Nhiều doanh nghiệp thông báo chậm thanh toán trái phiếu

Theo báo cáo mới đây của MBS Research cho thấyriêng trong quý II/2023, đã có thêm nhiều doanh nghiệp thông báo chậm trả lãi, gốc trái phiếu với giá trị lưu hành ước tính gần 24.300 tỷ đồng. Từ đầu năm đến nay, đã có khoảng 82 doanh nghiệp thông báo về việc chậm/hoãn thanh toán gốc, lãi trái phiếu với ước tính tổng giá trị của trái phiếu chậm trả là khoảng 183.000 tỷ đồng, chiếm 17% dư nợ trái phiếu doanh nghiệp của toàn thị trường. Trong đó, nhóm ngành bất động sản chiếm tỷ trọng lớn nhất khoảng 73% khối lượng chậm trả.

Còn theo số liệu thống kê của Công ty chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), tính từ đầu năm đến ngày 14/6, tổng giá trị trái phiếu bị chậm trả gốc, lãi là khoảng 61.000 tỷ đồng giai đoạn, chiếm 5,7% giá trị trái phiếu đang lưu hành. Trong đó, có 9.300 tỷ đồng trái phiếu đã đáo hạn không trả được gốc, còn lại là 51.800 tỷ đồng trái phiếu chưa đến hạn nhưng chậm thanh toán tiền lãi.

Tình trạng chậm thanh toán nợ trái phiếu bắt đầu tăng cao đột biến từ tháng 3 tới nay và vẫn chưa có xu hướng chậm lại. Xét về cơ cấu các ngành, bất động sản chiếm tỷ trọng lớn nhất với 71% tổng giá trị trái phiếu chậm trả nợ, tương ứng 42.400 tỷ đồng.

Thông tin từ Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), tính tới ngày 13/7, giá trị chậm thanh toán gốc, lãi trái phiếu doanh nghiệp khoảng 44.000 tỷ đồng. Trong đó, chỉ khoảng 18.000 tỷ đồng đã được bên phát hành đàm phán với trái chủ bao gồm hoán đổi bằng tài sản khác, gia hạn, thay đổi điều kiện, điều khoản…

Trên thị trường vốn, số doanh nghiệp chậm thanh toán nghĩa vụ nợ trái phiếu có xu hướng gia tăng trong bối cảnh trị trường bất động sản vẫn khó khăn. Cụ thể, Công ty cổ phần Signo Land đã “khất” thanh toán lô trái phiếu trị giá hơn 1.000 tỷ đồng với lý do “đang trong quá trình đàm phán cùng người sở hữu trái phiếu”. Hay với lý do "thị trường không thuận lợi", Công ty TNHH Saigon Glory - công ty con của Tập đoàn Bitexco - cũng mới chỉ trả được số tiền lãi gần 29 tỷ đồng, 1.000 tỷ đồng gốc phải "khất". Còn Novaland đã phải gia hạn thanh toán nhiều lô trái phiếu giá trị lớn vì “chưa thu xếp được nguồn thanh toán”. Tổng nợ trái phiếu ngắn và dài hạn đến 30/6/2023 của Novaland lên đến 43.100 tỷ đồng.

Các chuyên gia SSI khuyến nghị, đối với các giải pháp khôi phục niềm tin trên thị trường TPDN, cần lưu ý một số vấn đề.

Thứ nhất, trong ngắn hạn, Chính phủ tiếp tục nghiên cứu thêm các giải pháp để giải quyết các vấn đề đang tồn tại, chẳng hạn như xếp hạng TPDN dựa trên khả năng thanh toán do Bộ Tài chính đánh giá hoặc ban hành các nghị định, thông tư đối với những vấn đề Thông tư 02 chưa quy định cho TPDN hoặc sửa đổi Nghị định 155/2020 để rút ngắn quy trình phê duyệt phát hành ra công chúng. Việc nhanh chóng đưa ra danh sách xếp hạng TPDN dựa trên khả năng thanh toán sẽ là một cách tiếp cận hợp lý nhằm phân loại các tổ chức phát hành theo rủi ro và từ đó có các cách hỗ trợ khác nhau.

Thứ hai, để khôi phục nhu cầu trái phiếu và niềm tin của nhà đầu tư cá nhân, SSI cho rằng việc định hình lại cấu trúc thị trường, giảm thiểu tỷ lệ tham gia trực tiếp của các nhà đâu tư cá nhân sẽ cần được xem xét. Trong đó, các bên tổ chức trung gian (ngân hàng, công ty chứng khoán, quỹ trái phiếu) sẽ cần tuân thủ các tiêu chuẩn và trách nhiệm cao hơn phân phối. Việc điều phối dòng vốn từ các nhà đầu tư cá nhân sang một kênh bảo vệ và chuyên nghiệp hơn, thay vì chỉ dựa vào một kênh phân phối đơn giản và trực tiếp như hiện tại.

Cuối cùng, cần ban hành thêm các chính sách và văn bản quy phạm pháp luật để hoàn thiện khuôn khổ về việc xử lý tài sản đảm bảo và các quy đinh về công bố vỡ nợ, cũng như các biện pháp xử lý tiếp theo.

Tiến Hoàng/KTDU