Thị trường Yến sào: Vàng thau lẫn lộn

Bát nháo thị trường yến sào

Yến sào là một trong những thực phẩm quý giá mà thiên nhiên ban tặng cho con người. Không chỉ là món ăn bồi bổ sức khỏe mà nhiều người còn xem đây chính là “thần dược” để hạn chế các loại bệnh tật, kéo dài tuổi thọ. Theo số liệu của Trung tâm Công nghệ Sinh học Đại học Thủy sản và Viện Công nghệ sinh học thuộc Trung tâm Khoa học Tự nhiên và Công nghệ quốc gia, trong thành phần yến sào có 18 loại acid amin, một số có hàm lượng rất cao như Aspartic acid, Serine, Tyrosine, Phenylalanine, Valine, Arginine, Leucine, .... Ngoài ra, yến sào có cấu trúc glucoprotein, có năng lượng cao, cơ thể dễ hấp thụ. Bên cạnh đó, các nguyên tố đa vi lượng trong yến sào rất phong phú, có đến 31 nguyên tố xuất hiện bằng phương pháp huỳnh quang tia X, rất giàu Ca và Fe là các khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Các nguyên tố có ích cho ổn định thần kinh trí nhớ như Mn, Br, Cu, Zn cũng có hàm lượng cao. Yến sào rất tốt với các đối tượng như phụ nữ mang thai và sau sinh, trẻ em, người già, người bệnh hoặc những người có vấn đề về sức khỏe, phụ nữ làm đẹp “cải lão hoàn đồng”, nam giới cường tráng, minh mẫn... Chính vì thế, người sử dụng yến ngày càng nhiều.

Nắm bắt được tâm lý này, thị trường yến sào trở nên nở rộ. Không chỉ được bày bán tại các cửa hàng cao cấp mà ngày nay, yến sào được bán khắp nơi, từ siêu thị đến các chợ, thậm chí thực phẩm quý giá này còn được bán trong các cửa hàng tạp hóa, shop quần áo, quầy hàng lưu niệm, quán cà phê... Và đặc biệt, trên mang intetnet thì mặt hàng này được rao bán dày đặc với giá cả “cạnh tranh” một cách khốc liệt. Tại các chợ Bình Tây, An Đông, khu vực Hải Thượng Lãn Ông, chợ Bến Thành, chợ Bà Chiểu ..., yến sào xuất hiện nhan nhản ở một số sạp bán đồ khô với mỗi nơi, mỗi quầy có mức giá khác nhau, chênh lệnh rất cao từ 3-8 triệu đồng/100gr. Những nơi bán giá cao thì khẳng định rằng, yến của họ thật 100%, chất lượng cao nhất tại Việt Nam. Còn những nơi bán giá rẻ thì giới thiệu là tự nuôi yến hoặc hàng họ xách tay về từ Trung Quốc, Indonesia, Malaysia. Một số nơi còn bày bán yến sào từ yến vụn cho đến yến huyết với giá chỉ 800.000 đồng – 3 triệu đồng/100 gr. Trong các siêu thị hiện nay đều có các quầy bán yến sào và kèm theo là các dụng cụ chế biến, công thức chế biến.

Các quầy này cũng có giá cả và thương hiệu rất cạnh tranh khiến cho khách hàng cũng bị rơi vào “ma trận” như ở ngoài chợ. Còn trên mạng internet thì kinh doanh yến sào nở rộ hơn bao giờ hết. Ngoài các website chuyên nghiệp, thiết kế bài bản, bắt mắt thì các trang mạng xã hội cũng được tận dụng tối đa để kinh doanh yến sào. Điều này dẫn đến thị trường yến sào trở nên bát nháo khiến giá cả và chất lượng khó được kiểm định.

Vàng thau lẫn lộn

Đã hơn nửa năm nhưng chị Nguyễn Thị Thanh Dung (32 tuổi), làm truyền thông cho một công ty bất động sản tại TP. HCM vẫn không khỏi ấm ức khi bị lừa một cách trắng trợn. Số là con trai của chị mới hơn 2 tuổi, thường xuyên bị viêm phế quản, thở khò khè, biếng ăn và đang có dấu hiệu suy dinh dưỡng. Vào dịp tết Ất Mùi vừa qua, bé bị sốt co giật phải đi cấp cứu trong đêm giao thừa. Bác dĩ kết luận, con chị bị viêm phổi và phải điều trị kháng sinh ít nhất 2 tuần. Sau đợt điều trị viêm phổi, bé lại bị rối loạn tiêu hóa vì sử dụng quá nhiều kháng sinh, chị lại tất tả đưa con vào bệnh viện.

Khi biết tình trạng sức khỏe của con chị Dung, một đồng nghiệp, tên T. lại thủ thỉ chỉ cách để bồi bổ sức khỏe cho bé và đồng thời tiếp thị về yến sào nhà chị T. đang bán. T. cho biết, nhà chị ở Quảng Nam, hiện ở quê có một “đảo” yến và một đội ngũ công nhân hùng hậu ngày ngày ngồi nhặt lông tổ yến. Thứ chị T. bán là loại cao cấp nhất nhưng vì chị Dung là đồng nghiệp nên lấy 5 triệu đồng/100 gr, không lấy tiền công nhặt lông 250 ngàn đồng/hộp. Vì đã biết công dụng của yến sào lại được đồng nghiệp đảm bảo nên chị Dung mua cho con 100 gr, gồm 4 tổ yến. Nhưng chị T. bảo tình trạng sức khỏe con chị Dung thì phải ăn đến 200gr. Nghe vây Dung cũng không ngần ngại bỏ 10 triệu đồng để mua 200gr yến sào của đồng nghiệp.Về nhà chị Dung chưng cách thủy với đường phèn như hướng dẫn. Nhưng khi lấy ra thì yến bị nhão và đặc quánh như chén bột cho trẻ ăn dặm. Thấy lạ, Dung gọi cho T. nhưng T. bảo là do chưng quá lửa. Hôm sau chị Dung chưng thời gian ít hơn nhưng chén yến vẫn đặc quánh lại và không có mùi vị gì. Là người cẩn thận nên chị Dung không dám cho con ăn mà “giữ nguyên hiện trường” mang đến công ty để vạch mặt đồng nghiệp. Sau khi bị cả công ty lên tiếng, chị T. hứa sẽ trả lại tiền cho Dung trong ngày. Nhưng buổi trưa, T bảo ra ngoài rút tiền rồi lặng lẽ “chuồn” mất. Chị Dung mất oan 10 triệu đồng.

Bác sĩ Nguyễn Thanh Danh, Trung tâm Dinh dưỡng TP. HCM cho biết, hơn 15 năm làm trong nghề tư vấn về dinh dưỡng, ông đã nghiên cứu rất nhiều về yến sào để giải đáp cho bệnh nhân. Theo bác sĩ Danh, yến sào thật có màu đỏ, da cam, vàng kem, ngà thì hàng nhái thường có màu trắng do được làm từ rau câu, bột mì và bột năng tạo độ trong và dai khi ăn. Về mùi vị, yến sào thật có mùi tanh đặc trưng nhưng không khó chịu khi ngửi và ăn. Còn yến sào giả thường không có mùi hoặc do ướp với cá để tạo mùi tanh nên rất khó chịu. Sau khi nấu, sợi yến sào thật vẫn giữ nguyên hình dáng, trong suốt; trong khi hàng dỏm thường bị tan nhão, đóng cục. Riêng các loại yến huyết, yến hồng dỏm sẽ bị ra màu hoặc mất màu khi ngâm nước hoặc đem chưng cách thủy. Yến sào giả được ép rất tinh vi, nhìn như tổ yến sào thật. Có những bệnh nhân mang tổ yến đến tận trung tâm để được tư vấn cách sử dụng thì bác sĩ phát hiện tổ yến đó kết lông chim sẻ non vào để giống tổ yến sào thật. Điều này thì không phải người tiêu dùng nào cũng có thể phân biệt được khi nhìn bằng mắt mà chỉ phân biệt qua màu sắc và mùi vị và kinh nghiệm, kiến thức. Bác sĩ Danh khuyến cáo, do thành phần tổ yến sào dỏm không có từ tự nhiên nên để không thay đổi hình dáng, màu sắc, chúng thường được nhuộm màu công nghiệp, tẩm hóa chất kết dính và hóa chất bảo quản rất độc hại khi sử dụng. Với thị trường vàng thau lẫn lộn như hiện nay, khi mua yến sào, người tiêu dùng chỉ nên chọn sản phẩm có dán nhãn thương hiệu, địa chỉ của đơn vị sản xuất và phân phối để không bị rơi vào tình trạng “tiền mất tật mang”.

Thiên Thiên