Sự tăng giá của đồng euro trên thị trường tài chính thế giới đã đảo lộn dự báo của nhiều chuyên gia kinh tế rằng việc Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất sẽ làm đồng đô la Mỹ mạnh lên. Đô la Mỹ hiện đang sụt giá kỷ lục trong vòng mười năm qua so với euro. Ngày 29-8-2017, một euro đổi được 1.2062 đô la Mỹ. Ngưỡng cản 1 euro bằng 1,2 đô la Mỹ đã bị vượt qua ngoạn mục. Đây cũng là mức tỷ giá được áp dụng khi đồng euro mới được đưa vào giao dịch lần đầu tiên trong lịch sử.
Từ đầu năm đến nay đồng euro đã tăng 15,98% so với đô la Mỹ. Ảnh TL
Nền kinh tế khu vực đồng tiền chung châu Âu đang ấm lên và tỷ lệ thất nghiệp giảm đi thấy rõ, đặc biệt ở hai quốc gia Đức và Pháp, là tiền đề cho một đồng euro mạnh bất chấp Ngân hàng Trung ương châu Âu vẫn duy trì lãi suất thấp, đồng thời chưa ngưng kế hoạch mua vào các tài sản để bơm tiền rẻ ra thị trường. Tuy nhiên yếu tố quan trọng hơn là nước Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump chủ trương giảm thâm hụt thương mại với các nước, mà muốn gia tăng xuất khẩu, thì một đồng tiền yếu ở mức vừa phải là thượng sách.
Từ đầu năm đến nay đồng euro đã tăng 15,98% so với đô la Mỹ, còn so với tiền đồng nó tăng 16,14% từ mức 23.738 đồng/euro lên 27.569 đồng/euro. Các doanh nghiệp có nợ vay bằng đồng euro phải căng mình trích lập dự phòng rủi ro chênh lệch tỷ giá. Các doanh nghiệp xi măng như Xi măng Cẩm Phả, Xi măng Bút Sơn (BTS-Hnx), Xi măng Bỉm Sơn (BCC-Hnx), Nhiệt điện dầu khí Nhơn Trạch 2 (NT2-Hose) đều còn dư nợ vay euro tương đối cao, trong đó dư nợ bằng euro của NT2 là nặng nhất.
Theo báo cáo tài chính quí 2-2017, chỉ riêng quí 2 lỗ do trích lập dự phòng tỷ giá của NT2 lên tới 128 tỉ đồng, trong khi cùng kỳ công ty có lời từ tỷ giá gần 50 tỉ đồng. Tỷ giá euro/tiền đồng đã khiến lợi nhuận sau thuế nửa đầu năm của Nhơn Trạch 2 giảm 34% so với cùng kỳ dù doanh thu tăng tới 20%. Từ mức giá gần 31.000 đồng, thị giá của NT2 hiện còn 26.200 đồng (giá ngày 29-8-2017).
Vào cuối năm ngoái, Công ty Xi măng Hà Tiên 1 (HT1-Hose), theo báo cáo tài chính năm 2016, có hai khoản vay bằng euro với dư nợ còn lại chừng 50 triệu euro. Sáu tháng đầu năm nay Hà Tiên 1 phải trích lập dự phòng tỷ giá 77,5 tỉ đồng. Điều này đã ngay lập tức ảnh hưởng đến lợi nhuận sau thuế của công ty. Kể từ khi công bố báo cáo tài chính quí 2-2017, thị giá cổ phiếu Hà Tiên 1 giảm 15%.
Chưa hết, tuần trước liên quan đến dự án BOT xây dựng đường nối vào khu công nghiệp Phú Hữu, quận 9, TPHCM mà Hà Tiên 1 là chủ đầu tư, cổ phiếu công ty giảm sàn và gần sàn hai phiên liền. Sau đó Hà Tiên 1 đã có văn bản công bố thông tin gửi Sở Giao dịch chứng khoán TPHCM (Hose). Phản ứng của thị trường đối với Hà Tiên 1 vẫn là chuyện khó nói trước khi thị giá cổ phiếu này đã rơi về vùng thấp nhất trong vòng ba năm qua. Đúng là họa vô đơn chí!
Thế nhưng một số ít chủ thể trên thị trường vẫn hưởng lợi khi euro tăng giá. Đấy là những công ty xuất hàng sang châu Âu hoặc những khu vực khác và thanh toán bằng euro. Riêng các doanh nghiệp nhập khẩu hàng hóa, nhất là mỹ phẩm và dược phẩm, từ khu vực đồng euro buộc phải tăng giá bán hàng nhập trong nước. Ngay cả những nhà nhập khẩu thanh toán bằng đồng đô la Mỹ cũng phải trả giá thành nhập cao hơn do giá được bên bán ấn định bằng euro và sử dụng tỷ giá euro/đô la Mỹ để chuyển đổi.
Đại diện một công ty du lịch lớn bán tour đi châu Âu cho biết hiện tại giá một số tour Pháp - Ý - Bỉ - Hà Lan... trong tháng 9, tháng 10-2017 chưa thay đổi, tuy nhiên nếu đồng euro tiếp tục đứng ở mức cao, họ buộc phải điều chỉnh giá tour lên cho phù hợp.
Những người nhận kiều hối và gửi tiết kiệm bằng euro được lợi kép. Hiện nay một số ngân hàng như Đông Á nhận gửi tiết kiệm bằng các ngoại tệ mạnh như bảng Anh, euro, đô la Úc, đô la Canada. Lãi suất gửi phụ thuộc vào kỳ hạn, dao động từ 0,3-2%/năm. Gửi dài hạn euro từ 12 tháng trở lên có thời điểm được Đông Á niêm yết lãi suất 2%/năm. Hiện Ngân hàng Nhà nước không quy định trần lãi suất tiền gửi đối với các ngoại tệ khác, mà chỉ quy định trần lãi suất tiết kiệm của đô la Mỹ 0%/năm.
Cũng có ngân hàng không trả lãi suất hoặc trả có tính tượng trưng 0,1%/năm nếu khách hàng mở tài khoản tiền gửi bằng euro hay các ngoại tệ mạnh khác. Bù lại những khách hàng này được miễn, giảm phí các loại dịch vụ khác như gửi tiền cho con du học, mở thẻ tín dụng miễn phí thường niên hàng năm, hoặc được vay tiền đồng với lãi suất ưu đãi.
Tỷ giá luôn là chuyện nhạy cảm với chứng khoán, nhưng tác động sự biến động của đồng euro lên cổ phiếu chỉ mang tính riêng lẻ. Khoảng 90% các giao dịch thương mại của Việt Nam với các nước vẫn thanh toán bằng đô la Mỹ.
Hải Lý
Theo Thời Báo Kinh tế Sài Gòn