Xu hướng của báo chí hiện đại về chủ đề Tết hiện nay

Tại buổi tọa đàm với chủ đề “Không gian tết trên báo chí hiện nay” được tổ chức bởi các sinh viên khoa Truyền thông đa phương tiện – Học viện Phụ nữ Việt Nam; sinh viên Viện đào tạo Báo chí và truyền thông phối hợp với Bảo tàng Báo chí Việt Nam đã mang lại cái nhìn đa chiều về truyền thống văn hóa ngày Tết, sâu sắc hơn về nét đẹp trong văn hóa người Việt.

Mở đầu bài tham luận, sinh viên ngành truyền thông đa phương tiện tại Học viện Phụ nữ Việt Nam nhận định, báo chí đóng vai trò rất quan trọng trong việc truyền tải không khí Tết đến với mọi người. Truyền thông thông qua các phương tiện như báo, tạp chí, truyền hình, radio, mạng xã hội,.. giúp cho thông tin về Tết được lan truyền rộng rãi đến mọi người, đặc biệt là đến những người ở xa quê hương. Báo chí cũng giúp cho mọi người hiểu rõ hơn về các nghi lễ, truyền thống và tập quán trong dịp Tết, từ đó giúp cho mọi người có thể chuẩn bị tốt hơn cho dịp lễ này. Ngoài ra, báo chí cũng giúp cho mọi người có thể cập nhật thông tin về các hoạt động vui chơi, giải trí và mua sắm trong dịp Tết, giúp cho mọi người có thể tận hưởng một mùa Tết đầy đủ và ý nghĩa.

Ngày Tết là một ngày rất đặc biệt và quan trọng trong năm, không khí rộn ràng và hối hả của ngày Tết được phản ánh rõ ràng qua những hoạt động sôi nổi của mọi người. Trên đường phố, người dân đang vội vàng chuẩn bị cho những bữa tiệc tất niên, mua sắm đồ đón Tết, trang trí nhà cửa, và chuẩn bị quà tặng cho người thân và bạn bè. Các chợ hoa, chợ đêm, chợ Tết cũng trở nên đông đúc và sôi động hơn bao giờ hết, với những tiếng hát, tiếng cười, và tiếng đàn đàn cùng nhau tạo nên một không khí rất đặc trưng của ngày Tết. Ngoài ra, các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, và giải trí cũng được tổ chức khắp nơi, thu hút đông đảo người dân tham gia và tận hưởng không khí Tết đầy sôi động và vui tươi.

Truyền thông thường đưa tin về cảnh người dân chuẩn bị cho ngày Tết. Trong thời gian này, các trung tâm mua sắm, chợ hoa, chợ đêm, chợ Tết đều trở nên đông đúc và sôi động hơn bao giờ hết. Người dân đến đây để mua sắm đồ đón Tết, trang trí nhà cửa, và chuẩn bị thức ăn cho bữa tiệc tất niên. Các cửa hàng, siêu thị, chợ đều đưa ra nhiều chương trình khuyến mãi, giảm giá để thu hút khách hàng. Ngoài ra, người dân cũng thường tự tay trang trí nhà cửa bằng những đồ trang trí đầy màu sắc và ý nghĩa, tạo nên không khí Tết ấm áp và đầy sắc màu.

Hình ảnh và video sống động sẽ giúp người đọc cảm nhận được sự náo nhiệt, hối hả của những ngày giáp Tết. Các trang báo, kênh truyền hình thường đưa tin về cảnh người dân đổ về các chợ hoa, chợ đêm, chợ Tết để mua sắm, trang trí nhà cửa và chuẩn bị thức ăn cho ngày Tết. Hình ảnh và video về những hàng hoa đầy màu sắc, những món đồ trang trí đẹp mắt, những món ăn ngon lành sẽ giúp người đọc cảm nhận được không khí Tết đang đến gần.

Báo chí ca ngợi những giá trị văn hóa tốt đẹp của Tết cổ truyền như: sum vầy gia đình, lòng hiếu thảo, tinh thần đoàn kết, yêu thương. Các bài viết cũng giới thiệu những phong tục tập quán độc đáo của từng vùng miền trong dịp Tết, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc. Tết cũng là dịp để mọi người khám phá và tìm hiểu về những phong tục tập quán độc đáo của từng vùng miền trong nước. Báo chí thường đăng tải các bài viết giới thiệu về những nét văn hóa đặc trưng của các vùng miền, như cách trang trí nhà cửa, cách chọn lựa và chuẩn bị các món ăn truyền thống, cách tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật trong dịp Tết. Những bài viết này không chỉ giúp mọi người hiểu rõ hơn về văn hóa dân tộc mà còn giúp bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của từng vùng miền.

Báo chí ca ngợi tinh thần đoàn kết và tương thân tương ái là những giá trị văn hóa quan trọng trong dịp Tết. Đây là thời điểm mọi người quay về gia đình, sum vầy bên nhau và chia sẻ niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống. Trong dịp Tết, mọi người thường có truyền thống tặng quà, chúc Tết nhau để thể hiện tình cảm, lòng biết ơn và sự quan tâm đến nhau. Ngoài ra, trong dịp Tết, mọi người cũng thường tham gia các hoạt động văn hóa, nghệ thuật như hát, múa, chơi trò chơi truyền thống để tăng cường tinh thần đoàn kết và gắn kết giữa các thành viên trong gia đình, cộng đồng. Tinh thần đoàn kết và tương thân tương ái là những giá trị văn hóa quan trọng không chỉ trong dịp Tết mà còn trong cuộc sống hàng ngày.

Trong dịp Tết, báo chí thường chia sẻ những câu chuyện cảm động về tình người, những hành động đẹp của con người trong cuộc sống. Những câu chuyện này thường mang tính nhân văn cao, giúp mọi người nhận ra giá trị của tình người và tình cảm trong cuộc sống.

Qua bài tham luận của nhóm sinh viên Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông cho rằng, Không gian Tết truyền thống trên báo chí đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện và bảo tồn nền văn hóa truyền thống lâu đời của đất nước. Những số báo Tết không chỉ đánh dấu sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới mà còn là cơ hội để truyền tải những giá trị văn hóa, tâm linh và xã hội đặc trưng của Tết cổ truyền.

Đối với loại hình báo in, cứ vào dịp Tết hàng năm, các tòa soạn báo, tạp chí đều cho ra những số đặc biệt chào mừng Tết Nguyên Đán cổ truyền. Số đặc biệt này được lên kế hoạch, chuẩn bị kỹ càng từ nhiều tháng trước nên thường có chất lượng về nội dung, hình thức rất cao, có các chuyên trang, chuyên mục, bài viết đặc biệt khác với số thường ngày. Về mặt hình thức, các số báo Tết thường được sử dụng một cách tinh tế để làm nổi bật không khí mong muốn truyền tải, thể hiện ngay từ trang nhất của các số báo, tạp chí Xuân với các chi tiết đậm chất Tết như hoa đào, hoa mai, bánh chưng, bánh Tết hay một số họa tiết mang tính văn hóa truyền thống như trống đồng,... Hình ảnh của những bông hoa mai và đào, những chiếc áo dài truyền thống, và các vật trang trí Tết thường được minh họa với độ chói lọi và tươi sáng, tạo nên bức tranh màu sắc đặc trưng của ngày Tết. 

Với các tờ báo in, tạp chí in, bên cạnh những thông tin phong phú về kinh tế, chính trị, xã hội nhằm điểm lại những thành tựu của đất nước trong năm vừa qua cùng tầm nhìn cho những bước phát triển trong năm mới, số báo Xuân còn có những nội dung đặc biệt về văn hóa với mảng bài viết tập trung khai thác về các phong tục, lễ hội Tết, các nét văn hóa cổ truyền. 

Ví dụ như, trên báo Nhân dân số đặc biệt Xuân Giáp Thìn 2024 dành một phần nội dung để phân tích về rồng trong đời sống văn hóa của người Việt Nam từ xưa đến nay với bài báo “Rồng trong văn hóa và đời sống người Việt”. Bài báo đã cho thấy rồng là một trong những biểu tượng văn hóa quan trọng, gắn liền với nguồn gốc ra đời của dân tộc ta. 

Không chỉ vậy, không gian Tết truyền thống cũng được thể hiện trên các số báo in hàng ngày số ra vào những ngày giáp Tết. Bên cạnh những tin tức mang tính thời sự, cập nhật hàng ngày, các tờ báo cũng dành nhiều nội dung đề cập tới không khí Tết, không khí lễ hội đầu năm tại nhiều địa phương trên cả nước.

Dễ thấy tại các số Báo Nhân dân hàng ngày trước và sau 3 mùng đầu năm, trên trang nhất luôn có một dung lượng nhất định đưa tin về các lễ hội, về không khí Tết tại các địa phương, thường là những địa phương ở vùng sâu, vùng xa, nơi biên cương hải đảo hay những nội dung về một nét đẹp văn hóa dân tộc. 

Nội dung trên các trang báo điện tử, tạp chí điện tử cũng tương tự như các số báo in hàng ngày, tuy nhiên, với lợi thế trong việc truyền tải thông tin nhanh hơn tới độc giả, không gian Tết trên các tờ này có phần hiện đại hơn, đa góc nhìn hơn nhưng vẫn đậm nét truyền thống văn hóa dân tộc. Từ việc phân tích sâu về ý nghĩa truyền thống của Tết xưa đến việc tập trung vào khía cạnh hiện đại hóa của Tết nay, cùng nhiều thông tin đa dạng từ những tin phản ánh cho đến những tin bài có tính tư vấn, chỉ dẫn, không gian Tết trên báo điện tử thường mang lại góc nhìn đa chiều, phản ánh rõ nét những diễn biến xã hội và văn hóa đang diễn ra trong dịp Tết Nguyên Đán.

Trải qua những biến động và thăng trầm của thời cuộc, báo xuân ngày nay đã có sự đổi mới về cả nội dung và hình thức so với báo xuân trước đây. Mỗi tờ báo xuân mang đậm dấu ấn và nét riêng biệt của mình qua từng số báo, không chỉ ở sự đầu tư và chăm chút về nội dung mà còn ở công phu về mặt mỹ thuật.

Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, báo xuân liên tục cải tiến về nội dung và hình thức để đáp ứng thị hiếu ngày càng cao của độc giả. Mặc dù có sự thay đổi, nhưng báo xuân vẫn giữ lại phần nào bản sắc của mình từ thời xưa. Báo xuân thường là nơi tập hợp những tên tuổi quan trọng trong ngành báo chí, những nhà báo có ảnh hưởng và có khả năng thực hiện những chủ đề chuyên sâu về lối sống, văn hóa xã hội và thời cuộc.

Các ấn phẩm xuân thường thể hiện khát vọng, niềm tin và sự tự hào vào bản sắc dân tộc, cũng như quyết tâm xây dựng đất nước ngày càng vững mạnh, như những gì Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trao dồi và mong ước. Ví dụ, tờ Thời Nay - Ấn phẩm của báo Nhân Dân thường nêu bật về Chủ tịch Hồ Chí Minh và những câu chuyện về Người. Các chủ đề chính trên các tờ báo Tết thường tập trung vào việc mừng Đảng, mừng Xuân, mừng đất nước vững vàng vượt qua thử thách, cũng như tưởng nhớ Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và những niềm tin khát vọng của dân tộc, đồng thời cũng có sự góp mặt của những nhân vật hay sự kiện mới làm rạng danh cho đất nước.

Trong khi đó, bìa báo Tết ngày nay thường đơn giản hơn, mới mẻ và hiện đại hơn, nhưng vẫn mang màu sắc truyền thống của Tết trên từng trang báo giấy. Nội dung của các tờ báo Tết được chăm chút kỹ lưỡng, trình bày sinh động và nghệ thuật, thể hiện sự trang trọng và mong muốn về một năm mới an lành, phồn thịnh.

Báo chí nói chung và báo điện tử nói riêng đã góp phần tuyên truyền, quảng bá rộng rãi hình ảnh, nét đẹp văn hoá cổ truyền của dân tộc trong mỗi dịp Tết Nguyên đán đến với đông đảo nhân dân trong nước, bạn bè trong nước và quốc tế. 

Mặc dù Tết Nguyên đán là thời gian nghỉ ngơi vui chơi của đại đa số người dân Việt Nam, nhưng không vì thế mà tòa soạn báo, phóng viên lơ là việc cập nhật tin tức mới và kịp thời nhất. Thậm chí tần suất tin tức báo chí đưa tin trong dịp Tết thường cao hơn so với các ngày thông thường, vì đó là thời điểm quan trọng và nổi bật trong năm của Việt Nam và nhiều quốc gia Á Đông. Tin tức liên quan đến các hoạt động lễ hội, nghỉ ngơi, ẩm thực, và các nét văn hóa truyền thống thường được báo cáo nhiều hơn trong thời gian này.

Nhịp Tết mang tới độc giả thông tin thời sự về không khí Tết trong và ngoài nước; hình ảnh, video sống động người dân khắp cả nước đón Tết Giáp Thìn 2024. Chất lượng tin, bài phản ánh về các mặt trong đời sống tăng cao trong những ngày này, nhất là trên các báo mang tầm quốc gia, có tầm ảnh hưởng lớn; đặc biệt là việc tạo được chuỗi thông tin đậm nét trên hệ thống truyền thông với các chủ đề như: văn hoá Tết người Việt, tổ chức sinh hoạt, lễ hội, thời tiết, kinh doanh-tiêu dùng dịp Tết, sức khỏe-y tế, an toàn giao thông và cả lao động việc làm. 

Các báo điện tử không chỉ thay đổi giao diện cho thêm sắc xuân trang trí cành đào, hoa mai trên background mà còn có nhiều cải tiến về tính năng và trải nghiệm người dùng. Đây là thời điểm vàng của các tờ báo điện tử để “trình làng” giao diện mới với nhiều tính năng thu hút đông đảo chuyên gia trong lĩnh vực truyền thông trải nghiệm và góp ý. Xu hướng hiện nay các báo hướng đến đó là thể hiện rõ ràng và gọn gàng, tối giản số bài hiển thị giúp người đọc nhanh chóng "lướt" được những thông tin nóng quan trọng trong ngày để đem đến cảm giác đọc tin trên "màn hình tràn viền". Các thiết kế bài dạng "creative format" (định dạng sáng tạo) có không gian để trình bày hình ảnh được ấn tượng hơn. Trải nghiệm AI đọc bản tin ngắn gọn cũng khá tiện lợi, đây có thể cũng là hướng khai thác tốt cho các nhãn hàng có những cách tiếp cận với người đọc ấn tượng hơn thay vì bài viết đơn thuần. 

Quan trọng nhất, việc tăng cường tương tác hai chiều bằng các biểu tượng đa dạng cũng là một cách đem báo truyền thống đến gần độc giả trẻ, vốn quen với việc tương tác trực tiếp trên các nền tảng số như YouTube, TikTok, Facebook. Không chỉ những tòa soạn lớn như Tuổi trẻ online, Vietnamplus, Thanh niên mà các báo điện tử nhỏ hơn với quy mô địa phương, tập trung lĩnh vực cũng đã có nhiều sáng tạo đổi mới giao diện báo Quảng Nam, Báo Phụ nữ Thủ đô,… Với bố cục trang chủ thoáng hơn, cỡ chữ lớn hơn, box quảng cáo được bố trí vừa phải, vị trí cố định nên không gây nhức mắt.

Nhiều tòa soạn cho ra mắt đa dạng các ấn phẩm Tết Nguyên đán 2024 hứa hẹn là không gian đón năm mới rộn ràng, sôi động và bổ ích. Báo điện tử Dân trí giới thiệu đến quý độc giả chuyên mục Tết 2024 với chủ đề "Khát vọng thịnh vượng" trong dịp Tết vừa qua. Ngọn lửa khát vọng thịnh vượng của mùa xuân luôn là điểm khởi đầu cho những kỳ vọng mới, thành công mới và thắng lợi mới. Chuyên mục Tết 2024 của báo Dân trí gồm các mục chính: Nhịp Tết, Sắm Tết, Bếp Ấm, Du Xuân, Cuộc thi ảnh. Thêm vào đó, báo điện tử VietnamPlus ra mắt "giai phẩm số" Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024 gồm 4 phần: Cơ đồ-Vị thế, Văn hóa soi đường, Kết nối năm châu và Khát vọng bay cao, cùng quà tặng công nghệ độc đáo.

Tiến Hoàng/KTĐU