Xu hướng tiêu dùng của người Việt Nam

Trong báo cáo mới nhất của McKinsey về thị trường Việt Nam, nhận định rằng người tiêu dùng Việt Nam đang có những nhu cầu tinh vi hơn và phát triển theo bốn hướng: họ chú trọng hơn đến giá trị, ưa thích các nền tảng đa kênh, ít trung thành với thương hiệu và cửa hàng hơn, đồng thời tìm kiếm mục đích trong những sản phẩm mà họ mua. Những xu hướng này có thể được tổng hợp trong khái niệm "bốn số không".

"Không chính thống": Người tiêu dùng chú trọng đến giá trị, sẵn sàng chi tiêu nhiều cho một số sản phẩm nhưng lại tiết kiệm tiền khi mua những sản phẩm khác. Họ muốn chi tiêu nhiều hơn cho đồ dùng gia đình và chăm sóc cá nhân, nhưng ít hơn cho việc ăn uống ngoài nhà. Các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, vitamin, thuốc không kê đơn và đồ dùng cá nhân được ưa chuộng hơn. Người tiêu dùng mong đợi chi tiêu nhiều hơn cho các sản phẩm cao cấp hoặc các dịch vụ đáng giá tiền hơn, trong khi các sản phẩm ở mức giá trung bình có thể không được ưa chuộng.

"Không ranh giới": Người tiêu dùng thích mua sắm đa kênh và yêu cầu trải nghiệm "phygital" (kết hợp mua sắm tại cửa hàng vật lý và trực tuyến). Mua sắm đa kênh đang phát triển mạnh, đặc biệt là trong thời gian đại dịch. Hầu hết người tiêu dùng sử dụng các kênh thay thế cho việc mua sắm tại cửa hàng và có ý định tiếp tục sử dụng chúng. Các nền tảng đa kênh như Instagram, YouTube và TikTok đang ảnh hưởng đến quyết định mua sắm của người tiêu dùng trẻ tuổi. Gen Z đặc biệt quan tâm đến các sản phẩm chăm sóc da và trang điểm, các phụ kiện như trang sức và giày dép, các sản phẩm chăm sóc cá nhân và đồ ăn mang đi hoặc giao hàng tận nơi.

“Không trung thành” : Người tiêu dùng không cảm thấy bị ràng buộc với cửa hàng hoặc thương hiệu. Tại Việt Nam, người tiêu dùng tiếp tục có xu hướng không trung thành với cả cửa hàng và thương hiệu và thường thay đổi thói quen mua sắm để tìm kiếm sự tiện lợi và giá trị tốt nhất. Trong số các nước thuộc khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, người tiêu dùng Việt Nam được cho là ít trung thành nhất, với 90% trong số họ đã chuyển đổi cửa hàng hoặc thương hiệu trong vòng ba tháng qua. Điều này có thể diễn ra mạnh mẽ hơn ở miền Nam Việt Nam, nơi có nhiều thương hiệu và cửa hàng mới gia nhập thị trường.

Người tiêu dùng không chỉ đặt niềm tin vào thương hiệu và cửa hàng mà họ còn đang có xu hướng mua nhiều loại sản phẩm khác nhau. Điều này cho thấy sự phân chia trong nhu cầu của người tiêu dùng, khi họ mong muốn chi tiêu nhiều hơn cho các sản phẩm cao cấp và đồng thời đánh giá giá trị của sản phẩm mua hơn là thương hiệu. Sự cảm nhận được giá trị tốt hơn là một trong những lý do chính khiến người tiêu dùng quyết định chuyển đổi thương hiệu, cùng với chất lượng, tính mới và các lựa chọn cá nhân.

“Net zero” : Người tiêu dùng mua sắm với mục đích và đang tìm kiếm các lựa chọn địa phương lành mạnh và bền vững hơn. Việc mua sắm có mục đích và định hướng đến những lựa chọn địa phương bền vững là xu hướng hiện nay của người tiêu dùng tại Việt Nam. Các danh mục liên quan đến sức khỏe và tính bền vững đang trở nên ngày càng phổ biến. Chẳng hạn, 75% người tiêu dùng được khảo sát cho biết họ sẽ tiếp tục sử dụng các ứng dụng chăm sóc sức khỏe và các dịch vụ y tế trực tuyến, trong khi 28% mong đợi các thương hiệu định hướng theo mục đích, bao gồm việc chia sẻ giá trị của khách hàng và chăm sóc sức khỏe cho nhân viên của họ. Người tiêu dùng Việt Nam cũng đánh giá cao các yếu tố tính bền vững trong quá trình mua sắm của họ.

Dưới đây là những yếu tố chi tiết mà các công ty cần xem xét để phát triển trên thị trường tiêu dùng Việt Nam.

Sắp xếp danh mục đầu tư và kênh phân phối phù hợp với nhu cầu giá trị đồng tiền của người tiêu dùng. Điều này có thể yêu cầu các dịch vụ rộng hơn và thử nghiệm các hình thức bán lẻ mới, chẳng hạn như giảm giá và các chương trình khuyến mãi như khách hàng thân thiết và hoàn tiền.

Tạo dịch vụ cao cấp phục vụ cho khách hàng giàu có, đặc biệt là thế hệ trẻ sẵn sàng chi tiền. Điều này có thể yêu cầu các công ty đổi mới và mở rộng phạm vi sản phẩm để khai thác các nhu cầu phức tạp hơn của khách hàng.

Mở rộng phân phối sang các thành phố tiếp theo ở Việt Nam. Điều này có thể yêu cầu các công ty mở rộng phân phối hàng hóa và khai thác mạng lưới bán lẻ hợp nhất nhưng vẫn còn phân mảnh.

Đưa ý nghĩa vào các dịch vụ của người tiêu dùng. Người tiêu dùng đang tìm kiếm các sản phẩm tốt cho sức khỏe và có mục đích, chẳng hạn như thực phẩm, đồ uống và thực phẩm bổ sung có thành phần hữu cơ. Mua các thương hiệu địa phương hoặc được coi là địa phương cũng có thể đáp ứng mong muốn có mục đích của người tiêu dùng.

Bản địa hóa các sản phẩm toàn cầu một cách sáng tạo. Các công ty có thể đáp ứng sắc thái này bằng cách bản địa hóa các đổi mới sản phẩm toàn cầu đồng thời ưu tiên các mặt hàng nổi bật trong thương mại truyền thống.

Quản lý tăng trưởng doanh thu: Tối ưu hóa khả năng chi trả và chi phí bảo hiểm là chìa khóa để đạt được tăng trưởng doanh thu. Các công ty cần xây dựng khả năng phân tích dữ liệu thị trường để điều chỉnh giá cả và khuyến mại phù hợp, đồng thời phát triển các sản phẩm phù hợp với từng cửa hàng và khu vực để tối đa hóa lợi nhuận.

Tiết kiệm chi phí: Trong bối cảnh lạm phát, việc tiết kiệm chi phí trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Các công ty nên áp dụng các chương trình tiết kiệm từ đầu đến cuối và đầu tư vào các lĩnh vực có ý thức chi tiêu để thu hút khách hàng.

Điều chỉnh mô hình hoạt động: Các công ty cần đạt được sự cân bằng giữa quyền sở hữu và kỷ luật để sản xuất các sản phẩm sáng tạo và phân bổ nguồn lực một cách hiệu quả. Điều này thường dẫn đến việc xác định lại và phát triển lại các vai trò thương mại để tối ưu hóa hoạt động.

Sử dụng đổi mới mô hình kinh doanh: Các công ty có thể tận dụng các mô hình kinh doanh mới để tăng trưởng. Ví dụ, đầu tư vào hệ sinh thái kỹ thuật số để cung cấp trải nghiệm tích hợp hơn cho khách hàng.

Duy trì tinh thần lạc quan cao độ: Các doanh nghiệp tiêu dùng cần duy trì tinh thần lạc quan cao độ và phát huy tối đa tiềm năng tăng trưởng của thị trường tiêu dùng Việt Nam.

Bảo An

Theo Kinh tế và đồ uống