Xu hướng giảm lãi suất trở lên rõ nét hơn ở Việt Nam

Chính sách tiền tệ của NHNN dịch chuyển theo hướng hỗ trợ tăng trưởng rõ nét

Sau tín hiệu dừng hạ lãi suất của Cục dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), làn sóng nới lỏng tiền tệ trên thế giới cũng có vẻ chững lại trong tháng 11, chỉ ghi nhận 10 NHTW giảm lãi suất trong tháng vừa qua trong đó có Trung Quốc, Thái Lan, Mexico. 

Con số này chỉ bằng một nửa so với số lượng ngân hàng trung ương  (NHTW) cắt giảm lãi suất hàng tháng giai đoạn tháng 8-10/2019.

Tuy nhiên, xu hướng giảm lãi suất trở lên rõ nét hơn ở Việt Nam với các động thái mạnh mẽ từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), hướng tới mục tiêu giảm ít nhất 0,5%/năm lãi suất cho vay trong năm 2020 mà Thủ tướng Chính phủ đã phát biểu trước Quốc hội. 

Báo cáo của CTCP Chứng khoán SSI (SSI Research) nhận định chính sách tiền tệ của NHNN Việt Nam đang dịch chuyển theo hướng hỗ trợ tăng trưởng rõ nét hơn.

Cụ thể, NHNN đã bơm ròng 103.176 tỉ đồng trên thị trường mở (OMO). Đồng thời, giảm lãi suất mua kì hạn từ 4,5%/năm xuống 4%/năm - bước giảm lớn nhất (50 điểm) trong 5 năm trở lại đây và là lần giảm thứ hai trong năm nay, tái khởi động lại kênh OMO sau gần 3 tháng không giao dịch. 

Cùng với đó, trần lãi suất tiền gửi ngắn hạn và cho vay lĩnh vực ưu tiên đồng loạt hạ xuống thấp hơn 0,5%/năm so với mức cũ.

Nguồn cung tiền đồng từ các ngân hàng lớn sụt giảm

Trong hai tuần cuối tháng 11, lãi suất VND trên liên ngân hàng bất ngờ tăng mạnh lên quanh 4%/năm với kì hạn qua đêm sau khi đi ngang ở mức thấp quanh 2%/năm trong nửa đầu tháng 11 khi nguồn cung tiền đồng từ các ngân hàng thương mại lớn sụt giảm. 

Tháng 11 là tháng có hiệu lực đầu tiên của Thông tư 58 về quản lí và sử dụng tài khoản của Kho bạc Nhà nước (KBNN), theo đó tiền gửi không kì hạn của KBNN sẽ được quản lí tập trung về tài khoản của KBNN ở Sở giao dịch NHNN thay vì để tại các NHTM.

Số dư tiền gửi có kì hạn của KBNN tại 4 NHTM lớn là khoảng 250.000 tỉ đồng (theo báo cáo tài chính qúi III/2019). Trong đó chủ yếu là tiền gửi có kì hạn và các NHTM cũng đã chủ động cơ cấu lại kì hạn để giảm thiểu ảnh hưởng của Thông tư 58.

Cụ thể, Vietcombank giảm số dư tiền gửi không kì hạn của KBNN từ hơn 31.000 tỉ đồng vào cuối 2018 xuống còn 5.332 tỉ đồng vào 30/9/2019; BIDV cũng giảm từ gần 19.000 tỉ đồng xuống 4.642 tỉ đồng. 

Bởi vậy, các chuyên gia của SSI cho rằng thực chất việc áp dụng thông tư mới có làm sụt giảm số dư tiền gửi không kì hạn của KBNN tại các NHTM nhưng tác động không lớn. 

Biến động thanh khoản một phần đến từ việc quay vòng các khoản tiền gửi có kì hạn tại NHTM. Sau một thời gian có hiệu lực của Thông tư 58, cơ chế vận hành nhuần nhuyễn hơn cùng sự điều hành tập trung từ NHNN có thể giảm thiểu tác động từ biến động dòng tiền của KBNN đến thanh khoản và thị trường liên ngân hàng.

Báo cáo cũng đưa ra nhận định rằng thông thường lãi suất qua đêm trên liên ngân hàng sẽ dao động trong một hành lang từ lãi suất tín phiếu đến lãi suất OMO, hiện tại là 2,25% đến 4%/năm. Tuy nhiên, trong tháng cao điểm cuối năm, nhiều khả năng lãi suất liên ngân hàng sẽ duy trì ở ngưỡng cao, tức là quanh 4%/năm và giảm trở lại sau Tết nguyên đán.

Đã có những tác động nhất định đến lãi suất huy động trên thị trường 1 

Theo thống kê của SSI Research, ngoại trừ 4 NHTM nhà nước và một vài NHTM lớn, lãi suất huy động các kì hạn 1 đến dưới 6 tháng của hầu hết các NHTM trong những tháng gần đây đều đang ở mức 5,5%/năm nên khi trần lãi suất huy động giảm.

Một loạt NHTM cũng điều chỉnh giảm lãi suất ở kì hạn này về mức 5%/năm kể từ ngày 19/11/2019. 

Điểm đáng chú ý là các kì hạn dài hơn cũng đã bắt đầu giảm, rõ rệt nhất là ở nhóm các NHTM có thị phần nhỏ (giảm 20-30 điểm), thu hẹp mức chênh lệch lãi suất với nhóm các NHTM lớn. 

Lãi suất huy động kì hạn dưới 6 tháng dao động trong khoảng 4,1% - 5,0%/năm, từ 6 đến dưới 12 tháng trong khoảng 5,5% - 7,5%/năm và từ 12 - 13 tháng là 6,4% - 7.9%/năm.

Diệp Bình

Theo Kinh tế & Tiêu dùng