Gala báo chí lần thứ nhất "Nhìn lại và đi tới": Cuộc hội tụ ấn tượng và lắng đọng dấu ấn nghề nghiệp

Đến dự sự kiện có đồng chí Thuận Hữu - Ủy viên T.Ư Đảng, Tổng biên tập báo Nhân dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo T.Ư, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; đồng chí Nguyễn Thế Kỷ - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam;  đồng chí Nguyễn Đức Lợi - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng giám đốc TTXVN; đồng chí  Nguyễn Doãn Toản – Phó Chủ tịch Thành phố Hà Nội.

Về phía Hội Nhà báo Việt Nam, có đồng chí Hồ Quang Lợi– Phó Chủ tịch Thường trực HNBVN; đồng chí Mai Đức Lộc – Phó Chủ tịch HNBVN; đồng chí Nguyễn  Bé – Phó Chủ tịch HNBVN cùng lãnh đạo các phòng ban cơ quan Trung ương HNBVN và lãnh đạo các cơ quan báo chí, lãnh đạo các cấp Hội Nhà báo trung ương và địa phương.

Phát biểu khai mạc Gala, nhà báo Lê Trần Nguyên Huy – Tổng biên tập báo Nhà báo và Công luận khẳng định: Hiện nay, ngoài chú trọng đầu tư nội dung, hình thức các ấn phẩm, để nối dài hiệu quả xã hội ngoài trang báo, báo Nhà báo & Công luận đã tổ chức hàng loạt các chương trình văn hóa, giao lưu nghệ thuật nhằm tạo hiệu ứng xã hội, nâng cao vị thế của tờ báo như các chương trình: Ngòi bút lửa, Vầng trăng cổ tích, Vang mãi bản hùng ca, Xuân miền trung ấm áp… Những chương trình này bước đầu đã gây được hiệu ứng xã hội, tạo tiếng vang cho tờ báo. Tuy nhiên, dù tạo tiếng vang và mang lại những hiệu quả thông tin nhất định, những chương trình giao lưu nghệ thuật này chưa thật sự làm nổi bật được tôn chỉ, mục đích cũng như chức năng của báo Nhà báo & Công luận trên tinh thần là Diễn đàn của giới báo chí cả nước. Đó là lý do khiến Báo Nhà báo & Công luận xây dựng kế hoạch tổ chức Gala báo chí thường niên với mong muốn gắn kết các cơ quan báo chí với các nhà quản lý báo chí, các nhà báo là lãnh đạo cơ quan báo chí trên nền những vấn đề, xu hướng, câu chuyện báo chí nổi bật trong năm.

“Tổ chức Gala báo chí, báo Nhà báo & Công luận kỳ vọng tạo ra một sân chơi riêng biệt, tạo không gian để các nhà báo gặp mặt, cùng ngồi lại trong một không gian ấm cúng và gần gũi, từ đó nói được nhiều hơn những câu chuyện về nghề, về những thành quả đạt được trong năm cũ đồng thời hướng đến xu hướng báo chí nổi bật trong năm tiếp theo của các cơ quan báo chí, của các nhà báo"  – nhà báo Lê Trần Nguyên Huy nhấn mạnh thêm.

Với kỳ vọng tốt đẹp đó, một bữa tiệc riêng của những người làm lãnh đạo cơ quan báo chí đã diễn ra đầy ấn tượng. Phát biểu chỉ đạo tại buổi Lễ, đồng chí Hồ Quang Lợi – Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam rất hoan nghênh và đánh giá cao sự kiện ý nghĩa này. Đồng chí khẳng định: Kỷ nguyên số 4.0 cho phép những người làm báo cách mạng Việt Nam nhiều phương tiện, nhiều “vũ khí” hơn để thuận lợi hơn trong việc hoàn thành vai trò cơ quan ngôn luận của Đảng và Nhà nước, của hệ thống chính trị, diễn đàn rộng rãi của nhân dân. Kỷ nguyên số 4.0 cũng đồng thời tạo áp lực để mỗi nhà báo, mỗi cơ quan và loại hình báo chí cần khách quan, thẳng thắn nhìn nhận lại chính mình, xét lại ý chí, tri thức và nghị lực của mình, xét lại cái Tâm của mình để đủ dũng khí bảo vệ cái đúng, kiên quyết đấu tranh với cái sai, cái xấu, để mỗi nhà báo, mỗi tờ báo thực sự là cột mốc vững chãi, đáng tin cậy giữa “biển sóng” thông tin trong đa chiều. Đây là những điều tôi nhìn thấy trong talkshow “ Tổng biên tập 4.0- Thời cơ và thách thức”- một điểm nhấn quan trọng trong chương trình Gala đêm nay. Tôi cũng nhìn thấy những khoảnh khắc ấn tượng của muôn mặt cuộc sống thông qua những tác phẩm ảnh của các nhà báo đến từ nhiều cơ quan báo chí trên cả nước lọt vào top 50, top 10 đang được trưng bày trang trọng ngoài sảnh lớn.

 Bản lĩnh vượt sóng của các thuyền trưởng tài ba thời báo chí thời 4.0

Một điểm nhấn quan trọng trên sân khấu Gala báo chí lần thứ nhất “Nhìn lại và đi tới” là talkshow “Tổng biên tập 4.0 - Thời cơ và thách thức”. 6 vị khách mời của chương trình đều là những lãnh đạo các cơ quan báo chí lớn trong cả nước. Đó là Ông Nguyễn Thế Kỷ  - Ủy viên Trung ương Đảng, TGĐ Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV); Ông Lê Quốc Minh - Phó Tổng giám đốc TTXVN;  Ông Lê Xuân Sơn- TBT Báo Tiền Phong; Ông Nguyễn Tiến Thanh - TBT Báo Đời Sống & Pháp luật; Ông Ngô Việt Anh- TBT báo điện tử Zing.vn; Ông Nguyễn Đức Hiển- Phó TBT Báo Pháp luật TP HCM.

Đó là một cuộc hội tụ của những thuyền trưởng tài ba trên một sân khấu hoành tráng nhưng lắng đọng dấu ấn nghề nghiệp. Trong câu chuyện của những người đứng đầu có thể thấy toàn cảnh báo chí hiện nay với những thay đổi, những sự chuyển mình, nhiều cơ hội nhưng không ít thách thức. Đặc biệt, thực tế bùng nổ kỹ thuật số với cuộc cách mạng khoa học 4.0, sự gia tăng đột biến những “lực lượng làm báo” phi truyền thống là sự thật nhưng thách thức luôn mở ra cơ hội, trở ngại luôn tạo nên động lực...chính là thông điệp mà những nhà lãnh đạo báo chí mang đến trong cuộc trò chuyện thú vị này.

Cụ thể là, những người làm báo Việt Nam phải thay đổi để thích nghi với những biến chuyển về công nghệ làm báo, cách thức tiếp cận thông tin của công chúng báo chí. Nhà báo Lê Quốc Minh – Phó Tổng giám đốc TTXVN khẳng định: Đối với TTXVN thì khoảng 5, 6 năm vừa qua chúng tôi đã đầu tư công nghệ rất nhiều và những sản phẩm mà TTXVN đưa ra có thể nói là hiếm hoi về công nghệ 4.0 trong giới báo chí Việt Nam. Ví dụ như chúng tôi đưa ra chatbot, trở thành cơ quan báo chí chính thống đầu tiên của Việt Nam sử dụng chatbot để kết nối với độc giả thuận lợi hơn. Chúng tôi cũng đang nghiên cứu một số các hệ thống tự động nhận biết giọng nói, một số hệ thống trí tuệ nhân tạo thông minh...

 “Chúng tôi đang có những bước đi đầu tiên, rất nỗ lực trong bối cảnh hiện nay. Chúng tôi luôn xác định rằng, dù chúng ta có làm nội dung rất hay nhưng thiếu công nghệ thì nội dung đó không thể đến được với công chúng trong thời kì mới khi mà hành vi tiêu dùng  thông tin đã thay đổi hoàn toàn...”- Nhà báo Lê Quốc  Minh nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, ông cũng bàn thêm rằng, việc đầu tư sản xuất nội dung cũng rất quan trọng trong biển thông tin lớn hiện nay. Do đó, yếu tố nhân lực, truyền cảm hứng, tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp cho đội ngũ phóng viên, nhân viên luôn được lãnh đạo hãng Thông tấn hàng đầu Quốc gia này quan tâm. Với các cơ quan thông tấn lớn, đơn vị báo chí lớn thì sẽ tổ chức thực hiện tin tức quy mô lớn, thực hiện các nội dung chuyên biệt hướng đến nhiều đối tượng công chúng với từng nhu cầu. Còn với những đơn vị báo chí cấp độ nhỏ hơn sẽ đi theo thị trường ngách, đi theo hướng chuyên biệt.

Rõ ràng là, không thể phủ nhận rằng, vẫn có những giá trị phổ quát không bao giờ mất đi, không bao giờ suy giảm tầm quan trọng. Chỉ khi giữ được những giá trị đó thì báo chí cách mạng mới có thể biến thách thức thành cơ hội và tận dụng tối đa cơ hội đó để phát triển bền vững, bất kể đó là thách thức từ Cách mạng công nghệ 4.0 hay những cuộc cách mạng kỹ thuật tiếp theo. Đó cũng điều mà nhà báo Nguyễn Tiến Thanh – Tổng biên tập báo Đời sống & Pháp luật mang đến trong cuộc trò chuyện. Ông đã chia sẻ về một quyết định mà như ông nói là khá “đau đớn” vào cuối năm 2018. Đó là sự mạnh dạn cắt đi tất cả ấn phẩm phụ của tờ báo, chỉ tập trung vào một ấn phẩm báo in chính và đẩy mạnh phát triển điện tử để tập trung làm tốt hơn nữa nội dung thông tin. 

Bên cạnh đó,  ông Nguyễn Thế Kỷ - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) cũng chia sẻ những khó khăn mà  phát thanh, truyền hình hiện nay đang gặp phải. Và khó khăn của một cơ quan báo chí thì không chỉ là vấn đề khoa học và công nghệ. Tổng giám đốc VOV cho rằng có 5 vấn đề mà chúng ta phải giải quyết mà vấn đề hôm nay bàn chỉ là một trong 5 vấn đề đó. Ông nhấn mạnh:  “Thứ nhất là nội dung, người ta bảo nội dung là trái tim của báo chí cho dù đó là loại hình nào: báo in, phát thanh, báo điện tử… đó là cái cốt lõi. Để có nội dung tốt thì phải có cái thứ hai – nhưng là quan trọng nhất, đó là con người, là tổ chức bộ máy và cung cách quản lý, quản trị của cơ quan báo chí. Thứ 3 là kỹ thuật và công nghệ. Thứ 4, tờ báo phải có nền tài chính. Bây giờ làm báo mà không có nền tài chính vững mạnh thì đừng nói về đổi mới công nghệ, đừng nói về việc có nhân sự tốt và càng khó để có nội dung tốt. Thứ 5 là công chúng. Chúng ta bán hàng cho ai? Công chúng là người mua hàng của chúng ta. Họ bỏ tiền ra để họ hưởng thụ thông tin. Chúng ta không  biết thị hiếu của công chúng – đương nhiên đây là thị hiếu lành mạnh, đàng hoàng. Nếu chúng ta giải quyết 5 vấn đề đó thì mới là giải pháp đồng bộ của cơ quan báo chí”.

Cũng tại sân khấu talk, ông Ngô Việt Anh, Tổng biên tập báo điện tử Tri Thức Trực Tuyến (Zing.vn) chia sẻ cơ hội và thách thức với những tờ báo non trẻ, nằm ở sự khác biệt đến từ việc hiểu được nhu cầu của độc giả và sự đáp ứng được cho độc giả của tờ báo. "Zing.vn tập trung vào báo chí trực quan (ảnh, video, đồ họa). Đây là nhu cầu của độc giả phát sinh trong giai đoạn gần đây khi Internet phát triển. Zing.vn đã tập trung đẩy toàn lực vào lĩnh vực đó và tạo ra một số giá trị nhất định", ông Việt Anh nói.

Còn với ông Lê Xuân Sơn – Tổng biên tập báo Tiền Phong đã mang đến câu chuyện thay đổi của một tờ báo in truyền thống với những dấu ấn trong việc đầu tư phát triển nội dung. Ông bảo rằng nếu chúng ta không thay đổi được tất cả thì thay đổi từng khu vực và thử nghiệm trong từng dự án…“Chúng tôi không chạy theo sự cạnh tranh với mạng xã hội  và báo điện tử về thông tin nhanh được, mà buộc phải đi vào các chuyên đề. Chúng tôi tập trung làm sâu, phân tích từng chuyên đề, thậm chí có những số báo làm tới 3 chuyên đề..." - Nhà báo Lê Xuân Sơn khẳng định.

Cũng đi theo định hướng này, ông Nguyễn Đức Hiển - Phó TBT Báo Pháp luật TP HCM chia sẻ, công nghệ 4.0 đã làm thay đổi rất nhiều cách làm báo truyền thống, thay đổi từng ngày và những khó khăn khi phải đối mặt với điều đó là không tránh khỏi, phải thay đổi từ tư duy của người lãnh đạo cơ quan đến các phóng viên trong tòa soạn là tất yếu. Lựa chọn thế mạnh riêng của mình, coi trọng việc tự đào tạo và  “Xây dựng tờ báo đi đầu trong việc giải thích các vấn đề liên quan đến pháp luật liên quan đến dân sinh” – ông Hiển nhấn mạnh.

Đặc biệt thú vị là câu chuyện các Tổng biên tập đã lần lượt đưa ra từ khóa quan trọng nhất mà họ sẽ lựa chọn để phát triển đơn vị báo chí của mình. Mỗi lựa chọn đều mang những thông điệp ý nghĩa và giá trị. Khác biệt là lựa chọn của nhà báo Đức Hiển; Năng động là lựa chọn của nhà báo Ngô Việt Anh; Thay đổi là lựa chọn của nhà báo Lê Xuân Sơn; Niềm tin là lựa chọn của nhà báo Lê Quốc Minh; Đổi mới là lựa chọn của nhà báo Nguyễn Thế  Kỷ và Sáng tạo là lựa chọn của nhà báo Nguyễn Tiến Thanh.

Có thể nói, đứng trước thách thức mà cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đặt ra, các tòa soạn báo đã có ít nhiều những nhận diện, những hướng đi vừa đảm bảo tận dụng đội ngũ báo chí đang có, vận dụng khả năng đang có để chuyển mình phù hợp với yêu cầu mới của dòng chảy 4.0. Đối diện với áp lực lớn nhưng luôn tìm thấy cơ hội để chuyển mình, để đứng vững… Đó cũng là dấu ấn, là bản lĩnh “vượt sóng” mà các lãnh đạo báo chí đã mang đến trong chương trình Gala ý nghĩa này.

Đêm tiệc Gala nhiều màu sắc

Cũng tại Gala, ngoài sảnh lớn là triển lãm ảnh với 50 bức ảnh được trưng bày. Trong số đó, Ban tổ chức đã trao giải tại buổi lễ cho 11 tác giả đoạt giải “Khoảnh khắc báo chí 2018” ( 10 tác giả lọt vào top 10 tác phẩm xuất sắc và 1 tác giả đoạt giải ấn tượng). Các tác phẩm dự thi và đoạt giải đã phản ảnh sinh động, đa dạng và sáng tạo về thực tế cuộc sống, phát hiện những góc nhìn ấn tượng, sâu sắc về các vấn đề nóng bỏng của đời sống xã hội.

Các bức ảnh toát lên được trách nhiệm xã hội, thái độ nghiêm túc với sản phẩm báo chí. Xuất sắc nhất là tác phẩm "Những người dân Thủ Thiêm hàng chục năm miệt mài đòi công lý" của phóng viên Hữu Khoa – báo điện tử VnExpress đã dành giải ấn tượng, với trị giải thưởng lên tới 30 triệu đồng. Đây là bộ ảnh mà có một số hình ảnh đã được chụp cách  đây 8 năm về trước, khi tác giả còn là sinh viên báo chí. Khoa kể rằng, khi đi qua khu vực Thủ Thiêm, Khoa thấy hoàn cảnh của bà con có nhà trong dự án này rất vất vả, phải sống trong điều kiện thiếu thốn về vật chất, điện nước và các dịch vụ phúc lợi không có. Nhà thường xuyên bị ngập nước do mưa lớn và triều cường. Thấy cuộc sống bà con khó khăn quá nên Khoa cứ bấm máy, lúc đó chỉ xuất phát từ lòng thương cảm và chủ ý làm tư liệu cho bản thân.

Hữu Khoa cũng chia sẻ thêm rằng, ban đầu khi dự án Thủ Thiêm chưa được cơ quan Nhà nước chỉ ra sai phạm, thì tất cả báo chí thời đó không được đưa tin hay nói về dự án này. Vì vậy, Khoa cũng gặp nhiều khó khăn khi vào khu vực này tác nghiệp. Cho đến thời điểm 2018, khi dự án Thủ Thiêm được vạch ra sai phạm, Khoa đã tìm về những căn nhà còn sót lại ở khu này, tìm kiếm những nhân vật mà em đã chụp và ghi nhận 8 năm về trước  để xem cuộc sống của họ giờ ra sao. 

Hữu Khoa tâm sự: “Một số người đã mất, một số người vẫn kiên trì bán trụ lại ngày đêm đi tìm công lý. Một số cô chú hình dáng bên ngoài đã thay đổi rất nhiều, già yếu nhưng ai ai cũng luôn mạnh mẽ đấu tranh để chống lại việc thu hồi đất sai phạm tại đây. Ban đầu em chụp không phải để được đăng báo hay chụp để gửi dự giải mà chụp bộ ảnh này vì thương cảm các cô, các bác ấy vì cuộc sống của họ quá khó khăn. Khi dự án Thủ Thiêm được công bố sai phạm, bộ ảnh được đăng tải trên báo em rất vui, vui không phải vì có nhuận bút mà thấy những nỗi cơ cực, vất vả của người dân được dư luận biết đến. Những người dân Thủ Thiêm mừng rơi nước mắt. Họ vui vì sự đấu tranh của họ đã loé lên một tí vọng”.Qua bộ ảnh, Hữu Khoa  mong muốn khi các cơ quan có thẩm quyền khi đưa ra một quyết định gì liên quan đến đời sống của người dân cần phải xem xét thật kỹ lưỡng, phải chính xác, lắng nghe đầy đủ các ý kiến và nguyện vọng của nhân dân..

Đặc biệt cảm động khi nói về cảm xúc nhận giải trên sân khấu Gala, phóng viên Hữu Khoa xúc động chia sẻ: "Hơn 7 năm làm báo, em có rất nhiều giải thưởng báo chí, ảnh báo chí, các giải cao như giải báo chí quốc gia và TPHCM nhưng không vui bằng lần đạt giải lần này. Em nghĩ đây là một giải thưởng rất ý nghĩa với em không phải về vật chất, mà đó là yếu tố tinh thần. Em nghĩ sự đấu tranh của người dân, lẽ phải cuối cùng cũng được công nhận. Em xin cảm ơn toàn bộ bà con Thủ Thiêm đã giúp đỡ em trong thời gian tác nghiệp, cảm ơn anh chị em đồng nghiệp và những người thân yêu đã luôn bên cạnh động viên và giúp đỡ em. Cảm ơn ban tổ chức và báo Nhà báo và Công Luận đã tạo ra một sân chơi về ảnh báo chí cho tất cả các anh chị em phóng viên, cộng tác viên tất cả các báo có một sân chơi đầy ý nghĩa sau một năm chạy đua theo công việc.  Những sản phẩm báo chí chất lượng được đề cao đó chính là động lực để em cũng như tất cả các anh chị em đồng nghiệp phấn đấu trong thời gian tới” 

Ngoài những sự kiện chính, đêm tiệc Gala báo chí còn đem đến những bài hát sôi động, bùng nổ sân khấu của ca sĩ Tùng Dương, là trò chơi thú vị đem đến nhiều giải thưởng giá trị mà BTC dành cho các khách mời tham dự, là một sân khấu hoành tráng nhưng ấm áp,thân tình, sự đón tiếp chu đáo và sự bố trí tinh tế trên từng bàn tiệc của ban tổ chức...

Có thể nói, Gala báo chí lần thứ nhất "Nhìn lại và đi tới" của báo Nhà báo & Công luận đã trở thành cơ hội để báo chí, các nhà báo là lãnh đạo cơ quan báo chí cùng chia sẻ về những thời cơ cũng như áp lực, thách thức mà các toà soạn đang và sẽ phải trải qua trong dòng chảy báo chí thời 4.0, khuấy động câu chuyện vận hành tờ báo trong xu thế 4.0 đồng thời góp phần cổ vũ các tờ báo, các TBT tìm  ra cho mình một lối đi đúng đắn nhất, nhanh nhất để giới báo chí cùng đồng hành tạo nên những nguồn thông tin có giá trị với bạn đọc. Gala thực sự đọng lại những dấu ấn nghề nghiệp hữu ích, hứa hẹn đặt nền tảng cho những mùa Gala  Báo chí tiếp theo.  

Nguyễn Mạnh
Theo Nhà báo Công luận