Bất động sản: 'Tảng băng' 1 triệu tỷ đồng

Một dự án khu dân cư dở dang ở khu đô thị mới Nam TPHCM.

Theo các chuyên gia kinh tế, đến thời điểm này vẫn chưa có thống kê đáng tin cậy về quy mô của “tảng băng” BĐS vì đây là thị trường không minh bạch. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch - Đầu tư Bùi Quang Vinh cho biết từ trước đến nay, tồn kho BĐS không có trong danh mục thống kê, còn Bộ Xây dựng gần đây mới có văn bản gửi đến các doanh nghiệp (DN) yêu cầu cung cấp số liệu về hàng tồn kho.

Rủi ro chéo

Cả triệu tỉ đồng tồn kho BĐS không chỉ là nguồn lực chết của NH, của DN mà còn là nguồn lực của dân. Theo Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia, dư nợ cho vay kinh doanh BĐS từ NH chiếm khoảng 1/3 tổng vốn đầu tư toàn xã hội vào thị trường BĐS. Bên cạnh đó là dòng vốn tiết kiệm của dân cư, kiều hối, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài.

Nghiên cứu của Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia cho thấy BĐS là kênh đầu tư ưa thích của nhiều hộ gia đình ở các TP, chiếm 34% tổng số hộ gia đình có hoạt động đầu tư. Phân tích số liệu của các tổ chức tín dụng cho vay đầu tư BĐS theo nhu cầu cũng cho thấy 68% người vay tiền với mục đích đầu tư, chỉ có 32% mua để phục vụ nhu cầu nhà ở. Tương tự, đến 52% kiều hối được đầu tư vào BĐS. GS-TSKH Đặng Hùng Võ cho rằng vốn của dân mắc kẹt trong BĐS không nhỏ do cơ chế bán nhà trên giấy, DN huy động vốn của người mua nhà để triển khai dự án với mức huy động có thể lên đến 70%...

Đáng lưu ý là tỉ lệ cho vay BĐS cao chủ yếu ở các NH thương mại quy mô nhỏ, cá biệt có NH dư nợ BĐS chiếm tới hơn 50%. Do thị trường BĐS phụ thuộc nhiều vào tín dụng NH nên rủi ro chéo giữa 2 khu vực này rất lớn. Nay giới đầu cơ rút khỏi thị trường, BĐS ế ẩm vì mất cân đối cả về cung cầu và cơ cấu hàng hóa. Hậu quả là DN và NH đang mắc vào vòng luẩn quẩn: DN không bán được hàng để trả nợ NH hoặc vay vốn, còn NH dù nắm đằng chuôi là có tài sản thế chấp nhưng cũng không xử lý được nợ xấu vì không biến được BĐS thành tiền.