Khu di tích lịch sử K9 là một địa điểm lịch sử đặc biệt, nơi đây có ghi lại nhiều dấu ấn gắn liền với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nơi đây từng được Người ghé thăm và làm việc trong khoảng thời gian 1957 - 1959, không chỉ vậy công trình cũng từng được sử dụng để giữ gìn thi hài Bác trong một khoảng thời gian dài trước khi hoàn thành quá trình xây dựng Lăng Chủ tịch.
Ngôi nhà làm việc hai tầng của Chủ tịch Hồ Chí Minh từ năm 1960 đến năm 1969.
Khu di tích K9 là một trong những khu di tích lịch sử đặc biệt. Nơi đây đã từng có giai đoạn gắn liền với tên tuổi và cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác Hồ. Hiện nay, nơi đây đã được giữ gìn, cải tạo để trở thành khu du lịch, tham quan cho du khách khắp nơi.
Khu di tích nằm trên bờ sông Đà, khu di tích nằm trong địa danh Đá Chông, thuộc địa phận xã Minh Quang, huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội. Nơi đây nằm cách trung tâm thị xã Sơn Tây 25 km, cách Hà Nội hơn 60km.
Tháng 5/1957, trong lần Bác Hồ đến thăm Trung đoàn 36, Sư đoàn 308 diễn tập bên bờ sông Đà, người đã dừng nghỉ chân tại một ngọn đồi (sau này được biết đến với cái tên đá Chông do địa hình có nhiều mút đá nhọn, nhô lên như chông). Thấy nơi đây khí hậu mát mẻ, phong cảnh đẹp nên Bác đã bàn cùng các cán bộ cho xây dựng một căn cứ Trung ương tại khu du lịch K9, phòng ngừa chiến tranh lan rộng ra miền Bắc.
Đến năm 1959, trước sức ép của cuộc chiến tranh chống Mỹ có nguy cơ lan ra miền Bắc, Bộ Quốc Phòng đã cho xây dựng một căn cứ tại ngọn đồi Bác chọn khi trước, từ đó mới có cái tên K9 Đá Chông. Trong suốt giai đoạn 1960 - 1969, Bác và trung ương Đảng đã nhiều lần tới và làm việc tại khu căn cứ này. Cũng tại nơi này, Người từng tiếp đón bà Đặng Dĩnh Siêu, phu nhân Thủ tướng Trung Quốc Chu Ân Lai; ông Hà Vĩ, Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam và Đoàn cán bộ Quân đội Liên Xô, do Anh hùng phi công vũ trụ Giec-man Ti-tốp dẫn đầu.
Hầm trú ẩn tại K9.
Chị Lưu Thị Thúy Ngà, thuyết minh viên khu di tích K9, cho biết: “Bác đích thân chọn hướng, cắm mốc nhà họp. Người duyệt nhiều chi tiết hoàn chỉnh hơn cho bản thiết kế của ngôi nhà. Khi duyệt thiết kế thì Người thấy quân đội thiết kế cửa đóng then cài nên đã yêu cầu thay bằng cửa xây, cửa đẩy, gọi là cửa có rãnh trượt. Khi cửa có rãnh trượt bên dưới như vậy thì hoàn toàn có thể dồn xếp dần những cánh cửa vào phía trong,nên phòng họp rất thoáng. Thứ hai là hành lang được nới rộng ra tương xứng với bề rộng ngôi nhà và cầu thang để khi tiếp khách tại đây có thể cùng đi với nhau, vừa đi vừa trò chuyện, tạo ra sự bình đẳng, thân mật, như vậy mới thể hiện đúng truyền thống hiếu khách, tôn trọng bạn bè”.
Địa danh Bác đã dừng chân nghỉ, ăn cơm trưa trên đồi, nơi có 3 mỏm đá nhọn như hình mũi chông, ngọn mác xếp liền kề nhau tại Khu di tích lịch sử K9.
Ngày 2-9-1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời. K9 được chọn là nơi giữ gìn thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Kể từ đây, K9 được mang mật danh “Khu căn cứ K84”. K84 không những là nơi giữ gìn, bảo quản thi hài Bác mà còn diễn ra nhiều sự kiện quan trọng: Tiến hành chỉnh hình thi hài Bác; Hội đồng khoa học Liên Xô - Việt Nam đánh giá trạng thái thi hài Bác. Nơi đây còn tổ chức nhiều hoạt động viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh rất trọng thể cho nhiều đoàn đại biểu kể từ năm 1969 đến 1975. Ngày 18-7-1975, đoàn xe đặc biệt chở thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh được lệnh xuất phát rời K84 về Lăng của Người, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử. Từ đây, Khu căn cứ K84 trở thành căn cứ dự phòng cho Lăng Bác.
Khu gìn giữ thi hài Bác tại K9.
Kể từ năm 1995, các cơ quan, đơn vị, đoàn thể địa phương trong cả nước được đến dâng hương tưởng niệm Bác, sinh hoạt chính trị và tham quan Khu di tích K9. Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh ở K9 khánh thành ngày 2-9-2015, là công trình mang ý nghĩa lịch sử và chính trị to lớn, là nơi để đồng bào, khách quốc tế đến tham quan, tưởng niệm, góp phần quan trọng vào việc giữ gìn, truyền bá nâng cao giá trị đạo đức, phát triển nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Nhà tưởng niệm Bác Hồ tại K9.
Chị Lưu Thị Thúy Ngà chia sẻ thêm: “Trong nhà tưởng niệm, ban thờ Bác Hồ được bố trí ở gian giữa, rất cân đối hài hòa. Câu đối trong nhà tưởng niệm có nội dung: “Hồn Việt tụ nơi đây, linh khí trải dài muôn dặm đất. Bác Hồ về thuở ấy, tinh anh tỏa sáng bốn phương trời”. Câu đối ấy do anh hùng lao động, giáo sư Vũ Khiêu soạn thảo. Trên ban thờ Bác Hồ là bức tượng Bác đúc bằng đồng. Phía sau ban thờ là trích dẫn lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh”.
Kể từ ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Đá Chông, Khu Di tích K9 vẫn được giữ gìn nguyên vẹn và ngày càng được mở rộng, khang trang, sạch đẹp. Hằng năm, Khu Di tích K9 đón tiếp số lượng lớn đồng bào trong nước đến tham quan, học tập; tổ chức các hoạt động sinh hoạt chính trị, văn hóa, nghệ thuật, trồng cây lưu niệm.
Cảnh quan khu di tích K9.
Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Đá Chông thu hút đông đảo khách tham quan.
Hoạt động thăm viếng khu Di tích K9 Đá Chông thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, niềm tự hào, tự tôn dân tộc; lòng kính trọng, sự biết ơn sâu sắc và sự ngưỡng mộ, khâm phục của nhân dân đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn vàn kính yêu.
Khu Di tích K9 mang đậm dấu ấn cuộc đời và sự nghiệp Chủ tịch Hồ Chí Minh này đã và đang làm sâu sắc hơn, tỏa sáng giá trị tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; góp phần để giá trị tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thấm nhuần thành đạo đức, văn hóa, lẽ sống, là hành động tự giác, hằng ngày của mỗi người dân Việt Nam.
Phi Long - Thanh Phong/ VP Tây Bắc