Thuốc đông y kém chất lượng bày bán công khai giữa Sài Gòn

Thuốc đông dược bày thản nhiên tại một tiệm đông y trên đường Hải Thượng Lãn Ông, quận 5

Không biết đâu là thuốc thật, đâu là thuốc giả

Theo thông tin mà chúng tôi ghi nhận được, hiện nay trên địa bàn TP. HCM có tới gần 200 cơ sở chế biến, sản xuất thuốc đông dược, và trên 400 nhà thuốc y học cổ truyền. Tuy nhiên, có một thực tế cho rằng nguồn gốc của những loại thuốc đông dược trên đều rất khó kiểm soát không biết đâu là thuốc thật và đâu là thuốc giả. Dẫu biết là vậy, nhưng phần lớn người bệnh vẫn phải nhắm mắt “ liều” mua những loại thuốc đông dược bày bán công khai trên các tuyến đường về để sử dụng.

Có mặt tại tuyến đường Hải Thượng Lãn Ông, phường 10, quận 5, TP. HCM chúng tôi không thể tưởng tượng nổi và dường như đang bị lạc vào một “trận đồ bát quái” với tuyến đường nhỏ và hẹp, khi dọc cả hai bên đường đâu đâu cũng thấy các cửa hàng thuốc đông y với đủ loại khác nhau. Điều đáng nói, những loại thuốc trên đều là từ rễ cây, cỏ, hoa, lá… nhưng lại không hề có xuất xứ, cũng như đặc trị của từng loại bệnh ra sao. Đi dọc một đoạn đường Lương Nhữ Ngọc, Hải Thượng Lãn Ông, Triệu Quang Phục chúng tôi thấy có tới hàng trăm tiệm thuốc đông y với đủ loại khác nhau. Có một thực tế là, phần lớn những tiệm đông y trên đều dán bảng với dòng chữ “ Chuyên mua bán dược liệu”.

Trong vai trò một người đi mua thuốc, phóng viên đã ghé vào tiệm Kỳ Duyên trên đường Hải Thượng Lãn Ông. Khi vừa bước vào bên trong cửa, chúng tôi không thể tượng nổi những gì đang diễn ra trước mắt với đủ loại thuốc, cây cỏ nhan nhản và bày bán khắp nơi trong tiệm. Thấy vậy, chúng tôi gặng hỏi là hiện đang có người nhà bị bệnh viêm thấp khớp nên muốn tìm hiểu mua về để chữa bệnh. Lát sau, chủ quán tên Toàn bước ra chỉ vào từng loại thuốc cho chúng tôi xem, rồi hỏi: “ Em mua thuốc gì, ở đây có rất nhiều loại, mua dạng nào anh chỉ cho. Nếu mua theo ký thì giao động từ 120 ngàn đồng đến 200 ngàn/ kg. Em có thể mua về dùng thử, nếu cảm thấy hiệu quả thì hôm sau quay lại lấy thêm”.

Sau một hồi quan sát, thấy có nhiều loại thuốc để tràn lan trên các bao tải, và phơi bày tự nhiên dưới đất tại tiệm. Phóng viên thấy đa phần những loại thuốc đông dược trên đều không có ghi rõ nguồn gốc xuất xứ, cách thức sử dụng, cũng như công dụng ra sao. Thấy tò mò, chúng tôi liên tục chỉ tay vào từng loại thuốc rồi hỏi: “Những thuốc này chữa bệnh gì, dùng thế nào”. Lúc này, chủ tiệm bước ra trả lời: “Thuốc ở đây là do gia đình tự bào chế là nhiều. Do thuốc tự bào chế, nên cũng không cần cần dán mác xuất xứ làm chi để quảng cáo cho mất công”.

Bước vào một tiệm khác tên là Thu Hằng trên đường Hải Thượng Lãn Ông, quận 5, phóng viên thấy có tới hàng chục người đứng thành một hàng dài đi vào bên trong để mua thuốc. Chị Nguyễn Thị Minh (30 tuổi ngụ đường Nguyễn Thị Minh Khai, quận 1, TP. HCM) cho biết: “Mẹ tôi bị bệnh đau lưng, đã mua thuốc tây về uống, nhưng không dứt. Tôi khuyên mẹ đi bệnh viện, nhưng bà không chịu, cứ khăng khăng đòi đi đến trung tâm đông y lấy thuốc về uống. Mỗi lần đi như vậy tốn kém đến cả triệu bạc, nhưng lại không hề có toa thuốc. Hôm nay là lần thứ năm tôi đưa mẹ đến đây khám bệnh, lần này về mà không dứt hết bệnh nữa thì đi bệnh viện chứ không có đông y gì hết”.

Theo chân từng bệnh nhân, PV bước vào bên trong tiệm Thu Hằng. Tại đây chúng tôi phát hiện "thầy thuốc" không hề kê toa thuốc, mà chỉ đưa một tờ giấy nhỏ sơ sài rồi ghi tên từng bệnh nhân nhưng lại không hề đưa thuốc. Thấy vậy, nhiều người thắc mắc thì "thầy thuốc" trả lời ngắn gọn: “Không sao đâu, cứ về đi rồi hôm sau đến khám lại”!?

Rất khó để quản lý

Một tiệm thuốc đông y trên đường Lương Nhữ Học, quận 5

Trong thời buổi kinh tế như hiện nay, việc nhiều cơ sở thuốc đông y mọc tràn lan và bày bán một cách công khai như vậy đã quá quen thuộc với người dân. Mỗi ngày, số người bệnh càng nhiều, đi bệnh viện thì sợ thế này, thế kia. Điều đó đã tạo cho họ một suy nghĩ là tìm đến những cơ sở thuốc đông y để chữa trị. Cũng chính vì thế mà ngày càng nhiều cơ sở, tiệm thuốc đông y đã tạo ra những kẽ hở để lách luật và kiếm bộn tiền trong tay. Thế nhưng, có một thực tế mà ít ai nghĩ được rằng lâu nay mình đang sử dụng những dạng thuốc đông y không có thật.

Anh Lê Quốc Đạt (ngụ đường Lương Nhữ Học, quận 5) cho biết: “Mẹ tôi năm nay đã gần 80 tuổi, bà thường xuyên bị bệnh đau đầu, mỏi lưng rất khó chịu. Nghĩ mẹ bị bệnh đau lưng thì đi lấy thuốc đông y về cho mẹ uống. Tôi đã ghé vào tiệm Sáu Phong gần nhà lấy thuốc nhưng đến nay đã gần một năm, mẹ tôi vẫn không hết bệnh. Thấy không có tiến triển nên tôi đã tạm ngưng việc dùng thuốc đông y. Mới đây, tôi có xem thời sự phản ánh nhiều về thực trạng thuốc đông y thật và đông y giả. Điều này khiến tôi và gia đình rất hoang mang lo lắng, bấy lâu nay mẹ tôi dùng thuốc thật hay giả cũng không ai biết”.

Theo ghi nhận, phóng viên thấy ngoài tuyến đường Lương Nhữ Học, Hải Thượng Lãn Ông ra thì xung quanh khu chợ Hòa Bình (quận 5) cũng bày bán công khai rất nhiều các loại mặt hàng thuốc đông y.

Có một điều khác biệt hơn những nơi khác, khi cứ thấy có khách bước tới là nhân viên hay chủ quán lại bước tới chào hàng rồi giới thiệu đủ thứ thuốc khiến người mua hết sức đau đầu. Tại tiệm Ngọc Nga, PV thấy, ngoài những loại thuốc trưng bày trong bao thì còn có những loại thuốc không biết là gì nằm nhan nhản dưới đất.

Để quảng cáo cho những thứ thuốc đang được trưng bày trong tiệm, chị chủ quán bước tới nhẹ nhàng nói: “Ở đây có nhiều loại thuốc, em cứ từ từ xem. Bị bệnh gì tí ra chị kê đơn cho. Thuốc ở nhà tự bào chế nên không cần xuất xứ, trị được rất nhiều bệnh”. Nghe thấy chủ quán nói là thuốc gia đình tự chế nên chúng tôi không ngớt tò mò rồi hỏi: "Thế làm sao để phân biệt được là thuốc thật với thuốc giả?". Chị này quay sang đáp: “Em không mua thì thôi, đừng có hỏi nhiều. Chị còn rất nhiều khách”.

Duy Phương