Tiềm năng xuất khẩu chè Việt Nam: Nhiều thị trường lớn cần khai thác

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), năm 2023, xuất khẩu chè của Việt Nam ước đạt 121 nghìn tấn, trị giá 211 triệu USD, giảm 16,9% về lượng và giảm 10,9% về trị giá so với năm 2022.   Các yếu tố chính khiến xuất khẩu chè của Việt Nam giảm mạnh trong năm 2023 là do nhu cầu thị trường yếu và các quy định ngày càng khắt khe tại các thị trường nhập khẩu chè của Việt Nam. Bên cạnh đó, chủng loại chè xuất khẩu của Việt Nam hiện nay chủ yếu ở dạng thô, hàm lượng chế biến thấp.

Nhìn chung, thị trường chè thế giới trong năm 2023 cũng có xu hướng giảm sút, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và xung đột Nga - Ukraine. Tuy nhiên, vẫn có một số thị trường có nhu cầu nhập khẩu chè tăng cao, như: EU, Hoa Kỳ, Anh, Hong Kong (Trung Quốc).

Đối với thị trường EU, do điều kiện khí hậu, EU không sản xuất chè, hoàn toàn phụ thuộc vào việc nhập khẩu sản phẩm này từ các nước khác. Theo số liệu từ Cơ quan Thống kê châu Âu, chỉ riêng 9 tháng đầu năm 2023, nhập khẩu chè của EU đạt 826 triệu USD, giảm 8,6% so với cùng kỳ năm 2022.

Tiềm năng xuất khẩu chè tới thị trường EU được cho là rất khả quan, nhất là từ khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) được thực thi. Theo đó, chè là một trong những mặt hàng được hưởng mức thuế suất ưu đãi ngay sau khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực, mang lại lợi thế cạnh tranh lớn cho ngành chè của Việt Nam.

Tuy nhiên, xuất khẩu chè sang EU vẫn chưa được như kỳ vọng, do các biện pháp phi thuế quan như biện pháp kiểm dịch động thực vật (SPS) hay các rào cản kỹ thuật với thương mại (TBT) vẫn là thách thức đối với các mặt hàng nông sản, trong đó có chè.

Để tận dụng hiệu quả lợi thế về thuế quan từ Hiệp định EVFTA, đồng thời vượt qua các rào cản kỹ thuật của thị trường này, ngành chè cần tiếp tục thay đổi các phương thức sản xuất, trồng và thu hoạch theo tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt, hướng đến các tiêu chí sản xuất xanh, bền vững để đáp ứng các yêu cầu kiểm dịch nghiêm ngặt.

Ngoài thị trường EU, các thị trường nhập khẩu chè khác như: Hoa Kỳ, Anh và Hong Kong (Trung Quốc) cũng rất tiềm năng để các doanh nghiệp xuất khẩu chè của Việt Nam mở rộng thị phần.

Đối với thị trường Hoa Kỳ, doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu chè cần đầu tư sâu hơn nữa vào phát triển chuỗi giá trị ngành hàng chè, đặc biệt là quan tâm sát sao đến vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam cần lưu ý tìm hiểu và cập nhật quy định của Hoa Kỳ, đặc biệt các quy định có ảnh hưởng đến việc tiếp cận thị trường như quy định về phòng vệ thương mại, vệ sinh phòng dịch, tiêu chuẩn kỹ thuật, nguồn gốc xuất xứ hoặc các quy định liên quan đến tiêu chuẩn sử dụng lao động...

Với thị trường Anh, đây vốn là thị trường có những tiêu chuẩn khắt khe đối với hàng hoá nhập khẩu, nhất là đối với các mặt hàng nông sản. Đối với mặt hàng chè Anh luôn quan tâm đến tiêu chuẩn xanh, phát triển bền vững. Trong đó, nông sản nhập khẩu chỉ được phép thông quan nếu có mức dư lượng hoá chất dưới ngưỡng tối đa cho phép.

Do đó, để đảm bảo chất lượng cho sản phẩm, cần nâng cao nhận thức đối với người sản xuất trong việc hạn chế sử dụng phân bón và hoá chất, quy trình canh tác phải thể hiện trách nhiệm với xã hội, người tiêu dùng.

Còn Hong Kong (Trung Quốc) là thị trường nhập khẩu chè lớn thứ 10 thế giới, với trị giá nhập khẩu năm 2023 ước đạt 200 triệu USD. Để xuất khẩu chè vào thị trường Hong Kong (Trung Quốc), Cục Xuất nhập khẩu khuyến cáo doanh nghiệp cần lưu ý, yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm tại thị trường này rất cao, hệ thống cảnh báo nhanh, công tác hậu kiểm và quy định về nhãn mác nghiêm ngặt. Do đó, doanh nghiệp phải rất cẩn trọng trong quy trình sản xuất, chế biến và áp dụng công nghệ cao trong bảo quản sản phẩm.

Nhìn chung, xuất khẩu chè của Việt Nam trong năm 2023 đã gặp nhiều khó khăn, do nhu cầu thị trường yếu và các quy định ngày càng khắt khe tại các thị trường nhập khẩu. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thị trường tiềm năng để các doanh nghiệp xuất khẩu chè của Việt Nam mở rộng thị phần. Để tận dụng được cơ hội này, các doanh nghiệp cần chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường nhập khẩu. Đồng thời, cần tăng cường liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm, nhằm tạo ra sức cạnh tranh mạnh mẽ hơn.

Một số giải pháp cụ thể để nâng cao xuất khẩu chè của Việt Nam trong thời gian tới:

Nâng cao chất lượng sản phẩm: Các doanh nghiệp cần đầu tư vào nghiên cứu, phát triển các sản phẩm chè mới, có chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường. Đồng thời, cần tăng cường áp dụng công nghệ cao trong sản xuất, chế biến chè, nhằm nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng của sản phẩm.

Tăng cường liên kết sản xuất: Các doanh nghiệp cần liên kết chặt chẽ với các hộ trồng chè, các cơ sở chế biến chè để tạo ra chuỗi giá trị chè bền vững. Điều này sẽ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí sản xuất và tăng sức cạnh tranh của chè Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Đẩy mạnh xúc tiến thương mại: Các doanh nghiệp cần đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường mới và mở rộng thị phần ở các thị trường truyền thống. Đồng thời, cần chú trọng xây dựng thương hiệu chè Việt Nam, nâng cao uy tín của sản phẩm trên thị trường quốc tế.

Với những giải pháp trên, ngành chè Việt Nam có thể tận dụng được các cơ hội từ thị trường quốc tế và tăng cường xuất khẩu chè trong thời gian tới.

Với những giải pháp trên, ngành chè Việt Nam có thể tận dụng được các cơ hội từ thị trường quốc tế và tăng cường xuất khẩu chè trong thời gian tới.

Bảo Anh

Theo KTDU