Ở nhiều vùng trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam trong những tháng gần đây, đang chịu đựng những đợt nắng nóng gay gắt, với nhiệt độ trung bình vượt qua các kỷ lục đã từng được ghi nhận. Hiện tượng nhiệt đới này không chỉ gây khó khăn trong cuộc sống hàng ngày của người dân, mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế trong thời gian dài.
Tác động đầu tiên và rõ ràng nhất của nhiệt độ cao là giảm năng suất lao động. Khi thời tiết nóng, con người hoạt động chậm lại, chức năng nhận thức bị suy giảm và nguy cơ tai nạn lao động tăng lên.
Ngoài tác động đến sức khỏe của công nhân, các đợt nóng cũng yêu cầu các ngành nghề phải điều chỉnh cách làm việc. Ví dụ, trong ngành xây dựng, ngoài việc bảo vệ công nhân, cần xem xét tác động của nhiệt độ cao lên vật liệu xây dựng. Thép có thể cong vênh trong thời tiết nóng; việc đổ bê tông cũng khó khăn hơn vì nhanh khô, dễ gây nứt và ảnh hưởng đến độ bền của bê tông. Những yếu tố này dẫn đến tăng chi phí, thiếu nguyên vật liệu và làm chậm tiến độ xây dựng, đồng thời tăng rủi ro bị phạt về tiến độ.
Các ngành công nghiệp cũng cần xem xét việc thích ứng với thời tiết nóng hơn bằng cách điều chỉnh hoạt động. Với nhiệt độ cao, thiết bị và máy móc có thể không hoạt động ở mức tối ưu, cần điều chỉnh. Hầu hết các quy trình sản xuất đòi hỏi sử dụng lượng nước lớn để làm mát; thời tiết nóng có thể hạn chế nguồn nước sẵn có cho nhà máy.
Trên thực tế, các nhà máy truyền thống thường được xây dựng gần nguồn nước để tận dụng, nhưng mức nước thấp kỷ lục gần đây ở châu Âu đã ảnh hưởng đến nhiều nhà máy. Hạ tầng cũng phải chịu áp lực lớn hơn trong các thời tiết cực đoan; nhiệt độ cao ảnh hưởng đến đường sắt, cảng biển và sân bay.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, nhiệt độ tăng cao làm giảm năng suất cây trồng. Một nghiên cứu của Arsht-Rock cho thấy ngành trồng bắp ở Mỹ mất khoảng 720 triệu đô la Mỹ doanh thu mỗi năm do những đợt nóng; dự báo thiệt hại này sẽ tăng lên 1,7 tỷ đô la vào năm 2030.
Ngành du lịch cũng phải chú ý đến những đợt nóng và, nếu cần, đóng cửa các điểm du lịch ngoài trời để tránh nguy cơ du khách bị ngất xỉu do nhiệt độ cao. Mất doanh thu trong ngành du lịch do các đợt nóng kéo dài là không thể tránh khỏi.
Hiện nay, con người đang nỗ lực tìm cách thích ứng với tần suất tăng cao và kéo dài của các đợt nóng. Ví dụ, Hy Lạp đã thành lập chức vụ người phụ trách vấn đề nắng nóng từ năm 2021, trong khi Tây Ban Nha đã tuyên bố sẽ áp đặt lệnh cấm lao động ngoài trời trong những đợt nắng quá mức. Các doanh nghiệp cũng đang xem xét các biện pháp để giảm thiểu tác động của nắng nóng. Ví dụ, một số doanh nghiệp đã áp dụng việc phun sương lên môi trường làm việc để làm giảm nhiệt độ. Ngoài ra, một số doanh nghiệp đã thay đổi giờ làm việc để tránh nhiệt độ cao giữa trưa và tận dụng thời gian ban đêm hoặc sáng sớm.
Với sự gia tăng của các đợt nóng cực đoan, người ta đang quan tâm đến việc sử dụng vật liệu giảm nhiệt độ gián tiếp. Hiện nay, các vật liệu xây dựng như nhựa đường và bê tông có khả năng hấp thụ và giữ lại nhiệt từ ánh nắng mặt trời, góp phần làm tăng nhiệt độ. Ngoài ra, trong các khu công nghiệp, nhà xưởng thường thiếu cây xanh, gây ra nhiệt độ càng cao hơn.
Ngoài ra, các biện pháp như sơn chống nắng cho mái nhà xưởng, lắp đặt mái che hoặc trồng cây xanh cũng được quan tâm. Tuy nhiên, trong tương lai, nếu thời tiết nóng còn gia tăng như dự báo của các nhà khoa học, có thể cần đến các biện pháp thích ứng khác mà các doanh nghiệp phải xem xét để duy trì hoạt động sản xuất và kinh doanh.
Bảo An
Theo Kinh tế và đồ uống