Đình làng Xuân Tảo Sở là 1 ngôi đình cổ được xây dựng từ thời nhà Lý thế kỷ thứ XI khoảng năm Thuận Thiên thứ 2 (năm 1011) thờ Thánh Hoàng Làng là ông, bà Vũ Phục - Phúc Thiện. Dân gian thường gọi là ông bà Hàng Dầu đã vì dân vì nước tuẫn tiết dâng hiến thân mình cứu vua Lý khỏi bệnh khi lâm bệnh trọng.
Theo truyền thuyết dân gian và sử sách lưu truyền lại, vào thời vua Lý trị vì, vua bị bệnh đau mắt nặng, sức khỏe nguy kịch, vua cho mời nhiều danh y tứ phương về kinh chữa trị nhưng bệnh tình không thuyên giảm.
Khi đó có vị đạo sĩ vào cung vua tâu rằng: “Bệnh của Vua là do 1 góc thành Thăng Long bị sụp bởi Giao Long, Thủy Quái ở ngã ba sông Tô gây nên, nếu muốn nhà Vua khỏi bệnh thì phải lập đàn tràng cúng tế, khi tế đàn xong mà gặp người đi qua đầu tiên, nếu người đó vì nước, vì vua quên mình nhảy xuống sông tuẫn tiết cứu vua thì nhà Vua sẽ khỏi bệnh”.
Nghe lời đạo sĩ nhà vua cho lập đàn cúng tế, sau khi lập xong đàn thì vợ chồng ông bà Vũ - Phục đi bán dầu sớm qua ngã ba sông này.
Quân lính nhà vua đứng canh đàn cúng tế kể lại cho vợ chồng ông bà nghe hết sự tình. Ông bà Vũ - Phục đã tự nguyện gieo mình xuống sông tuẫn tiết cứu nhà vua khỏi bệnh. Được tin nhà vua cho mời ông bà Hàng Dầu vào để hỏi: ”Trước khi tuẫn tiết ông bà thích ăn gì nhất?”, ông bà trả lời “thích ăn xôi nếp thịt gà”, nhà Vua liền sai nấu xôi nếp thịt gà cho 2 ông bà ăn, ăn xong 2 ông bà Vũ - Phục cùng nhau nhảy xuống ngã ba sông Tô tuẫn tiết.
Nhà vua liền cho lấp khúc sông đó và đắp lại góc thành Thăng Long. Kì lạ thay từ đó thành Thăng Long không con lở nữa và bệnh tình nhà vua cũng thuyên giảm. Cảm phục tấm lòng nghĩa cả của 2 vợ chông ông bà Vũ - Phục. Triều đình đã săc phong ông bà làm Phúc Thần.
Theo tín ngưỡng dân gian ông bà Vũ Phục - Phúc Thiện sau khi chết đã nhiều lần hiên linh, có công phù hộ giúp dân chông chọi với thiên tai, bảo vệ mùa màng, giúp nhân dân quanh vùng ngày càng ấm no, thịnh vượng. Ông bà có tài mưu lược âm phù dương trợ cho các triều vua nước ta đánh giặc ngoại xâm giữ yên giang sơn gấm vóc, đe tố tiên thịnh vượng muôn đời. Từ đó nhân dân trong vùng đều lập đền thờ cúng trong đó Đình Xuân Tảo Sở đã là 1 dấu tích thiêng liêng.
Đình làng Xuân Tảo Sở từ đó đến nay đã trải qua hơn 1 thiên niên kỷ tồn tại qua bao biến thiên của lịch sử dân tộc, thời tiết khắc nghiệt nắng mưa. Trong thời chiến, đình làng Xuân Tảo Sở trở thành 1 chứng tích của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, góp phần vào chiến thắng thần kỳ trước đế quốc Mỹ, giành lại độc lập tự do cho dân tộc ta.
Hơn 60 năm qua, đình làng Xuân Tảo Sở có lúc tưởng trừng trở thành phế tích, song thể theo nguyện vọng chính đáng của nhân dân làng Xuân Tảo Sở (nay là các khu dân cư số 1, số 2, số 3 và số 6) cùng toàn thế nhân dân phường Xuân La, cùng với sự quan tâm sâu sắc của Đảng ủy, chính quyền các cấp trực tiếp là Đảng ủy, HĐND, UBND, MTTQ Phường Xuân La, năm 2014 ngôi đền đã được phục dựng lại trên nền đình cũ với 07 hạng mục chính.
Đến nay đã hoàn thành được Nhà Đại Bái (chính điện) tường bao quanh, cổng chính của Đình và 1 số cơ sở hạ tầng trong Đình, nhờ vậy Đình làng Xuân Tảo Sở đã trở lại thành 1 địa điểm sinh hoạt văn hóa tâm linh, thiêng liêng của cộng đồng, gìn giữ và phát huy các truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta từ nghìn xưa không bao giờ phai nhạt.
Nơi đây ngày Rằm, mùng 1, ngày lễ Tết... nhân dân địa phương và du khách thập phương vẫn thường xuyên đến thắp nén hương thơm với tấm lòng thành, cầu xin đức Thánh Hoàng Làng phù hộ quốc thái dân an, bách gia trăm họ hưởng thái bình, gia đình trong ấm ngoài êm, sum vầy hạnh phúc, phố phường bình an, con cháu ngoan ngoãn, học hành tiến tới.
Để ngày càng hoàn thiện, tôn thêm vẻ đẹp cổ kính linh thiêng của ngôi đình làng đáp ứng lòng mong muốn của nhân dân, một số hạng mục tiếp theo đã được các nhà hảo tâm trùng tu xây dựng như cổng Đình xây mới toàn bộ, cải tạo lại hệ thông tường rào bao Đình, cải tạo đôi mắt Rồng, giếng... để đón ngày lễ Thánh.
Bảo Lâm
Theo Báo Đời sống & Tiêu dùng