Mở đầu năm 2024, ngành nông nghiệp và thủy sản Việt Nam ghi nhận những tín hiệu tích cực, mở ra nhiều cơ hội phát triển. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, vẫn còn tồn tại những thách thức cần được giải quyết để ngành hàng này tiếp tục bứt phá.
Cơ hội từ thị trường lớn
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, xuất khẩu thủy sản tháng 1/2024 đạt gần 750 triệu USD, tăng 64% so với cùng kỳ năm ngoái. Các mặt hàng chủ lực như tôm, cá tra, cá ngừ, mực bạch tuộc đều có mức tăng trưởng ấn tượng.
Thị trường xuất khẩu cũng cho thấy những tín hiệu tích cực. Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc) trở thành thị trường nhập khẩu thủy sản lớn thứ 2 của Việt Nam, sau Nhật Bản. Mỹ, Nhật Bản và châu Âu cũng ghi nhận mức tăng trưởng cao.
Ngành rau quả cũng có khởi đầu thuận lợi với ước tính trị giá xuất khẩu tăng 24,9% so với tháng 12/2023 và tăng 112,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Trung Quốc tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của mặt hàng này.
Cơ hội mới từ các biện pháp hạn chế của Mỹ và EU
Mỹ và EU áp dụng các biện pháp hạn chế đối với thủy sản từ Nga và Trung Quốc được đánh giá là cơ hội để xuất khẩu cá tra Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ.
Cụ thể, Mỹ cấm nhập khẩu nhiều loại thủy sản từ Nga, mở ra thị trường rộng lớn cho cá tra phi lê Việt Nam. EU cũng tăng cường kiểm soát thủy sản từ Trung Quốc, tạo điều kiện thuận lợi cho sản phẩm Việt Nam cạnh tranh.
Thúc đẩy bình đẳng trong thương mại nông sản
Tại Phiên họp Bộ trưởng các nước xuất khẩu nông sản (Nhóm Cairns) diễn ra vào tháng 2/2024, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải cách thương mại nông nghiệp.
Việc bảo đảm bình đẳng trong thương mại nông sản là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy xuất khẩu nông sản của Việt Nam. Nhóm Cairns được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy thương mại nông sản công bằng, tạo thuận lợi cho các mặt hàng nông sản chủ lực của Việt Nam.
Thách thức và giải pháp
Bên cạnh những cơ hội, ngành nông nghiệp và thủy sản Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức.
Thứ nhất, biến đổi khí hậu là mối đe dọa lớn đối với sản xuất nông nghiệp. Các hiện tượng thời tiết cực đoan như hạn hán, lũ lụt, sương muối... có thể ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng cây trồng.
Thứ hai, dịch bệnh là vấn đề tiềm ẩn nguy cơ bùng phát, gây thiệt hại cho ngành chăn nuôi và thủy sản.
Thứ ba, rào cản thương mại vẫn là một thách thức lớn đối với các mặt hàng nông sản xuất khẩu.
Để giải quyết những thách thức này, cần triển khai đồng bộ các giải pháp:
- Nâng cao năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu bằng cách xây dựng hệ thống tưới tiêu thông minh, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, phát triển các giống cây trồng chịu hạn, mặn...
- Tăng cường công tác phòng chống dịch bệnh cho đàn gia súc, gia cầm, thủy sản.
- Tăng cường xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường xuất khẩu cho các mặt hàng nông sản.
- Nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.
Ngành nông nghiệp và thủy sản Việt Nam có nhiều tiềm năng phát triển trong năm 2024. Tuy nhiên, để tận dụng được những cơ hội này, cần có sự chung tay của các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người nông dân trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm, ứng phó với biến đổi khí hậu và hội nhập sâu rộng vào thị trường quốc tế.
Bảo An