Đánh thuế bất động sản – giải pháp bình ổn giá và ổn định thị trường

Mới đây, Bộ Xây dựng đã có Công văn 5333/BXD-QLN gửi Văn phòng Chính phủ báo cáo tình hình giá bất động sản. Theo đó, cơ quan này cho biết sẽ nghiên cứu, đề xuất chính sách đánh thuế với trường hợp sở hữu, sử dụng nhiều nhà, đất nhằm hạn chế đầu cơ, mua đi bán lại trong thời gian ngắn để kiếm lời. Đề xuất của Bộ Xây dựng được đưa ra trong bối cảnh giá bất động sản, nhà ở liên tục tăng mạnh từ đầu năm đến nay.

Đồng thời, Bộ Tài Chính cũng bày tỏ quan điểm đồng tình với đề xuất đánh thuế người có nhiều bất động sản để tránh đầu cơ, đảm bảo thị trường phát triển minh bạch, ổn định.

Vấn đề đánh thuế bất động sản đã được đưa ra cân nhắc và trao đổi trong nhiều năm qua. Không chỉ Việt Nam, theo một nghiên cứu mới công bố gần đây của Savills Impacts về vấn đề khả năng chi trả nhà ở của người dân ở nhiều quốc gia trên thế giới, các chính phủ đã đưa ra nhiều giải pháp khác nhau nhằm điều tiết thị trường cũng như đảm bảo sự phát triển ổn định của thị trường nhà ở. Một trong những giải pháp thường được thực hiện là áp dụng thuế.

Chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển, Viện trưởng Viện nghiên cứu Tin học và Kinh tế ứng dụng nhận định, muốn đánh được thuế tài sản trước mắt cần kiểm soát được giao dịch bất động sản. Trước nay rất khó đánh thuế này vì không thể chứng minh được ai đó có bao nhiêu tài sản để đánh thuế. Khi không thể biết được một người có bao nhiêu bất động sản, việc đánh thuế chỉ làm méo mó thị trường bất động sản, khiến nhà đất khan hiếm càng đẩy giá leo thang. Đây là bài học phát sinh ở một số quốc gia đã đánh thuế bất động sản trước đó.

Theo đó, ông cho rằng trước hết cần minh bạch trong dữ liệu và chỉ nên xem xét, sử dụng việc đánh thuế khi có những hành vi gây ảnh hưởng thiếu tích cực đến thị trường. "Đánh thuế bất động sản chỉ là một trong nhiều biện pháp giúp cho thị trường bất động sản phát triển minh bạch và bền vững. Biện pháp tối ưu nhất là cần đẩy mạnh quá trình số hóa và xây dựng kho cơ sở dữ liệu về đất đai cũng như dữ liệu về giá trị tài sản là bất động sản", ông Hiển nhìn nhận.

Ông Vương Duy Dũng, Phó cục trưởng Cục quản lý Nhà ở và thị trường bất động sản, cũng nhìn nhận đánh thuế bất động sản là giải pháp phổ biến được nhiều nước trên thế giới đã và đang áp dụng để hạn chế đầu cơ. Ông không đồng tình với quan điểm cho rằng đánh thuế khiến giá nhà tăng.

Lãnh đạo Bộ cho rằng tác nhân chính tạo giá "ảo", "thổi giá" bất động sản thời gian qua là giới đầu cơ và môi giới bất động sản. Nhóm này lợi dụng sự thiếu hiểu biết, đầu tư theo tâm lý đám đông của người dân để trục lợi.

Trong bối cảnh đó, giải pháp đánh thuế bất động sản, theo ông Vương Duy Dũng, giúp hạn chế hoạt động đầu cơ, thổi giá, tạo giá ảo. Chính sách này sẽ áp dụng với trường hợp sở hữu, sử dụng nhiều nhà, đất. Ông Dũng cho biết sắc thuế bất động sản cũng được nhiều bộ ngành ủng hộ bởi vai trò hỗ trợ người có nhu cầu ở thực có thể tiếp cận nhà ở tốt hơn, giúp thị trường phát triển an toàn, lành mạnh và bền vững.

Trước nhu cầu bức thiết về nhà ở xã hội ngày càng tăng, người dân mong đợi một sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ phía Nhà nước. Để đáp ứng nhu cầu này, TP.Hồ Chí Minh đã đặt mục tiêu cung cấp 35.000 căn nhà ở xã hội đến năm 2025, trong khi Hà Nội là 8.000 căn. Bà Hương nhìn nhận các chính sách đã được điều chỉnh để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc phát triển nhà ở xã hội, đồng thời cân nhắc áp dụng các biện pháp như thuế bất động sản thứ hai nhằm tối ưu hóa nguồn lực và điều tiết thị trường.

Ở góc độ lý thuyết, thuế là công cụ hữu hiệu với 3 chức năng nổi bật, giúp gia tăng nguồn thu ngân sách để tái đầu tư và an sinh xã hội. Đồng thời là chức năng kiểm soát nguồn tài nguyên quốc gia thông qua việc gia tăng nghĩa vụ tài chính với các hộ thu nhập cao đang sử dụng nhiều tài nguyên (nhà – đất).

Ngoài ra, so với các sắc thuế chủ lực khác như thuế doanh nghiệp, thực thể tính thuế ở đây là bất động sản khiến cá nhân khó trốn thuế, sắc thuế bất động sản cũng không cần cạnh tranh hay bị giới hạn bởi các hiệp định quốc tế, do đó dễ dàng hơn cho các cơ quan quản lý hoạch định nguồn thu ngân sách dự kiến.

"Để thực hiện áp thuế tài sản, chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng kĩ thuật, công cụ tính thuế, đặc biệt là minh bạch và số hóa toàn bộ dữ liệu bất động sản dân cư trở thành rào cản lớn nhất, cần nguồn tài chính lớn, sự quyết liệt tới cùng và công tác phối hợp lâu dài của liên bộ chức năng" - chuyên gia khuyến nghị.

Tiến Hoàng/KTDU