Đình, Sóc Sơn, Hà Nội cho biết: Là một trong những xã điểm của TP. Hà Nội, nhưng rất khó hoàn thành đúng tiến độ trong quá trình xây dựng nông thôn mới tại địa phương. Đến nay, xã Mai Đình đã cơ bản hoàn thành từ 10 - 12 tiêu chí, nhưng 7 tiêu chí còn lại đòi hỏi cần một nguồn vốn lớn nên rất khó thực hiện.
Trên thực tế, nhiều vấn đề tại Mai Đình vẫn còn đang ở thời điểm xuất phát bởi lẽ hạ tầng cơ sở của xã vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.
Cũng theo ông Minh, đề án có tổng kinh phí gần 253 tỷ đồng từ ngân sách thành phố, huyện, xã, vốn đầu tư của các doanh nghiệp, vốn huy động đóng góp của nhân dân và các nguồn tài chính hợp pháp khác nhưng trên thực tế thì đến thời điểm này, chúng tôi vẫn chưa được cấp đầy đủ kinh phí như trong đề án đã nói.
Việc huy động vốn từ nhân dân, các doanh nghiệp để xây dựng, phát triển NTM không dễ dàng như trong suy nghĩ của nhiều người. Hiện tại, nhiều dự án của địa phương còn đang dở dang, ngay như việc làm đường giao thông cũng vậy, cứ đào lên rồi lại lấp xuống mà làm mãi không xong vì thiếu nguồn vốn.
Ngay như, các huyện Đông Anh, Gia Lâm - Hà Nội quy hoạch xong, nhưng vẫn chưa triển khai thực hiện được nhiều vì chưa có kinh phí. Trong khi đó chủ trương xây dựng NTM là nhà nước hỗ trợ, doanh nghiệp đầu tư và nhân dân đóng góp. Ở nhiều nơi, người dân đã tình nguyện hiến đất để làm đường. Đơn cử như tại xã Sơn Đông, thị xã Sơn Tây, khi xây dựng NTM, người dân hiến hơn 3.000m2 đất.
Tuy nhiên, việc thu hút doanh nghiệp đầu tư, xây dựng cơ sở hạ tầng xây dựng NTM nhiều nơi khó thực hiện. Bởi lẽ, theo nhiều doanh nghiệp cho biết: Nếu doanh nghiệp đầu tư BT (Xây dựng - chuyển giao) đối với chương trình xây dựng NTM, như xây dựng cơ sở hạ tầng đường xá, trường học... thủ tục hành chính vẫn khó khăn, vốn đầu tư lớn mà lợi nhuận thu được không cao. Thậm chí, đơn vị xác định việc đầu tư xây dựng BT đối với chương trình NTM là trách nhiệm và ý thức đóng góp với xã hội của doanh nghiệp.
Do vậy, các cơ quan chức năng cần có cơ chế mở, thông thoáng để thu hút các doanh nghiệp đầu tư xây dựng nông thôn mới theo hình thức BT, nhất là đối với việc đầu tư đường giao thông nông thôn. Nhà đầu tư theo hình thức BT, luôn là hình thức được chính phủ khuyến khích đầu tư, đặc biệt trong các lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, khi tham gia chương trình NTM chủ động tổ chức triển khai, ứng vốn để thi công công trình xây dựng cơ sở hạ tầng tại các địa phương. Bởi lẽ, giao thông nông thôn phát triển, không những tạo điều kiện thuận lợi trong đi lại cho nhân dân mà còn góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất, giao lưu thương mại.
Xung quanh vấn đề thực hiện đề án NTM, nhiều chuyên gia cho rằng, thời gian tới Hà Nội cần tập trung chỉ đạo quyết liệt hơn công tác quy hoạch và xây dựng đề án. Đồng thời, Hà Nội nên lồng ghép các chương trình, tổng hợp các nguồn vốn trên địa bàn. Đồng thời, chúng ta cần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu tư xây dựng NTM theo hình thức BT.
Trần Quang
Theo Vietnamnet