Thêm công cụ xử lý nghiêm tình trạng buôn lậu thuốc lá

Chống buôn lậu thuốc lá được xem là một trong các công tác quan trọng của lực lượng chức năng mỗi dịp cuối năm. Do vậy, cùng với các biện pháp ngăn chặn buôn lậu thuốc lá, Bộ trưởng Bộ Công Thương, Trưởng Ban Chỉ đạo 127 Trung ương Vũ Huy Hoàng yêu cầu các địa phương cần có sự vận động tuyên truyền, ký cam kết với nhân dân và các cơ sở kinh doanh không sử dụng, buôn bán thuốc lá nhập lậu.

Lực lượng Công an thu giữ thuốc lá lậu. (Ảnh: Thanh Bình/TTXVN)

Tại hội nghị tổng kết của Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam được tổ chức mới đây ở Hà Nội, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng cho biết, tuy không thống kê được con số chính xác, nhưng lượng thuốc lá nhập lậu vào thị trường Việt Nam là khoảng 900 triệu bao/năm. Trong khi đó tổng sản lượng thuốc lá điếu của Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam năm 2013, tuy tăng hơn 8% so với năm 2012, cũng mới chỉ dừng ở con số 3,3 tỷ bao.

Sản phẩm thuốc lá điếu của Việt Nam được xuất khẩu tới nhiều thị trường trên thế giới, nhưng tại thị trường trong nước, thuốc lá nhập lậu tràn lan đã làm “chảy máu” ngoại tệ, ngân sách Nhà nước bị thất thu, doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trong nước bị ảnh hưởng nghiêm trọng...

Theo ông Vũ Văn Cường, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam, đồng thời là Chủ tịch Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, tuy thuốc lá là mặt hàng không được khuyến khích sản xuất vì ảnh hưởng tới sức khỏe, nhưng vẫn phải sản xuất để phục vụ người tiêu dùng. Nếu không sản xuất, mỗi năm Việt Nam sẽ phải bỏ ra khoảng 5 tỷ USD để nhập khẩu thuốc lá. Còn nếu không nhập khẩu, thì buôn lậu thuốc lá cũng làm chảy máu ngoại tệ lên đến 1 tỷ USD/năm.

Với gần 1 tỷ bao thuốc lá lậu có mặt trên thị trường Việt Nam hiện nay (chiếm 20% thị phần), mỗi năm Nhà nước thất thu thuế trên 4.000 tỷ đồng. Thuốc lá sản xuất trong nước không thể cạnh tranh bởi thuốc lá lậu nghiễm nhiên trốn được khoản thuế tiêu thụ đặc biệt (65%) và thuế VAT (10%), đem lại siêu lợi nhuận cho đối tượng buôn lậu. Nếu Nhà nước càng tăng thuế suất thì lợi nhuận từ buôn lậu càng tăng, và thu ngân sách càng bị thiệt hại vì sản xuất trong nước sẽ giảm.

Trước tình hình trên, trong năm 2014, Tổng Công ty sẽ xây dựng phương án chỉ đạo, hướng dẫn đơn vị thành viên phối hợp cùng cơ quan chức năng triển khai quyết liệt Đề án phòng ngừa, ngăn chặn buôn lậu, vận chuyển, tàng trữ, buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu trên tuyến biên giới Tây Nam, đã được Ban Chỉ đạo 127 Trung ương phê duyệt. Đồng thời chủ động phối hợp với cơ quan truyền thông trong việc tuyên truyền phòng chống hoạt động buôn bán và thói quen sử dụng thuốc lá giả, thuốc lá nhập lậu.

Theo ông Trương Quang Hoài Nam, Cục trưởng Cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương), chỉ trong 3 năm qua, từ năm 2010-2012, các lực lượng chức năng đã thu giữ 12,6 triệu bao thuốc lá nhập lậu các loại. Tuy nhiên, kết quả bắt giữ không phản ánh được số lượng thực tế thuốc lá ngoại thẩm lậu vào Việt Nam.

Tình trạng buôn lậu thuốc lá tại các tỉnh biên giới, nhất là địa bàn Tây Nam Bộ thường diễn biến rất phức tạp. Các đối tượng buôn lậu đã hình thành mạng lưới rất chặt chẽ, thậm chí làm cả đường hầm để đưa hàng, cất giấu thuốc lá nhập lậu vào Việt Nam tiêu thụ.

Đại diện cho các doanh nghiệp, Chủ tịch Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam Vũ Văn Cường cho rằng: Việt Nam đang “chống” từ đầu vào, ở các cửa khẩu, biên giới, nhưng biên giới của nước ta rất dài, nhiều lối mòn, ngăn chặn là rất khó. Vì vậy, nên chặn ở đầu ra, tức là ở phía người bán lẻ, người mua. Mạnh tay xử lý các cửa hàng bày bán công khai, đầu ra khó khăn thì đầu vào tự khắc sẽ giảm.

Để xử lý triệt để vấn đề thuốc lá nhập lậu, Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam đã kiến nghị với Bộ Công Thương xem xét, phê duyệt lộ trình giảm thành phần tar, nicotine trong thuốc lá điếu cho phù hợp điều kiện thực tế để quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với thuốc lá điếu vừa phục vụ tốt cho công tác quản lý của Nhà nước và quy định quốc tế, vừa mang tính khả thi, phù hợp với tập quán và xu hướng tiêu dùng, đảm bảo khả năng cạnh tranh của thuốc lá trong nước với thuốc lá nhập lậu. Các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác trao đổi, bàn thảo với các nước bạn có chung biên giới để có thể chặn từ gốc nạn buôn lậu thuốc lá.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng khẳng định: Đề án phòng ngừa, ngăn chặn buôn lậu, vận chuyển, tàng trữ, buôn bán thuốc lá điếu ngoại nhập lậu của Ban Chỉ đạo 127 Trung ương đang được Bộ lấy ý kiến đóng góp, trong ít ngày tới sẽ được hoàn thiện và phê duyệt.

Đây là cơ sở quan trọng để các lực lượng quản lý thị trường tăng cường công tác quản lý, kiểm tra thị trường, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để bảo vệ sản xuất trong nước, tránh thất thu ngân sách nhà nước.