Khi cậu con trai Tony được 10 tháng tuổi, bên cạnh nguồn sữa mẹ và ăn dặm, chị Nguyễn Thanh còn dành thời gian làm sữa hạt để bổ sung thêm nguồn dinh dưỡng giúp bé khỏe mạnh, chóng lớn.
Chị Nguyễn Thanh (TP.HCM) trước đây từng làm nhân viên kinh doanh của một công ty hóa chất. Sau khi sinh con, chị Thanh quyết định nghỉ làm để toàn tâm chăm sóc gia đình và con nhỏ. Bên cạnh việc làm thật nhiều món ngon cho con ăn dặm, chị Thanh còn sắp xếp thời gian để làm thêm sữa thực vật cho con.
Theo chị Thanh, lý do làm sữa hạt được chị tiết lộ đó là dù lượng protein trong sữa hạt không nhiều bằng sữa bò nhưng bù lại, dinh dưỡng từ sữa hạt lại đa dạng hơn. Cách làm sữa hạt mà chị áp dụng cũng đơn giản, dễ làm, giúp chị không quá lo lắng về vấn đề ô nhiễm như bò bị chích hormone tăng trưởng, tiêm kháng sinh, ăn thức ăn GMO nghiêm trọng như hiện nay.
Gia đình nhỏ hạnh phúc của chị Thanh.
Chị Thanh chia sẻ, bé Tony được bú mẹ hoàn toàn đến tháng thứ 10. Sau khi bé ăn qua gần hết các loại đậu hạt, chị bắt đầu cho con làm quen với sữa hạt vì sau 1 tuổi, con bắt đầu cần nhiều chất để phát triển ngoài sữa mẹ. Chị Thanh cho biết: “Con ăn BLW nên ăn uống chủ động và ăn thô rất tốt nên có vẻ khá dễ dàng chấp nhận sữa hạt, trộm vía lần nào cũng uống ngon lành, có thể uống liền 1 lúc hết ly sữa đầy. Mẹ lại có thêm động lực để mỗi ngày nghĩ ra các công thức ngon và chế biến cho con. Tập cho con uống sữa hạt từ nhỏ, cũng là cách tạo cho con một thói quen tốt, thói quen không bị phụ thuộc vào sữa bò”.
Để tiết kiệm thời gian, chị Thanh thường ngâm hạt qua đêm, sáng ra là đã có hạt để làm sữa. Thời gian ngâm hạt cụ thể có trong bảng ngâm hạt trên mạng, chị in ra và dán trong bếp là có thể sẵn sàng làm tất cả các loại sữa hạt mà mình muốn.
Trong quá trình làm sữa hạt, chị vừa làm riêng mỗi loại một vị hoặc kết hợp 2 – 3 loại khác nhau để tăng dinh dưỡng cũng như giúp con trải nghiệm mùi vị. Các loại đậu, hạt, ngũ cốc có thể kết hợp với các loại củ (ngô, khoai, cà rốt, nghệ, củ dền...) hoặc trái cây có vị ngọt (mít, chuối, xoài, táo, lê, sầu riêng...) sẽ tạo ra mùi vị phong phú và độc đáo.
Chị tự tin nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn.
Khi con lớn hơn một chút chị tìm thêm nguồn dinh dưỡng cho con từ sữa hạt.
Chị Thanh đưa ra lời khuyên rằng, tùy từng loại sữa có thể nấu hoặc không cần nấu lại sau khi lọc. Một số loại hạt có vỏ có thể ăn sống được như hạnh nhân, óc chó, macca... thì có thể không cần đun để bảo toàn được chất dinh dưỡng. Có 2 chu trình ngâm - xay - lọc - nấu hoặc ngâm - nấu - xay - lọc tùy vào đặc tính từng loại hạt và sở thích có thể lựa chọn cách làm phù hợp. Các loại sữa như sữa hạnh nhân, sữa hạt sen, sữa óc chó, sữa dừa, đậu nành khi đun cần đun nhỏ lửa và khuấy đều, để sữa sôi mạnh sẽ bị vón cục.
Về chất làm ngọt khi chế biến sữa hạt, chị Thanh cũng lưu ý thêm, bé dưới 1 tuổi được khuyên không sử dụng thêm bất kỳ gia vị gì như muối, đường. Tuy nhiên mẹ có thể tùy vào khẩu vị mỗi bé, nếu bé uống được sữa nhạt thì tốt nhưng cũng có bé phải hơi ngọt chút mới chịu uống như Tony thì chị có thể xem xét tạo một chút vị ngọt cho con ngon miệng. Ưu tiên vị ngọt tự nhiên từ các loại trái cây như chuối, táo, lê... mà mẹ có thể kết hợp làm sữa. Kế đến sau 10 tháng có thể dùng các loại đường tự nhiên và có chỉ số đường huyết GI thấp như quả chà là, mạch nha, đường dừa,.... Chị làm sữa thường xay thêm quả chà là, vị ngọt rất nhẹ đủ để con thấy hợp vị dễ uống hơn.
Bé Tony rất thích sữa hạt mẹ làm.
Một số gia vị có thể thêm vào khi làm sữa cho con để có mùi thơm hấp dẫn hơn như hương vani, bột quế, gừng, nghệ vừa tăng tính chống oxy hóa rất tốt. Chị nấu sữa rất hay đun kèm ít lá nếp (lá dứa), sữa thơm dịu và rất ngon.
Chị Thanh cũng khuyên rằng, sữa hạt sau khi làm nên đóng trong chai đã được tiệt trùng, tốt nhất là chai thủy tinh, bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh được 2-3 ngày. Chị Thanh tập cho Tony uống sữa lạnh, để sữa ra ngoài khoảng 15p cho tan giá, thử mát mát là cho con uống, không cần hâm lại do trước đó hay cho con uống nước trái cây để lạnh, con không có vấn đề gì, tiện cho ba mẹ khi đi ra ngoài đỡ mất công mang theo đồ hâm sữa. Các bé nhỏ chưa quen bụng các mẹ có thể hâm ấm sữa cho con uống rồi tập uống mát từ từ.
Cùng tham khảo một số công thức sữa hạt chị Thanh làm cho bé Tony:
- Điều tươi ngâm 2 tiếng cho mềm. Xay cùng 1 lit nước lọc. Đổ qua túi lọc bỏ bã. Cho vào nồi cùng lá nếp và táo đỏ nấu liu riu. Nấu đến khi sữa bắt đầu bốc khói, sôi nhẹ, táo cũng đã mềm thì tắt bếp. Lóc táo bỏ hạt, xay sơ cho táo nhuyễn ra hòa cùng sữa là được. Bỏ vào chai bảo quản tủ lạnh 2-3 ngày.
100gr yến mạch cán dẹt rang sơ cho thơm, ngâm khoảng 20p với nước sôi để nguội. 1 trái chuối tây/ chuối già chín. Xay yến mạch đã ngâm, chuối cùng 1 lit nước sôi còn ấm. Lọc qua túi lọc hoặc có thể uống nguyên bã, không đun lại. Sữa thu được trữ vào chai bảo quản tủ lạnh được 2 ngày.
Hạt sen tươi bỏ tim, rửa sạch. Bí đỏ bỏ vỏ xắt miếng. Cho hạt sen và bí đỏ vào nồi cùng 1 lít nước luộc chín. Yến mạch rang sơ cho thơm, ngâm nước sôi để nguội khoảng 20p. Cho hạt sen, bí đỏ đã luộc chín, yến mạch đã ngâm cùng nước luộc hạt sen ở trên vào cối xay nhuyễn. Đổ sữa ra túi lọc lọc bã nếu thích. Sữa này bã rất mềm nên mình chỉ lọc 1/2 chỗ sữa cho con tập làm quen uống có bã.
150gr dừa già đem nạo mỏng. Có thể mua dừa già nguyên trái rồi xay luôn, xay phần cùi trắng không xay phần vỏ để lúc lọc sữa không bị sậm màu. -Lấy 400ml nước sôi nóng già đổ vào ngâm dừa cho nở khoảng 15 phút. Sữa dừa không nên đun sôi vì sôi quá sẽ gây vón cục. Đổ vào máy xay nhuyễn cùng 1 quả chà là cho có vị ngọt tự nhiên cho bé dễ uống. Đổ vào túi lọc vắt lấy nước cốt, bỏ xác là xong.
Khoai lang hấp chín. Hạt sen rửa sạch tách tim luộc chín. Nước luộc giữ lại xay sữa luôn. Cho hạt sen, khoai lang đã luộc cùng 1 lit nước lọc (đã tính phần nước luộc hạt sen) vào máy xay xay nhuyễn. Trước khi tắt máy cho thêm 1 muỗng bơ hạt điều vào đảo cái nữa cho đều là xong. Sữa này có thể khỏi cần lọc bã, vì bã cũng nhuyễn nhừ mà lại bổ nữa nên dùng hết cho khỏi phí.
Đậu gà, mè đen đãi sạch, ngâm xâm xấp nước cùng chút muối qua đêm. Đậu gà luộc chín khoảng 20p. Mè đen rửa sạch, để ráo nước, bắc chảo rang lửa vừa khoảng 15p đến khi nghe lách tách, thử hạt thơm bùi là chín. Mè rang lúc còn ẩm ướt, cần phải đợi khô mới rang, rang ẩm có hơi nước khiến mè không bị có mùi khét của dầu. Bỏ đậu gà đã luộc chín, mè đã rang thơm vào máy xay cùng 1 lít nước đun sôi còn ấm, xay nhuyễn, lọc bỏ xác qua túi lọc là xong.
Hạt điều tươi rửa sạch ngâm 2h cho nở. Quinoa ngâm 30p. Rửa thật sạch dưới vòi nước cho bớt lớp vỏ nhẫn đắng bên ngoài. Bỏ hạt điều tươi, quinoa cùng 1 lit nước luộc chín khoảng 15 phút. Bỏ vào máy xay nhuyễn cùng 2 quả chà là. Sữa này nên lọc 1/2 xác cho con, còn lại bỏ lại vào sữa mẹ uống hết vì bã mềm và quinoa rất giàu dinh dưỡng, bỏ phí nên mẹ dùng cho lợi sữa.
Đậu xanh rửa sạch, ngâm qua đêm. Ngâm nảy mầm càng tốt. Sáng ra đãi bớt vỏ đậu, đãi được 1/2 chứ không đãi hết được vỏ. Bỏ đậu vào nồi cùng 500ml nước nấu liu riu 10p cho đậu nở mềm. Hạt điều ngâm ít nhất 1h cho nở mềm. Bào trái bắp nếp vào nấu cùng đậu cho nở. Cùi bắp bỏ vào nấu chung cho ngọt. Bỏ hạt điều vào luộc chín cùng luôn. Lấy cùi bắp ra, đổ tất cả vào máy xay, thêm 700ml nước vào xay cùng 2 quả chà là cho có vị ngọt nhẹ. Xay rất nhuyễn để khỏi bỏ xác, ccho con 1/2 xác, mẹ uống hết phần xác còn lại, rất lợi sữa. Do quên mua lá dứa nên Bước cuối cho thêm 2 giọt vani vào sữa, tự nhiên thấy mùi vị ngon hơn hẳn, vừa mùi vani nhẹ vừa thơm mùi đậu xanh.
50gr đậu đỏ, 50gr hạnh nhân ngâm qua đêm. Sáng ra đãi sạch, hạnh nhân luộc sơ 5p lột bỏ vỏ. Đậu đỏ nấu sôi bỏ nước đầu cho đỡ chát, thêm nước cùng 2 lá nếp cho thơm luộc tiếp 20p cho chín mềm. Đổ nước luộc đậu, hạnh nhân, thêm nước đã đun sôi còn ấm đủ 1L xay nhuyễn, lọc bỏ xác là xong. Bã để dành làm bánh rất ngon. Đợt này mình dùng ít đường dừa làm ngọt thay chà là, đường tan nhanh, ngọt rất nhẹ và thơm
Yến mạch rang sơ, ngâm nước sôi để nguội 20p. Mè đen ngâm qua đêm, đãi sạch, rang thơm. Óc chó ngâm qua đêm, bóc vỏ, luộc chín. Đổ 1 lít nước đun sôi còn ấm cùng các loại hạt vào xay tất cả lên, lọc bã là xong không cần đun lại. Mẹ nào cẩn thận có thể đun xíu lên cho ấm cho bé uống. Lọc bằng túi lọc sữa rất mịn ko bị cặn như lọc bằng rây. Sữa này bao giàu canxi, chất xơ, protein.
100gr hạnh nhân ngâm qua đêm (ngâm xâm xấp nước với 1 chút muối). Luộc chín 5p, bóc vỏ. Bỏ hạnh nhân vào cối, 1 lit nước đun sôi để nguội cùng 2 quả chà là, xay nhuyễn. Lọc xác qua túi lọc thu được sữa hạnh nhân. Bỏ sữa lên đun lửa nhỏ cho đến khi bốc khói ( chú ý khuấy đều, sữa hạnh nhân sôi sẽ bị lợn cợn), hòa thêm 1 chút bột cacao nguyên chất, khuấy đều bắc xuống là xong.
100gr đậu 1 lít nước, ngâm, xay rồi lọc đun cùng ít lá dứa, nêm ít đường dừa cho có vị. Lưu ý nên nấu sữa chín kỹ vì sữa đậu nành sống rất độc. Nên đun lửa liu riu khuấy đều 20 phút.
Mai Phương - (Ảnh NVCC)
Theo ĐSPL, Vietnammoi