Tháng 7 năm 2024, thế giới ghi nhận tháng nóng kỷ lục, làm dấy lên lo ngại về khả năng thích ứng của cây trồng trước biến đổi khí hậu. Trong bối cảnh dân số tăng nhanh, nhu cầu đa dạng hóa nguồn lương thực trở nên cấp thiết. Hạt kê, loại ngũ cốc cổ xưa với khả năng chống chịu khắc nghiệt và giá trị dinh dưỡng cao, nổi lên như một giải pháp tiềm năng.
Giá trị dinh dưỡng vượt trội của hạt kê
Kê là cây trồng nhỏ bé thuộc họ cỏ, đã nuôi sống con người suốt 4000 năm qua. Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ (NLM) ca ngợi kê là "siêu thực phẩm" nhờ giá trị dinh dưỡng vượt trội và khả năng thích nghi với điều kiện khắc nghiệt. Năm 2023, Liên Hợp Quốc tôn vinh kê bằng cách chọn làm Năm Quốc tế về Hạt Kê, nhấn mạnh tầm quan trọng của loại thực phẩm này.
Tuy xếp thứ 6 trong các loại ngũ cốc chính, kê lại sở hữu giá trị dinh dưỡng đáng kinh ngạc. Hạt kê giàu carbohydrate, chất xơ, protein và khoáng chất, đặc biệt là canxi và polyphenol. Hàm lượng canxi và polyphenol trong kê cao hơn các loại ngũ cốc khác, đồng thời không chứa gluten và có chỉ số đường huyết thấp, phù hợp với người tiểu đường. Nhờ những dưỡng chất này, kê có nhiều lợi ích cho sức khỏe như hỗ trợ hệ thần kinh, ổn định đường huyết, cải thiện tiêu hóa, tăng cường miễn dịch và kháng viêm.
Hạt kê - Cây trồng của tương lai
Biến đổi khí hậu đang làm giảm năng suất các loại cây lương thực chính trong khi dân số thế giới không ngừng tăng. Điều này đòi hỏi chúng ta phải đa dạng hóa nguồn thực phẩm và tìm kiếm những loại cây trồng có thể chống chọi với thời tiết khắc nghiệt.
Không giống lúa, mì hay ngô vốn đã quen với điều kiện canh tác lý tưởng, kê sinh trưởng mạnh mẽ ở những vùng đất cằn cỗi, khô hạn, ít phân bón và thuốc trừ sâu. Nhờ hệ thống rễ sâu, vòng đời ngắn và nhiều cơ chế thích nghi khác, kê có thể phát triển ngay cả khi nhiệt độ cao, thiếu nước hay đất đai bạc màu.
Hơn nữa, kê còn có ưu điểm vượt trội về thời gian sinh trưởng. Chỉ mất 12-14 tuần từ khi gieo hạt đến lúc thu hoạch, kê giúp tiết kiệm thời gian và công sức so với lúa hay lúa mì.
Việt Nam với khí hậu khô nóng ở Tây Bắc và miền Trung là môi trường lý tưởng để trồng kê. Các tỉnh như Lai Châu, Sơn La, Yên Bái, Hà Tĩnh, Nghệ An, Quảng Trị đều có thế mạnh về loại cây này.
Năm 2022, Việt Nam đã vươn lên vị trí thứ 33 trong bảng xếp hạng các nước xuất khẩu kê lớn nhất thế giới. Thị trường xuất khẩu cũng ngày càng mở rộng, đặc biệt là Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Mỹ. Tổng kim ngạch xuất khẩu kê trong giai đoạn 2021-2022 đạt hàng trăm triệu USD, khẳng định tiềm năng to lớn của loại ngũ cốc này.
Tương lai tươi sáng của hạt kê
Biến đổi khí hậu đe dọa an ninh lương thực toàn cầu. Tăng năng suất ngũ cốc chính là cần thiết, nhưng đa dạng hóa cây trồng cũng quan trọng không kém. Kê, với khả năng thích nghi và giá trị dinh dưỡng cao, là ứng cử viên sáng giá để đảm bảo nguồn cung lương thực bền vững trong tương lai.
Chúng ta cần xem xét đưa kê vào hệ thống nông nghiệp, đồng thời nâng cao nhận thức về lợi ích của nó. Đa dạng hóa cây trồng không chỉ giúp đối phó biến đổi khí hậu mà còn bảo vệ sức khỏe và môi trường, hướng tới một tương lai an toàn và bền vững cho nhân loại.
Bảo An
Theo KTDU