Diễn đàn doanh nghiệp về bảo vệ Bản quyền và Tri thức

Trong hai thập kỷ qua, Việt Nam gia nhập Công ước Berne về bảo hộ các tác phẩm văn học, nghệ thuật năm 2004; Công ước bảo hộ nhà sản xuất bản ghi âm chống lại việc sao chép trái phép các bản ghi âm của họ năm 2005; Công ước bảo hộ tín hiệu mang chương trình truyền qua vệ tinh năm 2006; Công ước bảo hộ nhà sản xuất bản ghi âm, người biểu diễn và chương trình phát sóng năm 2007. Ký kết các Hiệp định Thương mại tự do có nội dung về quyền tác giả, quyền liên quan trong đó có Hiệp định TRIPS (WTO); Hiệp định CPTPP; Hiệp định Việt Nam - EU; Hiệp định RCEP.

Việt Nam đã có nhiều nỗ lực, từng bước ban hành và sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các quy định pháp luật về sở hữu trí tuệ: Ban hành Luật sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009, 2022.

Diễn đàn doanh nghiệp về bảo vệ Bản quyền và Tri thức tại Việt Nam là cơ hội để các chuyên gia, nhà quản lý, và đại diện doanh nghiệp thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm và giải pháp trong việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trong môi trường kinh doanh hiện đại. Đây cũng là dịp để doanh nghiệp mở rộng quan hệ, kết nối và nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của bản quyền và tri thức.

Phát biểu khai mạc diễn đàn, ông Bùi Nguyên Hùng - Chủ tịch VCCA: Những nỗ lực này nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân và doanh nghiệp Việt Nam tại các nước thành viên, đồng thời thực hiện nghĩa vụ quốc tế trong bảo vệ bản quyền và quyền sở hữu trí tuệ.

Ông Bùi Nguyên Hùng - Chủ tịch Hiệp hội Sáng tạo và Bản quyền tác giả Việt Nam (VCCA) phát biểu tại Diễn đàn

Theo Hội Truyền thông số Việt Nam, ước tính số lượng người tiêu thụ nội dung video vi phạm bản quyền năm 2022 là 15,5 triệu người, làm thất thoát gần 350 triệu USD, chiếm 18% doanh thu ngành video hợp pháp. Đến năm 2027, con số này có thể tăng đến hơn 19 triệu, làm thất thoát hơn 450 triệu USD.

"Hiện nay chưa có các quy định cũng như ưu đãi cho ngành công nghiệp nội dung số, mà thậm chí còn xuất hiện thêm tình trạng thuế chồng thuế khi kinh doanh trên các nền tàng xuyên biên giới”.

Việc bảo vệ bản quyền trong môi trường số hóa, mặc dù đầy thách thức, là điều không thể thiếu để xây dựng một nền kinh tế tri thức bền vững. Theo ông Bùi Nguyên Hùng, VCCA cam kết sẽ tiếp tục đồng hành cùng các doanh nghiệp và nhà sáng tạo để thúc đẩy sáng tạo và bảo vệ bản quyền, góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh, sáng tạo và bền vững.

Bà Lâm Thị Oanh, Giám đốc Trung tâm Phát triển Công nghệ Sáng tạo và Bản quyền Việt Nam cho biết, thị trường nội dung số phát triển mạnh mẽ, trong những năm gần đây, nội dung số đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Các nền tảng kỹ thuật số đã thay đổi cách chúng ta tiếp cận và tiêu thụ nội dung: Chỉ cần kết nối internet là có thể khám phá đa dạng nội dung ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào.

Việc số hóa nội dung không chỉ giúp các tác phẩm dễ tiếp cận hơn trong nước, mà còngiúp các nhà sáng tạo nôi dung tai Việt Nam có cơ hội tiếp cận thị trường toàn cầu, từ đó tăng cường xuất khẩu văn hóa và thúc đẩy phát triển kinh tế số. Các tác phẩm số hóa có thể được khai thác trên nhiều nền tảng cùng lúc, từ đó tạo ra nhiều nguồn thu khác nhau.

Toàn cảnh Diễn đàn doanh nghiệp về bảo vệ Bản quyền và Tri thức tại Việt Nam (VCCA) 

Theo bà Lâm Thị Oanh, việc chuyển đổi và phần dung số giúp các nhà xuất bản, nghệ sĩ và doanh nghiệp giảm thiểu chi phí sản xuất và phân phối. Như với sách điện tử và nhạc số không còn cần đến in ấn hay lưu trữ vật lý, giảm thiểu được chi phí và rủi ro. Bên cạnh đó còn tăng độ nhận diện của nghệ sĩ, các nhà sáng tạo nội dung, đơn vị sản xuất nội dung văn hóa - nghệ thuật.

Thị trường nội dung số cạnh tranh khốc liệt, song hiện nay rào cản là thiếu cơ chế, chính sách. Đề cập đến thực trạng hiện nay, ông Lê Minh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cho rằng ý thức chấp hành pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan chưa cao. Các thành phần sáng tạo chưa quan tâm đến việc bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng. Sự phát triển nhanh chóng, phức tạp của công nghệ, đặc biệt trên môi trường số dẫn đến việc xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan ngày càng phức tạp.

TS Lê Doãn Hợp, nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, nhấn mạnh bản quyền không chỉ là vấn đề pháp lý, mà còn là “vấn đề đạo đức, văn hóa và trí tuệ của một quốc gia.” Ông bày tỏ lo ngại rằng, nhiều người sáng tạo không nhận được sự tôn vinh và lợi ích xứng đáng, trong khi những người kinh doanh lại thu về lợi nhuận lớn từ các sản phẩm trí tuệ này. TS Hợp khẳng định, việc nâng cao nhận thức về quyền sở hữu trí tuệ là cần thiết để bảo vệ tài sản trí tuệ của quốc gia và ngăn chặn tình trạng chảy máu chất xám.

Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ nói chung, bản quyền tác giả (quyền tác giả và quyền liên quan) nói riêng đã và đang là điều kiện bắt buộc trong hội nhập kinh tế quốc tế của mỗi quốc gia.

Hoàng Nhung/KTDU