Đường về hai đầu 'chiến tuyến' của Bitexco và Crystal Treasure tại Hương Giang Tourist

Cổ đông chiến lược

UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đầu năm 2007 tiến hành cổ phần hoá Công ty Du lịch Hương Giang. Theo đó nhà nước sở hữu 12,572 triệu cổ phần, tương đương tỷ lệ 62,86%, bán đấu giá công khai 5,489 triệu cổ phần (27,45%) và bán cho nhà đầu tư chiến lược 1,524 triệu cổ phần (7,62%).

Theo phương án cổ phần hoá phê duyệt ngày 30/3/2007, 3 nhà đầu tư chiến lược được lựa chọn là Công ty TNHH Đầu tư Thương mại Việt, CTCP Đầu tư Đô thị Kang Long và Công ty TNHH Sản xuất Kinh doanh Xuất nhập khẩu Bình Minh.

Sau nhiều lần thay đổi, phương án cuối cùng vào ngày 15/11/2007 đã rút gọn danh sách nhà đầu tư chiến lược, chỉ còn Công ty Bình Minh - chính là Tập đoàn Bitexco sau này. Du lịch Hương Giang trở thành công ty cổ phần cùng sự tham gia của ông Vũ Quang Hội với vai trò Phó Chủ tịch HĐQT.

Tuy vậy, không nhiều người biết rằng song song với Bitexco, một nhà đầu tư nước ngoài cũng rất hứng thú với Hương Giang và đã mua từ 12-13% trong đợi chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) năm 2007, theo tiết lộ gần đây của Phó TGĐ Hương Giang Tourist Lê Bá Giang.

Doanh nghiệp này là Kei Sei Limited - một pháp nhân kín tiếng đăng ký tại thiên đường thuế British Virgin Islands, đóng trụ sở tại Hồng Kông.

Dù chia nhau nắm khoảng 20% vốn, song suốt trong thời gian dài từ 2007 tới 2015, cả Bitexco lẫn Kei Sei Limited không có nhiều tiếng nói tại Hương Giang, khi UBND tỉnh Thừa Thiên Huế vẫn là cổ đông chi phối với 62,86%.

Tại ĐHĐCĐ năm 2015, đại diện Kei Sei đã truy vấn Chủ tịch HĐQT Hương Giang về việc niêm yết chứng khoán, yêu cầu người đại diện phần vốn nhà nước phải chịu trách nhiệm khi cam kết đưa cổ phiếu lên sàn của UBND tỉnh thời điểm IPO năm 2007 vẫn nằm "trên giấy". Doanh nghiệp Hồng Kông đã dụng đến loạt từ ngữ gay gắt như "phải chịu trách nhiệm", "không thực sự cố gắng", hay "lừa dối nhà đầu tư".

Vào thời điểm đó, sau 8 năm rót vốn vào Hương Giang, Kei Sei Limited vẫn không có một "chân" nào trong cơ cấu HĐQT, dù theo Điều lệ, họ có thể cử hai đại diện.

Thoát khỏi vòng "kim cô" SCIC và thoái vốn chỉ định

Theo quy định về cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước, sau khi hoàn thành chuyển sang công ty cổ phần, vốn nhà nước tại Hương Giang phải được bàn giao từ UBND tỉnh Thừa Thiên Huế sang Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC). Tại Đại hội đồng cổ đông các năm 2012-2013, HĐQT Hương Giang cho biết sẽ hoàn tất việc chuyển giao trong năm 2013.

Tuy nhiên, Chủ tịch HĐQT Nguyễn Quốc Thành tại ĐHĐCĐ ngày 23/5/2015 bất ngờ thông báo UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã xin được chủ trương không chuyển giao vốn nhà nước về SCIC mà tiến hành bán chỉ định cho nhà đầu tư chiến lược, không lâu sau được công bố là Tập đoàn Bitexco.

5 tháng sau, Bitexco và UBND tỉnh Thừa Thiên Huế tháng 10/2015 ký kết Biên bản hợp tác đầu tư chiến lược, trong đó một nội dung quan trọng là đầu tư, nâng cấp loạt khách sạn của Hương Giang Tourist.

Tháng 3/2016, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế chấp thuận bán toàn bộ 12,572 triệu cổ phần (62,86% vốn) Hương Giang cho Bitexco với đơn giá 12.600 đồng/CP, tương đương trọn lô 158,4 tỷ đồng. Tập đoàn của ông Vũ Quang Hội qua đó chi phối tới 70,4% và trở thành công ty mẹ của Hương Giang Tourist. Bản thân doanh nhân quê Thái Bình được bầu làm Chủ tịch HĐQT Hương Giang vào tháng 3/2016, cho dù phải tới tháng 7 năm đó, thương vụ mới chính thức hoàn tất khi Bitexco được sang tên trong sổ cổ đông.

Những tưởng sau khi về tay chủ mới, Hương Giang sẽ được tập trung đầu tư, cải thiện tình hình kinh doanh như cam kết trước đó của Bitexco. Tuy nhiên diễn biến này lại mở ra một thời kỳ với nhiều xáo trộn tại "con cưng" một thời của Cố đô.

Tham vọng của nhà đầu tư Hồng Kông

Trước khi Bitexco mua lại cổ phần chi phối từ UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, Kei Sei Limited mới là cổ đông lớn thứ hai ở Hương Giang, dù vậy, như đã lưu ý, họ lại không có một đại diện nào trong HĐQT.

Tình thế nhanh chóng thay đổi khi tháng 10/2016, tức là sau 3 tháng hoàn tất mua trọn lô cổ phiếu nhà nước, Bitexco đã "sang tay" 5,758 triệu cổ phần Hương Giang cho Kei Sei. Bên cạnh đó, cổ đông ngoại này còn gom thêm 0,7 triệu cổ phần để nâng tỷ lệ sở hữu từ 12,95% lên 45,24%, vượt qua Bitexco và trở thành cổ đông lớn nhất.

Cùng khoảng thời gian này, cổ đông lớn Nguyễn Đình Anh Tuấn cũng đã chuyển nhượng 1,4 triệu cổ phần, tương đương 7% vốn Hương Giang cho bà Lê Thị Ngọc Thuỷ.

Tới cuối năm 2016, 3 cổ đông nắm đến 93,98% vốn Hương Giang là Kei Sei (45,24%), Bitexco (41,74%) và nhà đầu tư cá nhân Lê Thị Ngọc Thuỷ (7%).

Tháng 8/2016, ảnh hưởng của Kei Sei bắt đầu thể hiện rõ khi ông Takahashi Yukio được bầu làm Thành viên HĐQT. Tại ĐHĐCĐ thường niên năm 2017, doanh nghiệp Hồng Kông tiếp tục đưa thêm người vào HĐQT với ông Go Fujiyama và ông Yukiaki Hayashi ở Ban Kiểm soát. Đến tháng 11/2017, ông Johny Cheung Ching Fu được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc và ngày 27/4/2018 được bầu làm Thành viên HĐQT.

Tới lúc này, trong HĐQT 5 người của Hương Giang, có 2 vị liên quan đến Bitexco là Chủ tịch HĐQT Vũ Quang Hội và Thành viên HĐQT Nguyễn Viết Tạo, 3 người nước ngoài còn lại có nhiều liên hệ tới Kei Sei (sau đổi tên thành Crystal Treasue Limited).

Trong suốt nhiều năm, Bitexco và Crystal Treasure duy trì mối quan hệ khá "nồng ấm". Doanh nghiệp ngoại không chỉ thu xếp vốn cho tập đoàn của ông Vũ Quang Hội trong thương vụ Hương Giang, mà 2 cổ đông này gần như đồng nhất quan điểm trong các vấn đề lớn, khi mà Biên bản ĐHĐCĐ thường niên giai đoạn 2016-2018 của Hương Giang thể hiện các tờ trình đều được thông qua với tỷ lệ gần 100%.

Đáng chú ý hơn, Crystal Treasure năm 2018 với vai trò cổ đông lớn nhất đã chấp thuận cho Hương Giang "sang tay" toàn bộ 91,4% cổ phần trong CTCP Du lịch Mỹ An cho Bitexco. Du lịch Mỹ An là chủ đầu tư dự án nghỉ dưỡng cao cấp cùng tên tại huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế. Dự án theo kế hoạch đi vào hoạt động từ cuối năm 2019, có quy mô 3,5ha, gồm khách sạn 4 tầng với 92 phòng ngủ cùng 6 căn villas, tổng mức đầu tư 600 tỷ đồng.

"Sợi dây" gắn kết giữa Bitexco và Crystal Treasure bắt đầu có dấu hiệu chùng xuống đáng kể từ những tháng cuối năm 2018, đặc biệt vào ngày 7/11/2018, khi HĐQT Hương Giang có quyết định thay đổi Chủ tịch HĐQT (kiêm người đại diện theo pháp luật) từ ông Vũ Quang Hội sang cho ông Takahashi Yukio. Căng thẳng lên tới đỉnh điểm trong tháng Tư vừa qua với việc Bitexco bị siết nợ cổ phần Hương Giang đang thế chấp tại chính Crystal Treasure. 

Không rõ nguyên do khiến mối quan hệ giữa Bitexco và đối tác ngoại nhanh chóng lao dốc như vậy. Tuy nhiên ở góc độ nào đó, ông Vũ Quang Hội cùng lãnh đạo Bitexco chắc hẳn không đến nỗi quá thất vọng, bởi kể cả khi "mất" Hương Giang vào tay Crystal Treasure, thì chi phí đầu tư trên thực tế không đáng kể (thế chấp hết cổ phần), trong khi vẫn "lãi" được dự án Mỹ An, đồng thời "né" được kết luận thanh tra thoái vốn nhà nước đang "treo" lơ lửng.

Vai trò của hai nhà đầu tư mới

6,526 triệu cổ phần Hương Giang thuộc sở hữu của Bitexco bị siết nợ và được chuyển nhượng cho chính Crystal Treasure (3,76%) cùng hai pháp nhân Việt Nam là Công ty TNHH Tấn Trường (20%) và Công ty TNHH Thạch Anh Trắng (8,87%).

Như Nhadautu.vn đã đề cập ở bài trước, Tấn Trường hay Thạch Anh Trắng thực chất đều cùng một chủ, là doanh nhân Trần Minh Quang. Thú vị hơn, Tấn Trường có địa chỉ tại 15B/104 Lê Thánh Tôn, Phường Bến Nghé, Quận 1 (TP.HCM), chỉ cách vài bước chân là sang tới số nhà 15B/109 Lê Thánh Tôn của cổ đông lớn Lê Thị Ngọc Thuỷ, người nắm 7% vốn Hương Giang từ năm 2016. Không chỉ vậy, bà Lê Thị Ngọc Thuỷ còn cùng ông Trần Minh Tấn - Giám đốc Công ty Tấn Trường góp vốn thành lập CTCP Đầu tư Xúc tiến Thương mại HTT, có địa chỉ cũng tại 15B/104 Lê Thánh Tôn. 

Với chuỗi dự kiện như vậy, không khó để mường tượng ra hình bóng "cầu nối" của nhà đầu tư cá nhân Lê Thị Ngọc Thuỷ trong thương vụ sang tay cổ phiếu Hương Giang vừa qua.

Trong lúc này, theo đuổi từ thời điểm cổ phần hoá đến nay đã 12 năm, không dễ có lý do để Crystal Treasure từ chối cơ hội chiếm hữu "cô gái đẹp" Hương Giang. Vậy do đâu mà doanh nghiệp Hồng Kông lại "chia sẻ" cổ phiếu siết nợ với hai pháp nhân Việt Nam? Vai trò của Tấn Trường hay Thạch Anh Trắng là gì?

Theo Điều lệ sửa đổi lần 5 ngày 22/4/2017, Hương Giang đăng ký nhiều ngành nghề có điều kiện, như Kinh doanh trò chơi điện tử có thưởng dành cho người nước ngoài (mã 9200), Khai thác và kinh doanh khoáng sản (0899), Kinh doanh dịch vụ lữ hành quốc tế và nội địa (7912), Vận chuyển hành khách theo hợp đồng và theo tuyến cố định (4932)...

Những ngành nghề có điều kiện, nếu chưa được quy định trong các Điều ước Quốc tế mà Việt Nam đã tham gia, thì theo Nghị định 60/2015 có thể chịu giới hạn tỷ lệ sở hữu nước ngoài là 49%.

Do vậy, có ý kiến rằng những Tấn Trường, Thạch Anh Trắng, thậm chí cả nữ doanh nhân họ Lê chỉ là "bên" đứng tên hộ cho Crystal Treasue. Dĩ nhiên đó chỉ là một hướng tư duy chưa có đủ căn cứ để xác tín.

Băn khoăn chiếc "ghế" Chủ tịch HĐQT

Ngày 7/11/2018, HĐQT Hương Giang có quyết định bầu ông Takahashi Yukio làm Chủ tịch HĐQT kiêm người đại diện theo pháp luật thay cho ông Vũ Quang Hội. Phòng Đăng ký kinh doanh - Sở KHĐT Tỉnh Thừa Thiên Huế ngày 26/12/2018 đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần thứ 10, chấp thuận nội dung trên.

Tuy nhiên, theo một báo cáo gần đây của Ban Kiểm soát Hương Giang, quyết định HĐQT ngày 7/11/2018 được ban hành mà không được biểu quyết thông qua tại biên bản họp, dẫn tới khiếu nại của cổ đông Bitexco tại Sở KHĐT tỉnh Thừa Hiên Huế.

Báo cáo Quản trị năm 2018 của Hương Giang cũng lưu ý 2 đại diện của Bitexco là ông Vũ Quang Hội và ông Nguyễn Viết Tạo đã không tham dự 2 phiên họp HĐQT vào các ngày 29/10 và 7/11/2018, tức là chỉ có 3 Thành viên HĐQT người nước ngoài tự họp và đưa ra quyết định thay thế Chủ tịch HĐQT.

Trong khi đó, Khoản 9 Điều 28 Điều lệ Hương Giang năm 2015 quy định cuộc họp HĐQT được tiến hành khi có ít nhất 3/4 số lượng thành viên HĐQT, trong trường hợp này là 4 người, tham dự. 

Xuân Tiên
Theo Nhà đầu tư