Sản xuất nông nghiệp ứng phó thời tiết khắc nghiệt

Nghề nông luôn đầy thử thách và nông dân phải luôn theo dõi thời tiết để tổ chức sản xuất hiệu quả. Theo trung tâm dự báo khí tượng thủy văn, diễn biến nắng nóng và thiếu nước vẫn là thách thức lớn. Trong những ngày gần đây, tình trạng thiếu nước do nắng nóng đã ảnh hưởng đến hoạt động trồng trọt, gây ra khó khăn cho các nông dân. Các bờ ruộng nứt nẻ và hệ thống tưới tiêu cạn kiệt nguồn nước. 

Để giải quyết vấn đề này, ngành nông nghiệp và các đơn vị liên quan đã kiểm tra sản xuất và hướng dẫn nông dân thực hiện các biện pháp bảo vệ cây trồng và vật nuôi, từ đó giảm thiểu thiệt hại.

Trong đó, Bộ NN&PTNT đã có những chuẩn bị trong kế hoạch sản xuất để ứng phó với hạn hán. Bộ đã tính đến phương án nếu phải dừng các nhà máy sản xuất đạm cũng không ảnh hưởng đến nguồn cung đầu vào của ngành trồng trọt.

Ông Lê Văn Đức, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt cho biết, triển khai chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ NN&PTNT, Cục Trồng trọt đã có công văn gửi các địa phương để ứng phó với hạn hán.

Sản xuất lúa gạo cho vụ Đông Xuân năm 2022-2023 được dự đoán sẽ khá thuận lợi, với diện tích gieo trồng gần 2 triệu ha và năng suất đạt trên 70 tạ/ha. Ở miền Bắc, vụ Đông Xuân đã được gieo trồng trên diện tích khoảng 1,07 triệu ha và đang trong giai đoạn sinh trưởng và bảo vệ thực vật khá tốt. Tuy nhiên, trong thời gian từ nay đến cuối năm, nắng nóng và hạn hán sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến cây lúa, cây ăn quả và một số loại cây trồng khác.

Đối với lúa, đề nghị các địa phương thực hiện tưới tiết kiệm; thứ hai là sử dụng các giống chịu hạn và giống ngắn ngày (tiết kiệm nước và có chất lượng cao). Căn cứ vào nguồn nước và tình hình hạn hán, kế hoạch sản xuất phải linh động, cùng một vùng, cùng một cánh đồng phải tiết kiệm nước. Đối với vùng nếu lượng nước đủ 3 tháng hoặc tối thiểu 2,5 tháng từ lúc đẻ nhánh cho đến lúc làm sữa mới được cấy, không chuyển sang cây màu, cây ăn quả, cây lâu năm và lúa - tôm.

Đối với cây ăn quả, đây là nhóm phục vụ cho xuất khẩu và nội địa quan trọng, chịu ảnh hưởng rất lớn của hạn hán, nắng nóng. Do vậy, đối với vùng ĐBSCL, tạo và trữ nguồn nước ngay từ bây giờ; đối với loại cây ra nhiều quả, quả quá sai, quả nhỏ phải tỉa cành để tiết kiệm nước.

Đặc biệt, trong giai đoạn hạn hán cũng như những vùng không có tưới, đề nghị các địa phương xem xét không để bà còn trồng mới hoặc ghép cải tạo, như vậy sẽ rất rủi ro.

Đối với cây công nghiệp, đặc biệt là cà phê, chè, phải tăng cường trồng cây che bóng, phải tạo ra 3 tầng: Tầng dưới thảm cỏ phủ, tầng giữa cà phê và tầng trên che bóng; đối với chè, lưu ý với các địa phương đã cơ giới hóa, hái bằng máy thì hết sức chú ý đến mùa nắng nóng, phải giãn thời gian thu hoạch. 

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp đã dẫn đầu một đoàn công tác để kiểm tra tình hình khô hạn tại tỉnh Quảng Nam - một trong những nơi được đánh giá sẽ chịu tác động của khô hạn. Ông Hiệp cho biết rằng hiện tại, Quảng Nam chưa gặp tình trạng hạn hán và nếu thời tiết khô nóng kéo dài trong những tháng tới, có thể sẽ xảy ra hạn hán. Tuy nhiên, theo dự báo, trong tuần này sẽ có mưa, do đó tình hình hạn hán tại địa phương này không quá đáng lo ngại trong tương lai gần.

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, hiện tượng El Nino có thể xuất hiện vào nửa cuối mùa Hè năm 2023 và duy trì đến năm 2024 với xác suất khoảng 70-80%.

Trong điều kiện El Nino, ở hầu hết các vùng trong cả nước, nhiệt độ trung bình các tháng có xu thế cao hơn bình thường; nắng nóng có thể nhiều hơn và gay gắt hơn; khả năng xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao tuyệt đối. Đặc biệt, hoạt động của bão/áp thấp nhiệt đới có thể không nhiều nhưng tập trung nhiều vào giữa mùa, tính chất dị thường hơn, cả về cường độ và quỹ đạo.

Điều đáng lưu ý, El Nino thường gây thâm hụt lượng mưa ở đa phần diện tích cả nước, với mức phổ biến từ 25-50%, vì thế nguy cơ cao xảy ra khô hạn cục bộ hoặc diện rộng ở những nơi có nhu cầu dùng nước nhiều cho sản xuất và sinh hoạt, trong các tháng mùa khô năm 2023. Trong đó, đề phòng tình trạng ít mưa dẫn đến hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước trong những tháng đầu năm 2024 trên phạm vi toàn quốc.

Tình trạng hạn hán hiện tại chưa đạt đến đợt cao điểm. Nếu lượng mưa tiếp tục hạn chế và thời tiết khô nóng kéo dài, dự báo rằng hạn nặng sẽ xuất hiện vào khoảng từ tháng 7 đến tháng 10. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang tổng hợp các đánh giá để đưa ra các giải pháp tổng thể không chỉ cho năm 2023 mà còn cho những năm tiếp theo, bởi vì diễn biến thời tiết ngày càng khắc nghiệt và có tính chu kỳ.

Bảo Anh

Theo Kinh tế và đồ uống