Tìm động lực thúc đẩy thị trường trái phiếu

Trong báo cáo thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) mới đây, SSI Research dự đoán mặt bằng lãi suất tiền gửi năm 2022 có thể tăng nhẹ, dù vậy, chênh lệch lãi suất kênh TPDN so với kênh tiền gửi vẫn duy trì ở mức hấp dẫn, nhu cầu đầu tư TPDN vẫn cao. Khối lượng TPDN đáo hạn năm 2022 ước khoảng 266 nghìn tỷ đồng, tăng 39% so với năm 2020 và chiếm khoảng 19% lượng TPDN lưu hành.

“Nhu cầu phát hành để đảm bảo vòng quay vốn của các doanh nghiệp khá cao. Cùng với đó, hoạt động sản xuất kinh doanh được kỳ vọng sẽ sôi động hơn 2021 khi nền kinh tế đang mở cửa trở lại sau đại dịch. Bởi vậy, nguồn cung TPDN dự kiến vẫn rất dồi dào”, SSI Research phân tích.

Song SSI lưu ý những thay đổi về quy định pháp lý có thể tác động mạnh đến thị trường, đặc biệt là dự thảo sửa đổi Nghị định 153/2020/NĐ-CP đối với phát hành trái phiếu riêng lẻ. Theo đó, ngoài việc quy định chi tiết hơn về trách nhiệm công bố thông tin, hoạt động lưu ký tập trung, điều kiện đăng ký/ thay đổi/ hủy bỏ giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán… để phát triển thị trường thứ cấp, dự thảo còn đưa ra một số điểm sửa đổi bổ sung quan trọng, có thể tác động mạnh đến thị trường TPDN như doanh nghiệp không được phát hành trái phiếu để góp vốn dưới mọi hình thức, mua cổ phần, mua trái phiếu của doanh nghiệp khác, hoặc cho doanh nghiệp khác vay vốn. 

Bên cạnh đó, yêu cầu có xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu và trái phiếu phát hành trong trường hợp phát hành cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân, phát hành không có TSĐB, không có bảo lãnh thanh toán, doanh nghiệp phát hành phải có kết quả kinh doanh của năm liền trước năm phát hành lỗ hoặc có lỗ lũy kế tính đến năm phát hành.

“Các quy định trên nếu có hiệu lực sẽ giảm đáng kể cơ hội huy động vốn trái phiếu của các doanh nghiệp. Ngoài ra việc siết cứng quy định về mục đích phát hành với dòng vốn trái phiếu (thường dài 3-5 năm) cũng có thể khiến doanh nghiệp phải cân nhắc lại về kênh gọi vốn này”, SSI Research nhấn mạnh.

Về Nghị định sửa đổi Nghị định 153, TS. Vũ Bằng, tại Toạ đàm Nhận diện cơ hội thị trường chứng khoán năm 2022 do Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức mới đây, nguyên Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước tỏ ra băn khoăn và cho rằng dự thảo này làm khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp gặp khó khăn. 

"Nhà nước không thể ngăn chặn hết được rủi ro mà chỉ cần quy định phù hợp thông lệ quốc tế; phải tính đến chỗ nào là chỗ rủi ro. Rủi ro lớn nhất hiện nay là phát hành không có tài sản đảm bảo (TSĐB) và đầu tư vào không có TSĐB. Chỉ nên kiểm soát đầu vào, không nên kiểm soát cả việc sử dụng vốn, làm như vậy không đúng thông lệ", TS. Vũ Bằng nêu quan điểm.

Còn theo TS. Lê Xuân Nghĩa, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển kinh doanh, vấn đề cốt lõi để phát triển lành mạnh thị trường TPDN là giải quyết các vướng mắc từ phát hành, một là minh bạch thông tin tài chính và mục đích sử dụng vốn của nhà phát hành, hai là thực hiện luật lệ nghiêm túc, ba là phải có thị trường trái phiếu thứ cấp để tăng tính thanh khoản.

"Câu chuyện lớn nhất của UBCKNN là làm cho thị trường TPDN được minh bạch, có thị trường thứ cấp mạnh hơn và công tác giám sát chặt chẽ hơn. Lúc này, các doanh nghiệp lĩnh vực sản xuất như công nghiệp chế biến chế tạo, công nghệ cao, nông nghiệp và thương mại mới thực sự là trụ cột của thị trường trái phiếu", TS. Lê Xuân Nghĩa lưu ý.

Với các ý kiến trên, bà Tạ Thanh Bình, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường, UBCKNN cho biết, tinh thần chung của Bộ Tài chính không phải là siết lại, thu hẹp thị trường trái phiếu doanh nghiệp, mà tạo điều kiện để thị trường phát triển bền vững hơn, thông qua bảo vệ tổ chức phát hành trái phiếu và bên tham gia mua trái phiếu.

Ví dụ, với tài sản đảm bảo thì Nghị định yêu cầu định mức tín nhiệm, siết việc lách quy định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp để tham gia thị trường trái phiếu riêng lẻ, quy định cơ chế đại diện người sở hữu trái phiếu để bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư…

"Chúng tôi sẽ tiếp tục tham vấn các ý kiến để hoàn thiện hơn nữa dự thảo Nghị định trước khi ban hành. Trong năm nay, UBCKNN sẽ hoàn thiện cơ chế quản lý, giám sát và giao dịch cho thị trường TPDN phát hành riêng lẻ nhằm tăng cường tính minh bạch, an toàn và giảm thiểu rủi ro cho thị trường", bà Tạ Thanh Bình nói.

Khánh An
Theo nhadautu.vn