Tại Nghị quyết số 115/NQ-CP ngày 28/7/2023 của Chính phủ, phương pháp tính thuế tiêu thụ đặc biệt với rượu, bia được đề xuất thay đổi từ phương pháp tương đối sang phương pháp hỗn hợp. Phương pháp này áp dụng cả thuế suất theo tỷ lệ phần trăm và mức thuế tuyệt đối.
Dự thảo sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt đang vấp phải nhiều tranh cãi về phương pháp tính thuế hỗn hợp. Theo phương pháp này, doanh nghiệp sản xuất bia sẽ phải chịu mức thuế tuyệt đối trên một đơn vị sản phẩm tiêu thụ, dù giá sản phẩm chênh lệch giữa các hãng. Điều này khiến các doanh nghiệp sản xuất bia phân khúc bình dân và phổ thông có nguy cơ thua lỗ, phá sản.
Thị trường bia phân thành hai loại
Thị trường bia cơ bản phân thành hai loại:
- Phân khúc phổ thông giá thấp: Chủ yếu là các loại bia thương hiệu quen thuộc như: bia Hà Nội, bia Sài Gòn và bia địa phương như: bia Vida, bia Hạ Long, bia Hương Sơn, bia Đại Việt… Theo thống kê, khoảng 80% thị phần tiêu thụ hiện là các loại bia phổ thông và bia địa phương do phù hợp với mức thu nhập của người dân.
- Phân khúc trên phổ thông với mức giá cao: Chủ yếu là các loại bia có thương hiệu trên thế giới được nhập khẩu vào Việt Nam hoặc do các doanh nghiệp FDI sản xuất.
Phương pháp tính thuế hỗn hợp gây bất lợi cho doanh nghiệp bia phân khúc bình dân
Theo phương pháp tính thuế hỗn hợp, doanh nghiệp sản xuất bia sẽ phải chịu mức thuế tuyệt đối trên một đơn vị sản phẩm tiêu thụ, dù giá sản phẩm chênh lệch giữa các hãng. Điều này khiến các doanh nghiệp sản xuất bia phân khúc bình dân và phổ thông có nguy cơ thua lỗ, phá sản.
Lý giải điều này, Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) cho rằng do mức thuế tuyệt đối được áp dụng như nhau trên một đơn vị sản phẩm tiêu thụ, dù giá sản phẩm chênh lệch giữa các hãng nên doanh nghiệp sản xuất bia cao cấp và cận cao cấp, doanh nghiệp đầu ngành thống lĩnh thị trường có thể hưởng lợi từ cơ chế này. Trong khi đó, doanh nghiệp sản xuất bia vừa và nhỏ, đa phần là các doanh nghiệp Việt ít lợi thế cạnh tranh hơn, sẽ gặp khó khăn lớn nếu chính sách tính thuế tiêu thụ đặc biệt thay đổi sang phương pháp hỗn hợp.
“Cơ chế mới này còn có thể đẩy các doanh nghiệp có giá bình quân sản phẩm ở mức bình dân và phổ thông, nhất là các công ty bia địa phương, vào chỗ kinh doanh thua lỗ, phá sản do họ phải chịu mức thuế tuyệt đối quá cao so với giá bán. Hơn nữa, việc áp dụng phương án này cũng không đạt được mục tiêu tăng thu ngân sách nhà nước”, lãnh đạo VAFI quan ngại.
Góp ý về phương pháp tính thuế
Bà Hương Vũ, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tư vấn EY Việt Nam, cho rằng nên tiếp tục duy trì phương pháp tính thuế tương đối với rượu, bia và nghiên cứu điều chỉnh thuế suất theo lộ trình.
Lý giải cho đề xuất này, bà Hương Vũ cho rằng thuế tương đối có tính chất lũy tiến, sản phẩm có giá bán càng cao, số thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp càng lớn. Về khía cạnh điều tiết thị trường, khi tính thuế theo tỷ lệ phần trăm thuế trên giá bán sẽ tạo ra sự công bằng tương đối cho các phân khúc hàng hoá, dịch vụ trên thị trường, vì người mua sẵn sàng trả mức giá nào cũng sẵn sàng trả mức thuế tương ứng.
Dự thảo sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt đang vấp phải nhiều tranh cãi về phương pháp tính thuế hỗn hợp. Phương pháp này có thể gây bất lợi cho doanh nghiệp bia phân khúc bình dân và phổ thông, đồng thời không đạt được mục tiêu tăng thu ngân sách nhà nước. Do đó, cần cân nhắc lựa chọn áp dụng phương pháp tính thuế phù hợp nhất trong từng giai đoạn phát triển.
Bảo An
Theo Kinh tế và đồ uống