Chủ đầu tư cũ chọn, chủ đầu tư mới đau đầu
Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng (QLDA ĐTXD) các công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh Long An vừa thông tin về việc nhà thầu vi phạm dẫn tới chấm dứt hợp đồng tại Gói thầu Điều hòa không khí khối nhà chính. Đây là gói thầu lớn thuộc Dự án Bệnh viện Chuyên khoa Sản nhi Long An.
Theo thông tin từ Ban QLDA, nhà thầu bị chấm dứt hợp đồng là Công ty TNHH Xây lắp điện cơ Phú Hưng Thịnh (Nhà thầu Phú Hưng Thịnh). Lý do là Nhà thầu vi phạm dẫn tới phải chấm dứt hợp đồng. Gói thầu được Chủ đầu tư (Sở Y tế Long An) ký hợp đồng với Nhà thầu Phú Hưng Thịnh theo Hợp đồng số 01/2014/HĐKT/SYT-ĐHKK ngày 8/4/2014, với giá trị là 40,636 tỷ đồng. “Đến nay, Nhà thầu đã triển khai phần lớn khối lượng công việc theo hợp đồng nhưng thi công dở dang, chưa hoàn thành và chưa thể nghiệm thu. Hiện tại, Nhà thầu không có đủ nguồn vốn để nhập thiết bị, vật tư (máy bơm chiller, tủ điện, dây cáp điện…) về công trường để triển khai thi công tiếp phần khối lượng còn lại của hợp đồng”, văn bản của Chủ đầu tư cho biết.
Trao đổi với Báo Đấu thầu, đại diện Chủ đầu tư cho biết thêm, sau nhiều lần làm việc, Nhà thầu xác định đến nay không còn khả năng tiếp tục thực hiện Gói thầu và thống nhất chấm dứt hợp đồng.
Trong khi đó, để tiếp tục thi công gói thầu dở dang này, Chủ đầu tư đã buộc phải chỉ định thầu để lựa chọn nhà thầu thay thế. Nhà thầu được chỉ định thay Phú Hưng Thịnh là Công ty CP Đầu tư Thương mại và Xây dựng Vân Khánh.
Đối với một gói thầu có giá trị hơn 40 tỷ đồng, việc lựa chọn nhà thầu bắt buộc phải qua nhiều khâu đánh giá chặt chẽ để tìm được nhà thầu đủ năng lực, kinh nghiệm, khả năng tài chính đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu (HSMT). Và theo đánh giá của các nhà thầu, “để trúng gói thầu giá trị hơn 40 tỷ đồng, không thể nào là một nhà thầu… làng nhàng và thiếu chuyên nghiệp được”. Tuy nhiên, trong trường hợp này, Ban QLDA ĐTXD các công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh Long An (Chủ đầu tư hiện tại) đã buộc phải “xử lý tình huống” cho việc lựa chọn nhà thầu của Sở Y tế Long An (Chủ đầu tư ban đầu) của Dự án Bệnh viện Chuyên khoa Sản nhi Long An. Chính vì Chủ đầu tư hiện tại không phải là đơn vị trực tiếp lựa chọn Nhà thầu Phú Hưng Thịnh nên khó truy được việc đánh giá hồ sơ dự thầu (HSDT) của nhà thầu này trước đây có đảm bảo theo quy định về đấu thầu hay không.
Hệ lụy từ chọn nhà thầu không đủ năng lực
Khi một bên mời thầu thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam cung cấp văn bản nhà thầu vi phạm đến Báo Đấu thầu, nhà thầu đã có nhiều phản ứng tiêu cực. Phóng viên Báo Đấu thầu đã trực tiếp tham gia buổi làm việc giữa hai bên về những nội dung chưa thống nhất xung quanh gói thầu xây dựng này. Cuộc họp khá căng thẳng khi cả hai bên cùng “tố” nhau thiếu hợp tác, gây khó dễ. Và để chấm dứt những tranh cãi không có điểm dừng, đại diện Bên mời thầu đã buộc phải trưng ra biên bản làm việc mà chính Nhà thầu thừa nhận: “Do khó khăn về tài chính, không còn khả năng tiếp tục thi công”. Bên mời thầu cũng khẳng định: “Đây chỉ là một gói thầu xây dựng nhà điều hành làm việc cho cán bộ nhân viên, không phải công trình có tính chất phức tạp. Nhưng vì Nhà thầu đã chậm trễ thi công, năng lực yếu kém dẫn đến chậm đưa vào sử dụng gần 1 năm. Đây là điều không thể chấp nhận được”. Nhà thầu thì tố Bên mời thầu quan liêu, không chia sẻ với khó khăn của mình mà chỉ dựa vào những báo cáo một chiều của tư vấn giám sát…
Những khó khăn phát sinh để xử lý dứt điểm việc chấm dứt hợp đồng gói thầu này chính là chính xác hóa khối lượng thi công thực tế do nhiều hạng mục bị bỏ bê thi công dẫn tới rỉ sét, xuống cấp. Trong khi đó, Bên mời thầu bắt buộc phải nhanh chóng chỉ định nhà thầu khác thi công khối lượng còn lại để hoàn thành công trình càng sớm càng tốt.
Rất nhiều gói thầu trong thời gian qua buộc phải chấm dứt hợp đồng do cùng một nguyên nhân là nhà thầu không còn khả năng thi công. Điều này đang đặt ra câu hỏi rất lớn về khâu lựa chọn nhà thầu trước đó như thế nào, có đảm bảo quy định về đấu thầu hay không? Ngoại trừ những trường hợp chấm dứt hợp đồng vì lý do bất khả kháng, rất nhiều gói thầu cần xem xét lại quá trình đánh giá HSDT, phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu để tìm ra nguyên nhân chính xác. Bên cạnh đó, năng lực của tổ chuyên gia lựa chọn nhà thầu, đơn vị thẩm định kết quả của những gói thầu này chưa được các chủ đầu tư báo cáo đầy đủ mà mới chỉ lấy lý do từ phía các nhà thầu.
Hệ lụy xấu từ việc lựa chọn “nhầm” nhà thầu không đủ năng lực thi công tới công tác đấu thầu là rất lớn. Đó là trực tiếp làm chậm tiến độ thi công, giải ngân của các dự án sử dụng vốn nhà nước. Đồng thời, việc nhắm mắt chọn bừa nhà thầu kém làm giảm niềm tin của những nhà thầu có thực lực. Bên cạnh đó, hiện tượng này còn cho thấy chất lượng của đội ngũ được giao lựa chọn nhà thầu chưa đủ để đánh giá chính xác năng lực của nhà thầu. Trong khi đó, 100% gói thầu bị cắt hợp đồng đều được các chủ đầu tư/bên mời thầu xin chỉ định thầu - hình thức lựa chọn nhà thầu ít cạnh tranh nhất - để có thể tiếp tục hoàn thành gói thầu theo yêu cầu đặt ra.
Văn Huyền
Theo Đấu thầu