Theo báo cáo thị trường FMCG Việt Nam của Kantar, đã phát hành gần đây, hơn 1/4 các hộ gia đình vẫn đang đối mặt với khó khăn về tài chính. Sự khó khăn này đã bắt đầu từ khoảng nửa cuối năm 2022 và kéo dài đến thời điểm hiện nay, khi tình hình kinh tế có nhiều biến động, cả tích cực và tiêu cực.
Quý 3/2023, mặc dù tín hiệu kinh tế đã ổn định hơn, nhưng tâm lý lo ngại về công việc và thu nhập vẫn tồn tại. Người dùng tiếp tục cắt giảm chi tiêu để tập trung vào các giá trị cốt lõi như hàng hoá thiết yếu và chăm sóc sức khỏe.
Sự thay đổi trong thói quen mua sắm
Thống kê dữ liệu từ Payoo cho thấy rằng các siêu thị, cửa hàng tiện lợi và cửa hàng chuyên doanh đang có tốc độ tăng trưởng khá mạnh. Giao dịch tại quầy của nhóm này đã tăng 14% về số lượng và 20% về giá trị so với quý trước, và tăng gần 40% về cả số lượng và giá trị kể từ đầu năm nay. Trong khi đó, các giao dịch trực tuyến đã giảm 12% về số lượng và 11% về giá trị so với quý trước. Điều này cho thấy thói quen mua sắm của người tiêu dùng tại các cửa hàng truyền thống đã trở lại mạnh mẽ.
Một trong những nguyên nhân của sự khởi sắc của nhóm siêu thị và cửa hàng tiện lợi có thể xuất phát từ chính sách giảm thuế VAT của Chính phủ từ 10% xuống 8% từ ngày 1/7/2023, cùng với các chính sách kích cầu đặc biệt của nhiều doanh nghiệp bán lẻ.
Chăm sóc sức khỏe là ưu tiên
Payoo cũng chỉ ra một trong những xu hướng được ghi nhận từ quý 2 và tiếp tục duy trì đến nay là người dân quan tâm nhiều hơn đến việc chăm sóc sức khỏe. Trong quý 3, lượng giao dịch ở nhóm các sản phẩm wellness, dược phẩm, thực phẩm chức năng đã tăng 42% so với quý trước trên kênh online và tăng 20% trên kênh POS tại quầy. Cùng với đó, lượt mua các gói chạy, đạp xe với các đối tác giải thể thao, chạy bộ cũng ghi nhận mức tăng trưởng tốt.
Tuy nhiên, ngược lại, các nhóm sản phẩm và dịch vụ không thiết yếu đều trải qua sự giảm nhiệt. Ví dụ, nhóm gym và fitness, làm đẹp, spa và mỹ phẩm giảm khoảng 10 - 20% về cả số lượng và giá trị so với quý trước.
Khuyến mãi đang là động lực
Mặc dù có sự gia tăng trong một số ngành kinh doanh trong quý 3, xu hướng tìm kiếm các sản phẩm giá rẻ vẫn được duy trì trong nhiều ngành (ngoại trừ ngành thực phẩm và đồ uống), khi số lượng giao dịch tăng đáng kể nhưng giá trị giao dịch chỉ tăng nhẹ hoặc giảm nhẹ. Người tiêu dùng đã phát triển thói quen so sánh giá giữa nhiều nhà cung cấp và tìm kiếm ưu đãi trước khi quyết định mua hàng.
49% người tiêu dùng tìm kiếm chương trình ưu đãi hấp dẫn từ nhiều cửa hàng trước khi quyết định mua sắm, theo báo cáo của Kantar. Khuyến mãi đang trở thành một yếu tố quan trọng để kích thích tiêu dùng và là lý do mà người dùng chờ đợi khi muốn mua sắm.
Hướng kinh doanh sắp tới
Các chuyên gia khuyến cáo rằng doanh nghiệp cần cân nhắc cải thiện danh mục sản phẩm của họ. Sản phẩm cần tập trung vào việc cải thiện sức khỏe, thêm giá trị và có tính cá nhân hóa cao hơn. Đồng thời, cần duy trì hoạt động kích cầu và cung cấp các sản phẩm hấp dẫn để duy trì sự trung thành của khách hàng trong tương lai.
Theo ông Nguyễn Anh Đức, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam, cần kết hợp các ngành nghề khác nhau để tạo giá trị cộng hưởng và thu hút sự chú ý của người tiêu dùng. Ví dụ, kết hợp bán lẻ với du lịch hoặc các ngành nghề văn hóa khác có thể tạo ra cơ hội mới.
Thành phần kích cầu
Các ngân hàng và ví điện tử cũng đang đóng góp vào việc kích thích chi tiêu bằng cách tung ra các chương trình ưu đãi. Payoo, ví điện tử ví dụ, đã hợp tác với Mastercard, Napas và VPBank để tổ chức các chương trình ưu đãi cho thanh toán thẻ và thanh toán không tiếp xúc tại các đối tác của họ. Các chương trình này đã ghi nhận kết quả tích cực, với tăng trưởng giao dịch tại các cửa hàng F&B và các cửa hàng tiện lợi.
Trong tương lai, các ví điện tử và ngân hàng sẽ tiếp tục hợp tác với các doanh nghiệp bán lẻ và sản xuất để khuyến mãi cho người tiêu dùng khi thanh toán không tiền mặt bằng quét mã QR Code và thanh toán không tiếp xúc. Điều này sẽ giúp kích thích chi tiêu và thúc đẩy kinh doanh trong giai đoạn cuối năm.
Thị trường FMCG Việt Nam đang trải qua một sự biến đổi lớn trong thói quen mua sắm và ưu tiên của người tiêu dùng. Doanh nghiệp cần cân nhắc điều chỉnh danh mục sản phẩm và tận dụng các chương trình khuyến mãi để thu hút khách hàng và duy trì sự phát triển trong bối cảnh kinh tế đang biến động.
Bảo An
Theo Kinh tế và đồ uống