Nông sản Trung Quốc hiện nay hầu hết đi theo đường chính ngạch và được bán ở nhiều siêu thị thay vì chỉ bán ở chợ như trước. Điều này đang tạo áp lực cạnh tranh ngày càng lớn đối với nông sản Việt Nam.
Tăng mạnh về số lượng, đa dạng về chủng loại
Trung Quốc là nước cung cấp rau quả lớn nhất cho Việt Nam, chiếm 39% thị phần. Thống kê của Tổng cục Hải quan trong 9 tháng đầu năm 2023, Việt Nam đã chi 561 triệu USD nhập rau quả từ Trung Quốc tương đương cùng kỳ năm 2022.
Theo báo cáo mới nhất của Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển nông nghiệp nông thôn (IPSARD), cơ cấu chủng loại nhập khẩu rau quả từ Trung Quốc khá đa dạng. Xét về giá trị, nhiều nhất là tỏi (gần 13%), tiếp theo là khoai tây 9,9%, nấm các loại 9,8%, cà rốt 9,7%, nho 9,4%, hành các loại 6,1%. Tùy theo từng tháng mà giá trị từng mặt hàng khác nhau nhưng các loại rau củ thường chiếm tỉ lệ cao hơn trái cây.
Bán ở nhiều kênh, giá rẻ hơn hàng nội địa
Trước đây, rau quả Trung Quốc chủ yếu bán ở chợ, vắng bóng tại các siêu thị thì nay đã xuất hiện khá nhiều, cả cửa hàng cao cấp cũng có. Như các siêu thị Bách Hóa Xanh đang bán nho mẫu đơn xuất xứ Trung Quốc với giá 179.000 đồng/kg được khá nhiều người tiêu dùng chọn mua hay cửa hàng Farmers Market Hai Bà Trưng (quận 1) trưng bày nho mẫu đơn và dưa lưới nội địa Trung Quốc tại khu vực trái cây cao cấp.
Tại khu vực rau củ của siêu thị MM Mega Market An Phú (TP Thủ Đức) cũng có nhiều mặt hàng của Trung Quốc như: tỏi, hành tây, khoai tây, cà rốt… còn trái cây có lựu và nho mẫu đơn. Đa số nông sản Trung Quốc đều có giá rẻ hơn hàng có xuất xứ từ nước khác như: như nho mẫu đơn Trung Quốc chỉ bằng một nửa hàng xuất xứ từ Hàn Quốc; tỏi tép to Trung Quốc rẻ hơn tỏi Hải Dương 30%. Tuy nhiên, cũng có mặt hàng như cà rốt Trung Quốc có giá 26.000 đồng/kg, trong khi cà rốt Đà Lạt giá 20.000 đồng/kg vì có khuyến mãi.
Áp lực cạnh tranh ngày càng lớn
Số liệu thống kê từ Công ty CP Quản lý và Kinh doanh chợ nông sản Thủ Đức cho thấy từ đầu năm đến nay có 125.375 tấn rau củ và trái cây Trung Quốc nhập chợ đầu mối. Trong đó, riêng trái cây chiếm 81.207 tấn, tăng 1,5% so với cùng kỳ năm ngoái; rau củ 44.168 tấn, giảm 6,3%. Như vậy, bình quân mỗi ngày có khoảng 380 tấn rau củ và trái cây Trung Quốc về chợ đầu mối để tiêu thụ tại TP HCM và các tỉnh lân cận.
Đại diện Công ty Quản lý chợ cho hay nông sản Trung Quốc nhập chợ đều là hàng chính ngạch và về Việt Nam theo mùa. Ngoài ra, có một số mặt hàng khi giá tại Việt Nam cao, thương nhân sẽ chủ động nhập từ Trung Quốc về bán kiếm lời, cũng như để hạ nhiệt giá trong nước.
Thách thức cho ngành nông nghiệp Việt Nam
Nông sản Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam đang tăng mạnh về số lượng, đa dạng về chủng loại và giá rẻ hơn hàng nội địa. Điều này đang gây áp lực cạnh tranh lớn đối với ngành nông nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các mặt hàng rau củ, quả có thời gian sinh trưởng ngắn, chi phí sản xuất thấp như tỏi, hành, khoai tây, cà rốt,...
Để tăng cường sức cạnh tranh, ngành nông nghiệp Việt Nam cần tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, an toàn thực phẩm, đồng thời đẩy mạnh quảng bá, xúc tiến thương mại để nâng cao giá trị sản phẩm. Bên cạnh đó, Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển nông nghiệp, như: hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng, ứng dụng khoa học kỹ thuật, phát triển thị trường,... để giúp nông sản Việt Nam có sức cạnh tranh cao.
Bảo Anh
Theo Kinh tế và Đồ uống