Hàng loạt sai phạm tại các công ty kinh doanh đa cấp

Theo Cục quản lý cạnh tranh, từ ngày 21/3/2016, Bộ trưởng Bộ Công thương đã ký Quyết định số 1052/QĐ-BCT thành lập Đoàn kiểm tra việc chấp hành pháp luật về bán hàng đa cấp đối với 07 doanh nghiệp, bao gồm: Công ty TNHH Amway Việt Nam, Công ty TNHH Unicity Marketing, Công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy, Công ty Cổ phần Liên minh tiêu dùng Việt Nam, Công ty Cổ phần Liên kết tri thức, Công ty Cổ phần Tập đoàn liên kết Việt Nam và Công ty TNHH Nhượng quyền thương mại Thăng Long.

Phát hiện nhiều sai phạm nghiêm trọng

Trong lần công bố này, Bộ Công thương đã có kết luận về 4 trong 7 doanh nghiệp có trong danh sách bao gồm các công ty Liên kết tri thức, Nhượng quyền Thương mại Thăng Long, Liên minh tiêu dùng Việt Nam và Liên kết Việt Nam. Bộ Công thương cho biết, kết quả kiểm tra 4 doanh nghiệp kinh doanh đa cấp trên đã phát hiện nhiều sai phạm nghiêm trọng.

Theo đó, tại Công ty Cổ phần Liên kết tri thức (K-Link), Đoàn kiểm tra đã phát hiện một số hợp đồng bán hàng đa cấp của Công ty ký với nhà phân phối không điền đầy đủ các thông tin theo quy định. Thực trạng hoạt động tại Công ty cho thấy các khoản khuyến mại dành cho nhà phân phối được pháp luật về thuế coi là chi phí dành cho hoạt động xúc tiến thương mại và bị khống chế mức trần chi phí 15%. Trong khi đó, theo quy định của Nghị định 42/2014/NĐ-CP, các khoản khuyến mại này là một phần trong “hoa hồng, tiền thưởng và lợi ích kinh tế khác” dành cho nhà phân phối. Công ty cũng không kê khai đầy đủ thông tin về số lượng hàng bán và số tiền mua hàng thu từ từng nhà phân phối. Các hành vi này cho thấy có dấu hiệu vi phạm quy định của pháp luật về thuế.

Đối với Công ty TNHH Nhượng quyền Thương mại Thăng Long, kết quả kiểm tra cho thấy công ty đã vi phạm hàng loạt các sai phạm như ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp không theo mẫu hợp đồng đã được sửa đổi; công ty tiến hành ký nhiều hợp đồng với cùng một nhà phân phối và cho phép một nhà phân phối có nhiều mã số.

Quá trình kiểm tra còn phát hiện nhà phân phối của Công ty có mua hàng và được nhận hoa hồng nhưng không nằm trong danh sách những nhà phân phối mua hàng và hưởng hoa hồng được Công ty cung cấp cho Đoàn kiểm tra. Công ty kê khai và ghi nhận doanh thu thấp hơn số liệu do đại lý cung cấp khoảng 34 tỷ đồng. Các hành vi này có dấu hiệu huy động tiền từ nhà phân phối, gian lận, vi phạm quy định của pháp luật về thuế.

Tại Công ty Cổ phần Liên minh tiêu dùng Việt Nam, kết quả kiểm tra cho thấy công ty đã sử dụng một số hợp đồng không đúng với mẫu đã đăng ký với Cục Quản lý cạnh tranh để ký kết với nhà phân phối, không điền đầy đủ thông tin nhà phân phối theo quy định, ký hợp đồng với người nước ngoài khi họ chưa có giấy phép lao động tại Việt Nam. Công ty không thực hiện thủ tục thông báo tới các Sở Công thương đối với lần sửa đổi, bổ sung thứ 3 của Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp. Công ty khấu trừ thuế thu nhập cá nhân của người tham gia bán hàng đa cấp không đúng với thực tế hoa hồng đã chi trả cho người tham gia. Kiểm tra xác suất theo thống kê của Công ty, Đoàn kiểm tra phát hiện một số nhà phân phối có phát sinh doanh số trên thực tế nhưng không được ghi nhận vào doanh thu của Công ty.

Tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Liên kết Việt Nam (Công ty Vinalink), kết quả kiểm tra cho thấy: Công ty đăng ký sửa đổi bổ sung chương trình trả thưởng nhưng không đăng ký sửa đổi bổ sung chương trình đào tạo kèm theo.

Website của Công ty tại địa chỉ Vina-link.com.vn là website thương mại điện tử bán hàng nhưng chưa được thông báo với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền theo quy định. Công ty cung cấp 11 bộ hồ sơ của các nhà phân phối có doanh số cao nhất và thu nhập cao nhất năm 2014 và 2015, trong đó có 7 người mua hàng qua điện thoại nên không có ký nhận hàng trên hóa đơn. Công ty đã liên hệ và có giấy xác nhận của các nhà phân phối khẳng định có đặt mua hàng qua điện thoại và đã nhận đủ hàng, vì nhà xa nên chưa ký nhận trên hóa đơn. Đoàn kiểm tra đã đề nghị Công ty tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật về thuế trong việc lập và lưu trữ chứng từ kế toán.

Với 4 công ty nói trên, tùy theo tính chất của hành vi có dấu hiệu vi phạm, Bộ Công thương đã chuyển cho các cơ quan liên quan để xử lý, hoặc tiến hành điều tra để xử lý, theo thẩm quyền. Riêng đối với các hành vi có dấu hiệu vi phạm các quy định về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp, Bộ Công thương đã chỉ đạo Cục Quản lý cạnh tranh triển khai ngay quy trình xử lý theo quy định của Luật Cạnh tranh. Kết quả xử lý sẽ sớm được công bố.

Sẽ tiếp tục thanh, kiểm tra các công ty còn lại

Đối với Công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy, trong thời gian tiến hành kiểm tra, Bộ Công thương đã nhận được nhiều khiếu nại của người tham gia bán hàng đa cấp đối với Công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy. Để bảo đảm quyền lợi của người tham gia bán hàng đa cấp, Bộ Công thương chỉ đạo Đoàn kiểm tra một mặt vẫn thực hiện kiểm tra theo quy định, mặt khác phải tiến hành xem xét và yêu cầu Công ty giải trình, xử lý từng khiếu nại mà Bộ Công thương nhận được. Công việc này vẫn đang được tiến hành và sẽ chỉ kết thúc cho tới khi tất cả các đơn khiếu nại đều đã được làm rõ.

Do quá trình kiểm tra Công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy đã đi vào giai đoạn cuối (hiện chỉ còn tập trung làm rõ một số khiếu nại mà Bộ Công thương mới nhận được trong thời gian gần đây), Đoàn kiểm tra sẽ sớm có báo cáo kết quả kiểm tra lên Bộ Công thương. Ngay sau khi có kết luận kiểm tra Công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy, Bộ Công thương sẽ cung cấp công khai nội dung kết luận kiểm tra trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Việc ban hành kết luận kiểm tra đối với Công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy nói riêng và các Công ty khác trong đợt kiểm tra này nói chung không ảnh hưởng tới quyền của người tham gia bán hàng đa cấp trong việc tiếp tục đưa ra các yêu cầu trả lại hàng đối với các Công ty này.

Với Công ty TNHH Amway Việt Nam, theo kế hoạch, Đoàn kiểm tra sẽ tiến hành kiểm tra từ ngày 18/7/2016.

Còn với trường hợp của Công ty TNHH Unicity Marketing, ngày 27/5/2016, Cục Quản lý cạnh tranh đã tiến hành kiểm tra và ban hành Quyết định số 141/QĐ-QLCT xử phạt Công ty TNHH Unicity Marketing về một số hành vi vi phạm pháp luật về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp với số tiền phạt là 110 triệu đồng. Nội dung xử phạt Công ty TNHH Unicity Marketing đã được công bố công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Ngày 16/5/2016, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 35/NQ-CP về việc hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020, trong đó quy định việc thanh kiểm tra các doanh nghiệp không được quá 1 lần trong 1 năm. Kể từ khi Công ty TNHH Unicity Marketing bị xử phạt theo Quyết định số 141/QĐ - QLCT ngày 27/5/2016 của Cục Quản lý cạnh tranh, Bộ Công thương chưa nhận được thêm khiếu nại nào của người tham gia bán hàng đa cấp đối với Công ty này. Xuất phát từ đây, tuân thủ quy định của Nghị quyết 35, Bộ Công thương đã quyết định đưa Công ty TNHH Unicity Marketing ra khỏi diện kiểm tra theo Quyết định số 1052/QĐ-BCT ngày 21/3/2016.

Công Minh - Hồng Anh