Nước ảnh hưởng đến nước trà như thế nào?

Những người yêu trà từ lâu đã biết rằng chất lượng nước dùng để pha trà có thể ảnh hưởng sâu sắc đến hương vị của đồ uống cuối cùng. Ở Trung Quốc cổ đại, các bậc thầy về trà đã du hành rất xa để tìm ra loại nước tốt nhất để pha trà. Một số nguồn nước nổi tiếng nhất trong nước được biết đến với hàm lượng khoáng chất và hương vị độc đáo.

Tục ngữ có câu: “Nước là mẹ của trà”. Nó cho thấy tầm quan trọng của nước đối với chất lượng của trà. Nếu bạn muốn pha một tách trà ngon nhất, điều quan trọng là phải sử dụng nước thích hợp.

Nước pha trà ngon theo quan điểm của người xưa

Ngay từ thế kỷ thứ 8, "Thánh trà" Lục Vũ đã đề cập đến tầm quan trọng của chất lượng nước trong cuốn sách "Trà Kinh" của mình. Ông tin rằng nước pha trà ngon nhất là "nước suối chảy chậm qua các hố đá". Ông cũng nói rằng nước nên mềm, hơi ngọt, vị thanh và tinh tế. Một câu chuyện về Lục Vũ kể rằng ông có thể  phân biệt được khi nào đệ tử lười biếng của mình lấy nước từ bờ sông nổi tiếng thay vì đi bộ qua cầu và thả gàu xuống suối để lấy nước tinh khiết nhất. Câu chuyện này cho thấy tầm quan trọng mà những người yêu trà đặt ra đối với chất lượng nước cách đây hơn 1000 năm.

Lục Vũ đi sâu vào chi tiết hơn bằng cách phân loại tất cả các nguồn nước hiện có theo chất lượng nước của chúng. Trong chương 5 của cuốn sách về trà, có câu: “Sơn thủy thượng, giang thủy trung, tỉnh thủy hạ” (Nước suối núi hạng nhất, nhì đến nước sông, ba đến nước giếng). Là một người đã đi khắp mọi miền đất nước, ông thậm chí còn chỉ ra một dòng suối cụ thể ở núi Minh ở Tứ Xuyên là nơi sản xuất nguồn nước pha trà ngon nhất.

Phân loại của Lục Vũ vẫn được ưa chuộng trong giới trà đạo ngày nay. Cách đây hơn 1000 năm, ông đã có thể nắm bắt được cách nước thay đổi tùy theo nguồn gốc của nó. Ông cũng nhận thấy ảnh hưởng của nó đến việc ủ trà. Trong cùng điều kiện (lá trà, ấm trà), chỉ cần thay đổi nước sẽ cho ra một thức uống khác biệt. Ngày nay, với sự trợ giúp của khoa học, chúng ta hãy cùng khám phá xem điều đó xảy ra như thế nào theo góc nhìn hiện đại.

Nước ảnh hưởng đến nước trà như thế nào?

Nước dùng để pha trà có nhiều tính chất vật lý và hóa học ảnh hưởng đến quá trình pha trà. Hãy cùng xem xét những yếu tố quan trọng nhất.

Nước cứng hay nước mềm để pha trà

Từ thời Lục Vũ, chúng ta đã biết nước mềm được cho là thích hợp nhất để pha trà. Độ cứng hoặc mềm của nước được xác định bằng cách đo tổng lượng canxi và magie (thường tính bằng mg trên lít). Theo Hiệp hội Trà Quốc gia Hoa Kỳ, tiêu chuẩn cho nước mềm là 8 ppm (hoặc 8mg trên 1 lít). Điều này trùng khớp với tiêu chuẩn của Trung Quốc.

Nước cứng có thể khiến trà có vị bằng phẳng và chát. Đó là vì canxi trong nước cứng liên kết với một số hợp chất thiết yếu của trà, ảnh hưởng đến hương vị và mùi thơm. Nó ngăn cản các hợp chất này ngấm đúng vào nước, dẫn đến tách trà ít hương vị hơn.

Nước cứng cũng có thể khiến trà trông đục và mất thẩm mỹ. Khi dùng nước cứng, bạn có thể thấy một lớp màng mỏng nổi trên bề mặt của trà. Đôi khi nó được gọi là "váng trà". Ngoài ra, đôi khi một chất rắn màu đục hình thành khi trà nguội, được gọi là "kem trà".

Mặt khác, nước mềm cho ra nước trà trong hơn, màu sắc tươi sáng hơn mà không có bất kỳ cặn lắng nào.

Điều thú vị là độ cứng của nước ảnh hưởng đến hương vị trà có thể tạo ra các kết quả "ưa thích" khác nhau. Nghiên cứu được thực hiện trên một số người tham gia đã so sánh trà xanh và trà đen sử dụng nước có ba mức độ cứng khác nhau: nước suối đóng chai (mềm), nước máy (cứng) và nước khử ion (mềm nhất). Hầu hết những người tham gia đều đánh giá cao trà đen pha bằng nước suối là hấp dẫn nhất về mặt thị giác và ngọt nhất. Tuy nhiên, đối với trà xanh, có một sự ưu tiên rõ ràng cho trà pha bằng nước máy.

Có vẻ như nước mềm có thể chiết xuất nhiều catechin hơn trong lá trà. Là một loại chất chống oxy hóa, catechin cũng góp phần tạo nên vị đắng tổng thể. Do đó, trà xanh được pha bằng nước mềm có vị đậm hơn (và đắng hơn), điều mà những người không thích.

Độ pH của nước

Nghiên cứu cho thấy kết quả tốt nhất đạt được với nước có độ pH từ 6 đến 7. Sự cải thiện chủ yếu về hương vị và độ trong: sử dụng nước trong phạm vi pH này dẫn đến hương vị và mùi thơm rõ ràng hơn, cũng như không có độ đục trong nước trà. Xuống dưới 6 hoặc trên 7 dẫn đến giảm hương vị và tăng độ đục. Có những gợi ý rằng độ pH ảnh hưởng đến khả năng thẩm thấu của nước, do đó dẫn đến giảm lượng hợp chất liên quan đến hương vị và mùi thơm (chủ yếu là catechin) được giải phóng trong nước trà.

Hàm lượng khoáng chất

Ngay từ thời nhà Đường, Lục Vũ tin rằng thêm muối vào nước trong lần đun sôi đầu tiên sẽ giúp trung hòa bất kỳ hương vị hoặc mùi thơm nào có trong nước và cho phép hương vị trà tỏa ra. Chúng ta có thể coi đó là nỗ lực đầu tiên để kiểm soát nước nhằm đạt được hương vị và mùi thơm tốt nhất cho trà.

Mặc dù hàm lượng khoáng chất của nước ảnh hưởng rõ ràng đến ngoại quan và hương vị của nước trà, nhưng không có loại nước "tốt nhất" duy nhất cho trà. Các loại trà khác nhau sẽ được hưởng lợi từ các loại nước khác nhau và khẩu vị cá nhân cũng đóng một vai trò. Thực tế hiện tại là thêm một số loại đá vào ấm nước. Chúng được cho là giúp khoáng hóa nước hoặc mang lại cho nó một đặc tính riêng biệt. Một số người đam mê thậm chí còn tự tạo ra nước của riêng họ với hàm lượng khoáng chất và tỷ lệ được kiểm soát chặt chẽ để đạt được kết quả mong muốn trong tách trà của họ.

Chọn đúng loại nước cho một loại trà cụ thể là một phần của nghệ thuật pha trà và là thứ có được nhờ kinh nghiệm lâu năm. Không có câu trả lời chính xác. Cách tốt nhất để tìm ra loại nước phù hợp với bạn là hãy thử nghiệm và xem bạn thích gì.

Lượng nước

Khi bàn về các yếu tố phức tạp hơn như hàm lượng khoáng chất và độ pH, chúng ta cũng đừng quên một sự thật đơn giản: lượng nước ảnh hưởng trực tiếp đến hương vị trà của bạn. Cụ thể, tăng lượng nước sẽ cho ra nước trà loãng hơn, ít caffeine hơn và hương vị tổng thể nhẹ nhàng hơn. Ngược lại, giảm lượng nước sẽ cho ra nước trà đậm hơn, mạnh hơn với lượng caffeine nhiều hơn và hương vị rõ nét hơn.

Nước máy có thích hợp để pha trà?

Điều này sẽ phụ thuộc vào khu vực sinh sống, tiêu chuẩn vệ sinh nước địa phương và khẩu vị cá nhân. Như đã đề cập trước đó, trong nghiên cứu, một số người rõ ràng thích dùng nước máy để pha trà hơn nước đóng chai hoặc nước khử khoáng. Điều đó có thể liên quan đến trải nghiệm trước đây của họ, dựa trên loại trà họ thường uống hoặc lớn lên cùng. Nó cũng có thể là do sự khác biệt về văn hóa, nơi một loại trà nhất định được cho là có một hương vị nhất định.

Điều chính cần lưu ý đối với nước máy là độ tinh khiết. Nước máy có thể chứa các chất phụ gia không mong muốn như kim loại nặng, clo và florua. Tất cả chúng đều ảnh hưởng trực tiếp đến trà. Thực tế, chúng có thể phá hủy hầu hết hương vị và mùi thơm trong trà. Dưới đây là một vài điều bạn có thể làm để đảm bảo nước của bạn phù hợp để pha trà:

Cách đảm bảo nước tốt nhất để pha trà

Đun sôi nước: Đây là cách đơn giản và hiệu quả nhất để làm sạch nước. Nó sẽ tiêu diệt hầu hết vi khuẩn và vi rút đồng thời loại bỏ bất kỳ clo nào có thể có mặt.

Sử dụng bộ lọc nước: Nó sẽ loại bỏ tạp chất và cải thiện hương vị. Có nhiều loại bộ lọc nước khác nhau, vì vậy bạn có thể chọn loại phù hợp với nhu cầu của mình. Một số bộ lọc loại bỏ các chất gây ô nhiễm cụ thể, chẳng hạn như clo hoặc florua. Các loại khác cải thiện tổng thể hương vị của nước.

Dùng nước đóng chai: Nước đóng chai được tinh chế và không chứa bất kỳ chất gây ô nhiễm nào có thể ảnh hưởng đến hương vị của trà. (Nhưng cần lưu ý rằng việc sử dụng nước đóng chai không thân thiện với môi trường.)

Để nước yên trong một thời gian (hoặc đơn giản là qua đêm) trước khi dùng để pha trà: Điều này sẽ cho clo thời gian bay hơi.

Tránh sử dụng nước đã đun sôi liên tục trong thời gian dài: Đun sôi quá kỹ có thể làm cho nước có vị bằng phẳng.

Nếu bạn sử dụng nước đóng chai, hãy chọn một thương hiệu được thiết kế riêng cho trà: Những thương hiệu này thường có độ pH thấp hơn và ít khoáng chất hơn nước đóng chai thông thường.

Với một chút thử nghiệm, bạn sẽ có thể tìm thấy loại nước hoàn hảo cho trà của mình. Chúc ngon miệng!

Bảo An 

Theo KTDU