“Siêu thực phẩm” thành... siêu hại

Thực phẩm chức năng giúp người ốm (gầy) thành mập, người mập thành ốm, giúp trẻ ra, nhớ lâu, tăng cường chức năng sinh lý... đang được cho là những “siêu thực phẩm” hấp dẫn. Nhưng có đúng như vậy?

Chưa đến 40 tuổi, nhưng khoảng một năm nay chị N.T.T.L., nhân viên một siêu thị ở Cầu Giấy, Hà Nội, bắt đầu thấy các biểu hiện lạ: âm đạo khô, nằm cạnh chồng cũng đơ như khúc gỗ.

Lọ Ceng Fui Yen dù không được phép bán vẫn dễ tìm mua - Ảnh: L.A.

Rất lo lắng nhưng gặp loại bệnh khó nói nên chị L. tự ý đi mua một loại thực phẩm chức năng, được quảng cáo rầm rộ trên báo đài, tờ rơi hỗ trợ cải thiện đúng những chức năng chị đang gặp. Mới uống hai ngày với hai viên, chị L. đã thấy hết sức... rạo rực. Thấy tình trạng quá lạ, chị L. lo lắng lắm nhưng không dám hỏi ai.

Không thể trốn tuổi già

TS Tạ Văn Bình, nguyên giám đốc Bệnh viện Nội tiết T.Ư, khẳng định con người phải trải qua quá trình sinh - lão - bệnh - tử không thể tránh khỏi. Trong quá trình “giáng hóa” của cơ thể, nhất là từ tuổi trung niên, các tuyến nội tiết bị suy giảm với tỉ lệ tương đương nhau. Cho nên cố gắng duy trì, thậm chí “đẩy” một loại hormone lên cao trong khi các tuyến nội tiết khác đã suy giảm tự nhiên, lại không được bồi đắp tương xứng sẽ dẫn đến sự khập khiễng, lỏng lẻo trong cơ thể.

"Tuổi đã cao mà nhiều phụ nữ vẫn tin vào chuyện có thể kéo dài kỳ kinh, tăng cường các tuyến nội tiết phục vụ nhu cầu sinh hoạt tình dục, kỳ thực rất nguy hiểm"

TS Tạ Văn Bình

Theo các chuyên gia y tế, ở người trên 60 tuổi lượng hormone do cơ thể tự sản xuất giảm đến 25% so với tuổi vị thành niên. Song chưa cơ sở nào khẳng định cứ bù đắp phần hormone bị “thua thiệt” này là cơ thể người già lại như người trẻ. Thực tế người mắc các bệnh nội tiết cũng thường dẫn đến sự thiếu hụt về nội tiết tố nói chung, phải cần bù đắp bằng dinh dưỡng, thậm chí bằng thuốc. Nhưng để sử dụng các loại thuốc bù đắp nội tiết tố, bệnh nhân cần được bác sĩ chuyên ngành đánh giá, kiểm tra cụ thể.

TS Bình cho hay khoảng 3-5 năm trước, hormone tăng trưởng từng tạo nên “cơn sốt” đối với nhiều người ảo tưởng muốn trẻ hóa. Chỉ đến khi không ít người phải vào bệnh viện điều trị do rối loạn chuyển hóa, biến dạng các đầu chi, gò má, vầng lông mày, ngón tay, ngón chân nhô ra, gồ ghề, to bất thường mới khiến nhiều người dùng cảnh tỉnh.

Mập nhờ... giữ nước?

Hai năm không gặp, chúng tôi bất ngờ khi thấy chị N.T.L., ở khu đô thị Pháp Vân, Hà Nội béo trắng, không còn vẻ ho hen, ốm o ngày nào. Hỏi bí quyết, chị L. nói hai năm nay chị dùng Ceng Fui Yen (sản phẩm của Welip, Malaysia, tên tiếng Việt là Tăng phì hoàn), uống 1-2 viên vào mỗi tối rất hiệu nghiệm, ăn ngủ đều tốt hơn bình thường, phải cái ngừng thuốc là gầy, lại chán ăn.

Theo chị L., nhiều chị em hàng xóm dùng Ceng Fui Yen đều lên ký, ăn ngủ tốt hơn sau dùng thuốc, kể cả với những người từng bị hậu sản hay stress không ăn ngủ được. “Trước đây tôi chỉ 38-39kg, giờ thì chẵn 48kg. Tôi tăng 2kg sau khi uống lọ thứ nhất, tăng 4kg sau khi uống lọ thứ hai. Nếu uống đều đặn thì ăn ngủ ngon, nhưng ngừng thuốc lập tức ăn kém đi”- chị L. nói.

Từng dùng Ceng Fui Yen, nhưng khi nghe hỏi về sản phẩm này, anh Nguyễn Trung, nhân viên một nhà in lớn ở Hà Nội, nói ngay: “Đừng dùng, không hiệu quả gì đâu”. Theo anh Trung, hai năm trước thấy anh ăn kém, người gầy gò, một người bạn giới thiệu dùng Ceng Fui Yen. “Tôi tăng 7-8kg sau khi dùng ba lọ Ceng Fui Yen, nhưng ai gặp cũng bảo trông mặt dại dại, phù vì giữ nước. Sợ quá tôi dừng uống”- anh Trung nói.

Đến phố thuốc Ngọc Khánh (Hà Nội) rất dễ tìm được cửa hàng có bán Ceng Fui Yen. Chúng tôi mua lọ Ceng Fui Yen 130.000đ mang đến Cục An toàn vệ sinh thực phẩm. Ông Nguyễn Văn Dũng, trưởng phòng cấp đăng ký và chứng nhận Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, cho hay khảo sát danh sách thực phẩm chức năng nhập khẩu từ năm 2009 đến nay không thấy Ceng Fui Yen, sản phẩm này không có nhãn phụ tiếng Việt, tên nhà nhập khẩu... như quy định hiện hành, mặc dù ½ tờ hướng dẫn sử dụng là tiếng Việt. “Trước đây từng có lúc người ta cho corticoid vào thuốc béo, uống vào thấy ăn khỏe, ngủ khỏe, béo liền như Ceng Fui Yen, nhưng thực chất corticoid có tác dụng giữ nước, gây béo giả tạo, làm giòn xương, suy giảm chức năng gan, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe người dùng”- ông Dũng nói.

Vì sính ngoại

Chuộng các sản phẩm xách tay vì nghĩ có nguồn gốc ngoại, nhiều chị em đang phát sốt trước sản phẩm thuộc nhóm collagen. Đứng trước một kệ kín các thực phẩm được quảng cáo uống vào sẽ “đẹp hơn, khỏe hơn, mạnh mẽ hơn” tại một điểm tập kết hàng xách tay nổi tiếng trên phố Thái Hà (Đống Đa, Hà Nội), tôi liền được một nhân viên chỉ dẫn: “Bổ cỡ gì cũng có, toàn thân hay bộ phận đều có thuốc chuyên dụng hết”. Rồi cô nhanh tay đưa cho tôi một lọ thuốc “siêu collagen” có tên nguyên gốc là Super collagen+C. Bổ toàn thân, tăng đàn hồi cho tất cả bộ phận, đẹp tóc, săn da, chắc móng tay, móng chân là công dụng của sản phẩm này.

Tại Trung tâm dị ứng - miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai đã có những bệnh nhân phải nhập viện điều trị cả tháng vì dị ứng liên quan đến “siêu thực phẩm”. Theo PGS.TS Nguyễn Văn Đoàn, giám đốc trung tâm, nhiều người cố tin vào những công dụng hoang đường của “siêu thực phẩm” khiến tiền mất tật mang mà trường hợp bà T.T.M. (Nam Đàn, Nghệ An) là ví dụ. Bà M. bị dị ứng nặng nề, nguyên do từ lọ siêu thực phẩm được kê trong đơn thuốc của chính bác sĩ đang theo dõi sức khỏe cho bà. 10 năm bị tiểu đường, ăn uống điều độ, sinh hoạt giữ gìn, sức khỏe của bà ổn định. Vậy mà chỉ sau khi dùng thuốc được giới thiệu là hàng xách tay do bác sĩ khuyên dùng, bà M. đột ngột yếu xỉu, lịm dần đi, nhập viện cấp cứu với những biểu hiện điển hình của hội chứng Stevens-Johnson (mắt chuyển màu đỏ, xuất hiện nhiều bọng nước khổng lồ, mặt biến dạng, chân không thể đi lại...).

Cẩn trọng xem lại lọ thuốc của bà M. sử dụng, mới hay đó là sản phẩm chuyên bán theo hình thức trực tuyến. Lần giở trang web của sản phẩm này, chúng tôi khá bất ngờ khi giá thành quá rẻ. Bà M. cho hay lọ ZinC bà mua từ cửa hàng bác sĩ chỉ định hơn 400.000 đồng. Còn tại trang web cung cấp sản phẩm này từ Mỹ, chế độ bán hàng khá thoáng, khuyến mãi hết cỡ theo kiểu “mua 2, tặng thêm 3”, báo giá của sản phẩm này là 9,98 USD cho năm lọ thuốc 250 viên/lọ, nghĩa là chưa đến 2 USD/lọ (hơn 40.000 đồng), bằng 1/10 so với giá nhiều người mua tại các cửa hàng “chuyên đồ xách tay”!

Lan Anh - Ngọc Hà
Theo TTO