Trà sen, một nét đẹp tinh túy trong văn hóa ẩm thực và đời sống tinh thần của người Việt, từ lâu đã được xem như biểu tượng của sự thanh tao, thanh khiết. Việc ướp trà với hương sen không chỉ đơn thuần là một kỹ thuật, mà còn thể hiện sự tinh tế, tâm hồn yêu thiên nhiên, và ý thức gìn giữ bản sắc dân tộc. Hôm nay, trong nhịp sống hiện đại, thế hệ trẻ đang viết tiếp câu chuyện ấy, tiếp tục bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống của trà sen theo cách đầy sáng tạo và ý nghĩa.
Trà sen đã tồn tại hàng trăm năm, bắt nguồn từ sự kết hợp giữa trà xanh và hương thơm tự nhiên của hoa sen, loài hoa được coi là biểu tượng của sự thanh khiết và cao quý trong văn hóa Việt Nam. Để làm nên một tách trà sen đúng nghĩa, người nghệ nhân phải trải qua nhiều công đoạn công phu, từ việc chọn lọc trà, hoa cho đến kỹ thuật ướp hương. Hương thơm thanh khiết của sen kết hợp với vị chát nhẹ của trà mang đến cho người thưởng thức một trải nghiệm tinh tế, dịu dàng và sâu lắng.
Trà sen không chỉ là thức uống, mà còn chứa đựng nhiều giá trị tinh thần. Trong các dịp lễ tết, trà sen thường được dâng lên bàn thờ tổ tiên như một biểu tượng của lòng kính trọng. Những buổi thưởng trà không chỉ là khoảnh khắc thư giãn mà còn là thời gian để suy tư, kết nối và tịnh tâm, gợi mở những suy nghĩ sâu xa về cuộc sống.
Nghệ nhân Lưu Thị Hiền, chủ cơ sở Trà sen Hiền Xiêm cho biết, người trồng sen Tây Hồ coi đây là đặc ân được trời đất ban tặng, và đặc biệt, các hồ sen lại được hiện diện ngay bên cạnh Hồ Tây thơ mộng, đó cũng chính là niềm tự hào của người dân Thủ đô. Gia đình bà Hiền đã nhiều đời làm nghề ướp trà sen và hiện toàn bộ con cháu đều tham gia làm nghề, giữ nghề mà ông cha để lại. Nghề làm trà sen khá cầu kỳ, công phu và trải qua nhiều thăng trầm, vất vả, nhưng chưa khi nào bà Hiền thấy chán nản công việc hay mất đi tình yêu nghề. “Với tôi, làm trà sen là gói trọn những nét tinh hoa, đặc trưng của Tây Hồ gửi tới khách hàng trong nước và quốc tế, để quảng bá thức trà nổi tiếng của làng Quảng An”, nghệ nhân Lưu Thị Hiền chia sẻ.
Để làm ra 1 cân trà sen thành phẩm, gia đình bà Hiền phải có 1.500 bông sen Bách diệp Tây Hồ, loại sen có nhiều gạo; qua đủ 21 ngày với 7 lần vào hương, 7 lần sấy khô mới cho ra thành phẩm. Tất cả các công đoạn đều được làm hoàn toàn thủ công. “Sen ướp trà phải được hái từ sáng sớm, lúc hoa còn hàm tiếu, chưa có ánh nắng mặt trời chiếu vào, như vậy hương thơm mới chưa bị bay đi. Thu hoạch sen về thì nhanh tay bóc lớp cánh to, bóc lớp cánh nhỏ, sau đó mới nhặt từng hạt gạo trắng ra để mang ướp trà. Nếu tay bóc không khéo thì hạt gạo sẽ bị nát và trà sẽ kém hương”, bà Hiền kể.
Trong bối cảnh hiện đại, nhiều người trẻ đang tiếp tục bảo tồn giá trị của trà sen bằng cách kết hợp truyền thống với sáng tạo. Họ không chỉ gìn giữ phương pháp ướp trà sen cổ truyền mà còn tìm cách nâng cao giá trị của trà qua việc cải tiến quy trình sản xuất và giới thiệu ra thế giới. Nhờ có sự phát triển của công nghệ, các sản phẩm trà sen không chỉ được tiêu thụ trong nước mà còn xuất khẩu sang nhiều quốc gia, trở thành niềm tự hào văn hóa của người Việt.
Chị Đinh Thị Hiền, người phụ trách thương hiệu Trà sen Hiền Xiêm, là một trong những cá nhân tâm huyết với việc gìn giữ và phát huy giá trị truyền thống của hoa sen Tây Hồ. Với bề dày kinh nghiệm và tình yêu dành cho nghệ thuật ướp trà sen, chị Hiền đã và đang không ngừng tìm cách bảo tồn hương vị đặc trưng của trà sen Tây Hồ, đồng thời tạo ra những bước phát triển mới để đưa sản phẩm này đến gần hơn với người tiêu dùng trong và ngoài nước.
Trong hành trình phát triển thương hiệu, chị Hiền không chỉ tập trung vào việc duy trì chất lượng mà còn đặt trọng tâm vào việc nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về giá trị văn hóa của trà sen Tây Hồ. Chị Hiền đã giới thiệu trà sen Tây Hồ ra thị trường với nhiều hình thức và bao bì đa dạng, từ những gói trà nhỏ dành cho cá nhân đến các hộp quà cao cấp phục vụ các dịp lễ, sự kiện quan trọng.
Bên cạnh việc giữ vững phương pháp ướp trà cổ truyền, chị Hiền cũng chủ động tìm cách hiện đại hóa quy trình sản xuất để đảm bảo chất lượng đồng đều và tối ưu hóa năng suất. Những nỗ lực này đã giúp Trà sen Hiền Xiêm không chỉ giữ vững danh tiếng trong nước mà còn có cơ hội vươn xa trên thị trường quốc tế.
Chị Hiền chia sẻ, việc phát triển thương hiệu trà sen không chỉ là kinh doanh mà còn là sứ mệnh giữ gìn và truyền tải tinh hoa văn hóa dân tộc. Hoa sen Tây Hồ và trà sen từ lâu đã trở thành biểu tượng của đất kinh kỳ Hà Nội, gắn liền với những giá trị văn hóa tinh thần cao quý. Chính vì vậy, chị Hiền luôn tâm niệm rằng việc bảo tồn nghệ thuật ướp trà sen chính là một cách để tôn vinh bản sắc dân tộc.
Chị Hiền không chỉ muốn truyền tải thông điệp về trà sen qua sản phẩm, mà còn thông qua những hoạt động văn hóa, các buổi giới thiệu trà tại các sự kiện trong và ngoài nước. Mỗi tách trà sen Tây Hồ do Hiền Xiêm sản xuất là kết quả của sự chăm chút từ đôi tay khéo léo và tấm lòng yêu nghề của chị, với mong muốn đem lại cho người thưởng thức cảm giác thanh tịnh và sâu lắng, đúng với tinh thần của nghệ thuật trà Việt.
Tiến Hoàng/KTĐU