Ngành công nghiệp bia Việt Nam, với bề dày lịch sử hơn một thế kỷ, đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa và xã hội của người dân. Từ những xưởng sản xuất nhỏ lẻ ban đầu, ngành bia đã vươn mình mạnh mẽ, trở thành một ngành công nghiệp tỷ đô với sự tham gia của cả các doanh nghiệp nội địa và quốc tế.
Trải qua hơn một thế kỷ hiện diện, ngành bia Việt Nam đã vươn mình trở thành một trong những ngành công nghiệp tỷ đô chủ lực. Các "ông lớn" trong ngành, cả nội địa lẫn quốc tế, không ngừng chạy đua mở rộng sản xuất, xây dựng hàng chục nhà máy trải dài khắp cả nước, cung ứng hàng tỷ lít bia mỗi năm để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ khổng lồ của người Việt.
Thị trường bia Việt Nam hiện nay chứng kiến sự thống trị của 4 "ông lớn": Sabeco, Habeco, Heineken và Carlsberg, chiếm gần 95% thị phần. Với hàng chục nhà máy sản xuất trải dài khắp cả nước, họ cung ứng hàng tỷ lít bia mỗi năm, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng.
Những viên gạch đầu tiên của ngành bia
Hành trình của ngành bia Việt Nam bắt đầu từ năm 1875, khi người Pháp Victor Larue xây dựng xưởng bia đầu tiên tại Sài Gòn. Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, xưởng này phát triển thành Nhà máy Bia Sài Gòn và đặt nền móng cho sự ra đời của Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) vào năm 2003.
Sabeco nhanh chóng vươn lên vị trí dẫn đầu thị trường, liên tục mở rộng quy mô sản xuất, đạt công suất kỷ lục 2,4 tỷ lít/năm vào năm 2023 với 26 nhà máy trên toàn quốc. Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 đã giáng một đòn mạnh vào Sabeco, khiến sản lượng tiêu thụ lần đầu tiên sụt giảm sau nhiều năm tăng trưởng liên tục.
Cuộc đua song mã giữa Sabeco và Habeco
Đối thủ cạnh tranh trực tiếp của Sabeco là Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Hà Nội (Habeco), tiền thân là Nhà máy Bia Hommel thành lập năm 1890. Habeco tập trung vào thị trường miền Bắc và Bắc Trung Bộ, sở hữu 26 nhà máy với tổng công suất hơn 800 triệu lít/năm.
Cả Sabeco và Habeco đều trải qua quá trình cổ phần hóa, thu hút vốn đầu tư và nâng cao năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, cả hai đều phải đối mặt với những thách thức lớn từ các "ông lớn" ngoại.
Sự bành trướng của các tập đoàn bia quốc tế
Heineken và Carlsberg, hai tập đoàn bia hàng đầu thế giới, đã nhanh chóng thâm nhập thị trường Việt Nam và không ngừng mở rộng ảnh hưởng. Heineken sở hữu 6 nhà máy trên toàn quốc, trong đó nhà máy Vũng Tàu là lớn nhất Đông Nam Á. Carlsberg lại tập trung vào thị trường miền Trung với thương hiệu bia Huda nổi tiếng.
Gần đây, Heineken gây chú ý khi tạm dừng hoạt động nhà máy Quảng Nam do thị trường sụt giảm, nhưng đồng thời công bố kế hoạch đầu tư 540 triệu USD mở rộng nhà máy Vũng Tàu, nâng công suất lên 1,6 tỷ lít/năm.
Bên cạnh Heineken và Carlsberg, thị trường bia Việt Nam còn chứng kiến sự cạnh tranh của AB Inbev (Bỉ) với các thương hiệu cao cấp như Budweiser và Hoegaarden, hay Sapporo (Nhật Bản) với nhà máy công suất 150 triệu lít/năm.
Thị trường bia Việt Nam: Tiềm năng và thách thức
Ngành bia Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa tăng trưởng, đặc biệt khi thu nhập và dân số tăng lên. Tuy nhiên, cạnh tranh ngày càng khốc liệt, thị hiếu người tiêu dùng thay đổi, cùng với những quy định về thuế và quảng cáo ngày càng chặt chẽ, đặt ra không ít thách thức cho các doanh nghiệp trong ngành.
Song, cơ hội vẫn rộng mở cho những doanh nghiệp biết nắm bắt xu hướng và đầu tư đúng hướng. Thị trường bia Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa để phát triển, đặc biệt là ở phân khúc bia cao cấp và bia thủ công.
Để tồn tại và phát triển, các doanh nghiệp bia cần không ngừng đổi mới, đa dạng hóa sản phẩm, đầu tư vào công nghệ và phát triển bền vững. Cuộc chiến giành thị phần bia Việt Nam hứa hẹn sẽ còn tiếp diễn gay gắt trong thời gian tới.
Bảo An
Theo KTDU