Góc nhìn chuyên gia tuần mới: Cần chuẩn bị tâm lý cho nhịp điều chỉnh

TTCK Việt Nam đã có một năm thăng hoa, là một trong những TTCK tăng trưởng mạnh trong năm 2020 khi chỉ số VN-Index đã chạm đáy mốc 660 và bất ngờ hồi phục mạnh trở lại mốc 1.100 điểm giai đoạn cuối tháng 12 với thanh khoản liên tiếp lập kỷ lục. Đâu là góc nhìn của ông/bà về diễn biến TTCK trong năm 2021, cũng như tuần giao dịch đầu tiên của năm mới?

Ông Nguyễn Anh Khoa, Trưởng phòng Phân tích và Tư vấn đầu tư CTCK Agriseco

Nửa đầu năm 2021 tôi đánh giá thị trường chứng khoán vẫn tương đối ổn định do xu thế nới lỏng tiền tệ đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu. Với môi trường lạm phát và lãi suất thấp như hiện nay thì dòng tiền có thể tiếp tục đảo lớp và giúp thị trường tránh đối mặt với giai đoạn giảm điểm mạnh liên tục.

Giai đoạn nửa sau của năm, theo tôi việc tìm kiếm cơ hội và kiếm tiền từ TTCK sẽ khó khăn hơn nếu có những dấu hiệu cho thấy lạm phát tăng trở lại khiến ngân hàng nhà nước thay đổi về chính sách tiền tệ.

Nhìn chung VN-Index vẫn chưa vượt được đỉnh cũ, mặt bằng định giá hiện tại mặc dù cao nhưng không phải là quá cao (mới chỉ vượt hơn 1 lần độ lệch chuẩn của P/E lịch sử VN-Index) nên vẫn còn dư địa tăng trưởng.

Tuần giao dịch đầu tiên của năm mới theo tôi không quá nhiều biến động, ngoài việc các phiên đầu tuần có thể có áp lực chốt lời do thông tin về bệnh nhân mắc chủng Covid mới đang được cách lý ngay khi nhập cảnh.

Ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc Tư vấn Đầu tư Công ty Chứng khoán Maybank Kim Eng

Với những gì đã diễn ra trong nửa cuối năm 2020 hứa hẹn một năm 2021 khá là sáng lạn ít nhất trong giai đoạn đầu năm mới. Tuy vậy, với diễn biến năm 2020 thì 2021 bất ngờ tiếp tục cũng không lấy gì làm lạ. Sự hưng phấn có thể sẽ giảm bớt khi giá ngày càng đạt các đỉnh cao mới trong bối cảnh kinh tế trên đà phục hồi nhưng không bằng một góc tốc độ tăng trưởng của TTCK dù chứng khoán luôn được định nghĩa là phong vũ biểu của nền kinh tế (GDP tăng 2,91% trong khi VN-Index tăng gần 70% thậm chí HNX-Index tăng tới 120% - tính từ cuối tháng 3/2020).

Đây là rủi ro lớn nhất và đó là mô hình chữ K, kinh tế ảnh hưởng tiêu cực bởi Covid-19, tốc độ phục hồi còn chậm nhưng TTCK liên tục tăng tốc cho thấy kỳ vọng quá lớn và dòng tiền đổ vào tài sản tài chính nhiều hơn là thúc đẩy kinh tế.

Ông Nguyễn Hồng Khanh, Trưởng phòng Phân tích, Công ty Chứng khoán Quốc tế Việt Nam (VIS)

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã có một chuỗi thăng hoa và tăng trưởng ngoạn mục trong năm qua nhưng nếu nhìn nhận thực tế thì thật ra là diễn biến trong nước cũng tương đồng với nhiều thị trường khác trên thế giới.

Đại dịch Covid 19 rõ ràng đã làm một cú sốc ngắn hạn đến hầu hết các thị trường chứng khoán các nước với mức dìm rất sâu xuống đáy từ 20 - 30%.Thị trường Việt Nam cũng mất hơn 30% vì vậy khi hồi phục cũng sẽ theo hình chữ V với mức gia tốc nhanh như lúc giảm.

Chưa kể nhờ Việt Nam nằm trong những quốc gia chống dịch tốt nhất và cộng thêm nhiều yếu tố khác đã giúp thị trường chứng khoán về cuối năm càng tăng tốc mạnh hơn và thu hút dòng tiền lớn nhà đầu tư đổ về.

Chúng ta có quyền lạc quan chứng khoán năm 2021 sẽ tiếp tục duy trì đà thăng hoa của năm cũ và có thể xác lập đỉnh mới trong bối cảnh quốc tế đang hồi phục dần sau đại dịch và cả Việt Nam cũng từng bước kết trở lại nhịp sống kinh tế bình thường như trước.

Hiện tại các yếu tố vĩ mô và doanh nghiệp vẫn khá lạc quan vì vậy thị trường sẽ còn giữ xu thế tăng trong tuần đầu năm mới tuy nhiên thị trường sẽ có sự phân hóa dần và các nhóm cổ phiếu sẽ thay phiên nhau giữ nhịp thị trường.

Ông Nguyễn Hữu Bình, chuyên gia chứng khoán

Thực sự khó có thể dự báo TTCK sẽ diễn ra như thế nào trong năm 2021. Nếu như nó lặp lại lịch sử những năm 2007 thì chưa biết điểm số sẽ tiến đến mốc nào. Với cá nhân tôi, tôi luôn lạc quan với kỳ vọng TTCK sẽ đạt 1,500 điểm hoặc hơn nếu như chúng ta được nâng hạng. Lạc quan ngay cả khi dịch Covid bắt đầu xuất hiện nhưng ở thời điểm này mọi thứ lại đang đi nhanh và xa hơn với những dự báo của cá nhân tôi.

Nhiều nhà đầu tư cũng đã lo ngại rủi ro nhưng nếu như ở kịch bản tích cực nhất, những sự hỗ trợ lớn nhất vẫn duy trì như lãi suất giảm, tăng trưởng kinh tế toàn cầu hồi phục mạnh, doanh nghiệp kinh doanh tốt ... và đặc biệt chúng ta có chuyển biến hơn nữa trong đánh giá của MSCI thì VN-Index sẽ vượt qua đỉnh cao nhất lịch sử.

Tuy nhiên, về mặt ngắn hạn, nếu nhìn theo góc nhìn từ lịch sử thì thị trường đã có những dấu hiệu của việc tăng nóng.

Còn ở tuần giao dịch đầu năm tới tôi cho rằng thị trường vẫn duy trì sự tích cực trong giao dịch nhưng điểm số sẽ khó tăng hơn, các phiên sẽ tăng – giảm đan xen.

Hiện tại, so với mức đỉnh cũ mà chỉ số VN-Index đã thiết lập trong năm 2018, nhiều nhóm cổ phiếu sẽ lên tiếp mặt bằng giá mới. Theo các ông/bà, còn nhiều dư địa không và đâu là nhóm cổ phiếu tiếp tục có tiềm năng dẫn sóng thị trường trong năm mới?

Ông Nguyễn Anh Khoa, Trưởng phòng Phân tích và Tư vấn đầu tư CTCK Agriseco

Thực tế thì sau khi nhiều cổ phiếu đã tăng tới 50 - 100%, cá biệt tăng bằng lần từ đầu năm như hiện nay thì dư địa tăng giá sẽ thấp.

Giá cổ phiếu đã vượt tương đối xa so với mức đỉnh năm 2019, trong khi thực tế kết quả kinh doanh năm 2020 về tổng thể là giảm. Điều này chứng tỏ mặt bằng giá hiện tại đã và đang phản ánh tiềm năng tăng trưởng trong năm 2021.

Nhóm cổ phiếu dẫn sóng sẽ không dựa trên catalyst về cơ bản hoặc triển vọng kinh doanh, mà mang yếu tố dòng tiền là chính như ngân hàng, bất động sản.

Một nhóm khác tôi ưa thích là nhóm liên quan tới hàng hóa cơ bản, nhìn chung xu thế tăng giá hàng hóa đang diễn ra và khó có thể đảo ngược trong năm 2021 nên những ngành liên quan như xi măng, sắt thép, cao su… có thể tiếp tục được hưởng lợi và trở thành điểm hút dòng tiền.

Ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc Tư vấn Đầu tư Công ty Chứng khoán Maybank Kim Eng

Giá càng lên cao thì cần phải có nhiều tiền hơn nữa đổ vào, nghĩa là thanh khoản lại phải tiếp tục lập thêm kỷ lục mới trong bối cảnh TTCK dòng tiền chủ yếu là từ nhà đầu tư cá nhân F0, trong khi nhà đầu tư lớn mua bán cầm chừng và nhà đầu tư nước ngoài lại có năm bán ròng nhiều nhất trong hơn chục năm qua.

Do đó, nếu không có các nguồn tiền mới, các nhà đầu tư khác hỗ trợ thì nhà đầu tư nhỏ lẻ khó tiếp tục chạy theo với mức giá ngày càng cao và thị trường sẽ dần phân hóa chứ không còn như năm 2020 mua đâu là thắng đó.

Bên cạnh sự phân hóa của các nhóm hiện tại thì những nhóm tiền năng sau hậu dịch Covid-19 vốn bị ảnh hưởng nặng nề là vận tải, năng lượng, du lịch, khách sạn cùng nhóm công nghệ có khả năng thu hút lại dòng tiền đã bỏ rơi trong năm ngoái. Những doanh nghiệp khác có ứng dụng những nền tảng công nghệ mới cũng sẽ nhận được sự quan tâm của các nhà đầu tư.

Ông Nguyễn Hồng Khanh, Trưởng phòng Phân tích, Công ty Chứng khoán Quốc tế Việt Nam (VIS)

Sau khi thị trường đã chạm mốc 1100 thì nhiều cổ phiếu đã chạm và thậm chí vượt đỉnh cũ lịch sử khá xa so với kỳ vọng nhà đầu tư. Về mặt định giá chung thị trường vẫn chưa phải là quá đắt khi chỉ số PE trung bình hiện quanh 17.

Nhiều nhóm cổ phiếu lớn thật sự vẫn còn dư địa tăng trưởng nếu kỳ vọng hoạt động kinh doanh năm 2021 tăng trưởng trở lại so với những biến động của năm vừa qua.

Các nhóm ngành quan trọng như ngân hàng, bất động sản, thép, bán lẻ sẽ là trọng tâm trong năm mới 2021 trong đó ngân hàng vẫn đóng vai trò dẫn sóng quan trọng nhất mà nhà đầu tư đặc biệt lưu ý.

Một số nhóm ngành đang tăng trưởng như khu công nghiệp, điện, logistics cũng thu hút sự quan tâm nhà đầu tư.

Ông Nguyễn Hữu Bình, chuyên gia chứng khoán

Nhìn từ thống kê của HOSE cho thấy, số mã tăng so với 2019 chiếm áp đảo, đặc biệt số mã tăng trên 100% là rất nhiều. Cũng có một số doanh nghiệp làm ăn hiệu quả trong năm 2020 này nhưng nó không phải là tất cả. Thống kê sơ bộ cho thấy tăng trưởng EPS năm 2020 là giảm sút tương đối lớn.

Như vậy, thị trường tăng mạnh có thể đã nhìn về tương lai 2021 với kỳ vọng vào dịch Covid được khống chế và tăng trưởng kinh tế tích cực. một điểm nữa là khi sóng tăng giá xuất hiện với yếu tố đầu cơ như hiện nay thì thực sự khó biết nó sẽ đi đến đâu.

Ngay tại Mỹ cũng vậy, nhiều quỹ đầu tư theo mô hình cơ bản, dựa vào giá trị, dựa vào kinh tế đều kém khả quan, thậm chí thua lỗ. 3 chỉ số chính của Mỹ vẫn cứ tăng đều hàng năm và đánh bại mọi ý tưởng bán khống.

Thế nên, vấn đề sắp tới là câu chuyện nào sẽ được kể trên thị trường, nó tích cực đến nhóm ngành nào thì ngành đó sẽ dẫn dắt tiếp.

Năm qua là một năm thành công không tưởng đối với những nhà đầu tư F0. Nhưng diễn biến của TTCK trong năm 2020 được cho có thể là “chiếc bẫy lớn” cho chiến lược năm 2021. Còn quan điểm của các ông/bà?

Ông Nguyễn Anh Khoa, Trưởng phòng Phân tích và Tư vấn đầu tư CTCK Agriseco

Trong môi trường nới lỏng tiền tệ, lãi suất thấp thì thị trường chứng khoán trở thành kênh hút vốn tốt, điều này đã được kiểm nghiệm nhiều lần cả ở Việt Nam và thế giới. Tuy nhiên, giai đoạn nhà đầu tư cá nhân tham gia thị trường và thăng hoa thì thực tế không diễn ra quá dài, như giai đoạn 2006 - 2007 hoặc năm 2009 là các ví dụ.

Bên cạnh có rất nhiều cơ hội thì rủi ro năm 2021 là có, và nếu kết hợp với việc đảo ngược chính sách tiền tệ, sử dụng đòn bẩy tài chính và lựa chọn nhầm các mã cổ phiếu có chất lượng kém thì nguy cơ cháy tài khoản là rất cao.

Ngược lại nếu lựa chọn cổ phiếu đầu ngành, có kết quả kinh doanh tăng trưởng thì việc thua lỗ (nếu có) có thể chỉ mang tính ngắn hạn.

Ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc Tư vấn Đầu tư Công ty Chứng khoán Maybank Kim Eng

Thị trường chứng khoán không phải là nơi ai đầu tư cũng thắng, buộc phải tự học, tự đào tạo, cần trau dồi ngay kiến thức và trải nghiệm để dù thị trường có biến động nào cũng có thể xử lý được chứ không chỉ là những lúc thị trường tốt đẹp.

Những nhà đầu tư mới cần phải cẩn trọng, có kinh nghiệm phân biệt, lựa chọn hàng tốt để mua, vì một số doanh nghiệp nhân cơ hội thị trường đi lên đã "tân trang", định giá cổ phiếu lên gấp nhiều lần so với giá trị thực. Nhiều cổ phiếu trên sàn đã được định giá ở mức rất cao, nên những nhà đầu tư thiếu kiến thức sẽ có khả năng gặp rất nhiều rủi ro.

Ông Nguyễn Hồng Khanh, Trưởng phòng Phân tích, Công ty Chứng khoán Quốc tế Việt Nam (VIS)

Các nhà đầu tư F0 luôn mang lại sự tươi mới và sức hút mạnh trên thị trường. Dĩ nhiên, những thành công ban đầu sẽ làm nhà đầu tư dễ tự mãn và sa đà vào cơn sóng thị trường và sẽ có lúc quên đi những nguyên tắc quản trị rủi ro cần thiết.

Có thể kỳ vọng lớp nhà đầu tư mới sẽ có những kinh nghiệm từ quá khứ và bản thân đội ngũ môi giới tư vấn cũng có kinh nghiệm hơn so với thế hệ trước để giúp các nhà đầu tư có sự phân bổ vốn hợp lý và có chiến lược đầu tư hiệu quả.

Thị trường đang tăng tốc lên đỉnh dốc dĩ nhiên sẽ cần cẩn trọng và nhà đầu tư không chỉ cần chọn đúng cổ phiếu mà còn cần có phương án phân bổ vốn hợp lý để tránh rủi ro margin tăng cao quá mức.

Với độ dốc đứng của thị trường hiện tại thì việc điều chỉnh trong ngắn hạn cũng là điều bình thường vì vậy các nhà đầu tư F0 cần có sự chuẩn bị tâm lý và kiến thức để có chiến lược cụ thể.

Ông Nguyễn Hữu Bình, chuyên gia chứng khoán

Như tôi nói ở trên, chúng ta mới đi một chặng đường tích cực của năm 2020. Nếu xét từ đáy tháng 3 thì là chặng đường rất dài và rất lớn, nhưng so với năm 2019 thì chỉ tăng trưởng 11,4%.

Đặc biệt, với những dòng tiền mạnh hiện nay, với thị giá của cổ phiếu vẫn thấp hơn rất nhiều sơ với đỉnh 2007 hay 2018 thì dư địa tăng giá vẫn có thể còn tiếp tục bất chấp kết quả kinh doanh của doanh nghiệp đó. Đồng tiền mất giá, tiền bơm ra quá nhiều đẩy giá những cổ phiếu nhóm FAANG, Tesla... tăng không ngừng nghỉ với hệ số P/E hàng trăm lần.

Những nhà đầu tư thế giới quen dần với điều đó và cuối cùng là nó vẫn cứ tiếp tục tăng lên. DÒng tiền đầu cơ cũng đang xuất hiện tại Việt Nam và nó cũng đã nhen nhóm xu hướng này. Lịch sử từng cho thấy thị trường sẽ đảo chiều mạnh và nhóm F0 này sẽ thua lỗ lớn nhưng bao giờ nó diễn ra thì không dự báo được.

Nhiều ý kiến cho rằng, chiến lược đầu tư của 2021 không chỉ là việc “buy and hold”, mà quan trọng hơn đó là chọn lựa đúng các cổ phiếu lớn hứa hẹn thắng lớn để có thể giao dịch tập trung. Tuy vậy, theo các ông/bà, các nào để có thể quản trị danh mục cho những đợt điều chỉnh giảm bất ngờ?

Ông Nguyễn Anh Khoa, Trưởng phòng Phân tích và Tư vấn đầu tư CTCK Agriseco

Theo tôi việc buy and hold sẽ phù hợp trong một xu thế uptrend kéo dài. Ngược lại, với thị trường dẫn dắt bởi dòng tiền như hiện nay, thì cách đánh nhanh rút gọn có vẻ hợp lý hơn, trừ những cổ phiếu có câu chuyện tăng trưởng thực sự nổi bật.

Để quản trị danh mục trong giai đoạn này, tôi tuân thủ rất chặt kỷ luật cắt lỗ và sẵn sàng chấp nhận cover lại tại vùng giá cao hơn, miễn là cổ phiếu tốt và khi đã xác định trạng thái rủi ro đã giảm so với trạng thái trước đó.

Ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc Tư vấn Đầu tư Công ty Chứng khoán Maybank Kim Eng

Đầu tiên phải trau dồi kiến thức cùng trải nghiệm thị trường, tự học, học từ những nhà đầu tư kỳ cựu, sách vở song song với nhau, bên cạnh việc rèn luyện bản lĩnh, tâm lý thị trường.

Sự hiểu biết đó sẽ giúp nhà đầu tư phân biệt được các dòng tiền trên thị trường chảy vào hay rút ra khỏi các nhóm ngành cùng TTCK phái sinh. Do đó, nếu thị trường xấu vẫn phát hiện được nhóm ngành tiềm năng để điều chuyển dòng tiền đầu tư hợp lý cũng như kiếm được lợi nhuận trên TTCK phái sinh vốn kinh doanh được cả 2 chiều.

Ông Nguyễn Hồng Khanh, Trưởng phòng Phân tích, Công ty Chứng khoán Quốc tế Việt Nam (VIS)

Việc chọn cổ phiếu đúng luôn là bài toán nan giải với nhà đầu tư. Nhiều nhà đầu tư sẽ ưa thích mạo hiểm với nhóm cổ phiếu thị giá nhỏ, có độ biến thiên lớn, thu lời ngắn hạn cao.

Với một thị trường đang có độ lan tỏa lớn như hiện tại thì nhà đầu tư cũng cần đa dạng danh mục với nhiều cổ phiếu từ nhiều nhóm ngành khác nhau để vừa có thể tận dụng các đợt sóng của thị trường vừa phân tán rủi ro.

Nhà đầu tư cũng cần duy trì một lượng nhất định vào nhóm cổ phiếu tăng trưởng bền vững để chống lại các nhịp điều chỉnh của thị trường và cũng là tạo điều kiện để tích lũy thêm.

Ông Nguyễn Hữu Bình, chuyên gia chứng khoán

Thực ra nếu ai mua và nắm giữ trong năm 2020 này thì tỷ suất sinh lời là rất cao nhưng rất ít người làm được điều này. Khi yếu tố đầu cơ đã xuất hiện, dòng tiền mua bán cổ phiếu thường dựa vào thông tin trong bối cảnh giá cổ phiếu đã đẩy lên mức cao thì khó ai dám giữ lâu. Tất nhiên vẫn có những doanh nghiệp tăng trưởng tốt và việc nắm giữ là nên làm nhưng không nhiều.

Tôi cũng muốn hướng những nhà đầu tư giá trị nên theo hướng này, một mặt đảm bảo tỷ lệ sinh lời tốt và không bỏ qua sóng tăng mạnh (nếu có), mặt khác sẽ đảm bảo sự an toàn nếu như có rủi ro điều chỉnh. Tất nhiên điều này đòi hỏi nhà đầu tư thực sự kiên nhẫn, tuy nhiên những nhà đầu tư hiện nay chỉ muốn mua là tăng thì luôn bị xáo động tâm lý và sai lầm trong giao dịch.

Hoàng Anh

Theo Đầu tư Chứng khoán