Bắp rang bơ tạo mùi bằng hóa chất: Cách nhận biết

Theo tin tức từ báo Lao Động, trên mạng xã hội những ngày qua xôn xao về chất diacetyl tạo mùi có trong món ăn bắp rang/xào bơ đang được giới trẻ ưa chuộng.

Trao đổi nhanh với PV, PGS, TS Nguyễn Hữu Đức – Khoa Dược (ĐH Y Dược TP HCM), ông cho biết, nếu xào với bơ nguyên chất chi phí cao, để tiết kiệm chi phí, không loại trừ một số người bán có thể cho thêm chất diacetyl vào để tạo mùi thơm làm hấp dẫn thực khách. Diacetyl là một loại hóa chất tạo mùi thơm rất giống bơ nhưng nó có khả năng gây ảnh hưởng lên phế quản gây co thắt phế quản, dùng lâu dài chất này có thể tác động tới phổi và làm rối loạn chuyển hóa protein.

Báo Pháp luật Việt Nam thông tin, theo các tài liệu khoa học, chất diacetyl còn được gọi là butandion. Trước kia chất này có nhiều trong các loại rượu nấu dở, bia thủ công (bia cỏ) và gây tổn hại đến sức khỏe người sử dụng. Diaxetyl được tạo ra trong quá trình lên men như là sản phẩm phụ của sự tổng hợp valin, khi nấm men tạo ra α-axetolactat và chất này bị decarboxyl hóa tạo thành diaxetyl.

Diacetyl giúp cho bắp rang bơ có mùi thơm hơi khét, tạo cho người mua có cảm giác thơm ngon. Khi ăn nhiều bắp rang bơ có chứa diacetyl, người ăn sẽ cảm thấy có vị khé ở cổ họng và ăn xong sẽ thấy hơi đau nhức đầu.

Diacetyl là chất độc hại, nếu sử dụng lâu ngày sẽ gây tổn hại thần kinh, gây mất trí nhớ. Đặc biệt, hệ thống thần kinh của trẻ vẫn non nớt và chưa được hoàn thiện, vì vậy không nên cho trẻ nhỏ ăn những thực phẩm có chứa diacetyl sẽ gây ra những căn bệnh về thần kinh và trí não.

Khi ăn nhiều bắp rang bơ có chứa hóa chất tạo mùi thơm, người ăn sẽ cảm thấy có vị khé ở cổ họng và ăn xong sẽ thấy hơi đau nhức đầu... (Ảnh minh họa)

Theo các chuyên gia, trong quá trình sản xuất người ta cho một lượng nhất định chất diacetyl vào để tạo mùi thơm cho bắp rang bơ. Tuy nhiên, nếu cơ thể hấp thụ nhiều chất này thì sẽ dẫn đến nguy cơ co thắt phế quản, gây hen suyễn và dùng chất này lâu trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng đến phổi, gây rối loạn chuyển hóa protein.

Trao đổi trên báo Gia đình & Xã hội, ông Đức cho hay, từ năm 2007, dư luận Mỹ đã đòi cấm dùng diacetyl làm chất tạo mùi bơ trong thực phẩm. Trong một nghiên cứu của Viện Nghiên cứu sức khỏe và an toàn nghề nghiệp Hoa Kỳ tập trung vào thành phần tạo mùi bơ bao gồm diacetyl, người ta đã phát hiện ra diacetyl chính là nguyên nhân gây nên bệnh liên quan đường hô hấp là chứng viêm tiểu phế quản co khít. Diacetyl gây viêm và xơ hóa các tiểu phế quản của phổi khiến các đường thở này bị chít hẹp một phần hay toàn phần. Đây là một chứng bệnh gây mất sức và hiếm gặp được phát hiện ở công nhân làm việc tại các nhà máy sản xuất thực phẩm dùng phụ gia diacetyl tạo mùi bơ…

Người bị viêm tiểu phế quản do diacetyl sẽ khó thở, thở khò khè, ho khan dữ dội, nếu quá nặng sẽ suy hô hấp và tử vong. Bệnh khó trị và không hồi phục, nếu nặng chỉ có thể chữa bằng cách ghép phổi. Mới đây, một nghiên cứu cũng chỉ ra chất diacetyl có khả năng ảnh hưởng đến protein trong não khiến chúng không phân giải được và sẽ dẫn đến bệnh Alzheimer - chứng mất trí nhớ.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh – Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm (ĐH Bách khoa Hà Nội) cũng cho biết, diacetyl là chất lỏng dễ bay hơi thường tìm thấy ở trong rượu, bia và có tính độc hại. Khi lên men không tốt chất này sẽ tự sinh ra. Uống chất này vào sẽ gây nhức đầu, lâu dần ảnh hưởng hệ thần kinh. Còn chất này có trong bắp rang bơ gây hại ra sao thì nước ta chưa có nghiên cứu nào.

Nói về việc nhận diện chất diacetyl, PGS.TS Nguyễn Hữu Đức cho rằng rất khó nhận diện cảm quan hay mùi, vị vì nó có mùi thơm nồng nàn giống với bơ thật. Để biết được chất này phải được lấy mẫu rồi đưa vào các phòng thí nghiệm hiện đại phân tích mới xác định được.

Còn theo TS. Nguyễn Thanh Phong - Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), bản chất của ngô, bơ, dầu ăn, mật ong, đường... là không độc hại. Nếu các nguyên liệu này có rõ nguồn gốc, được bảo quản tốt, không mốc, không bị cháy khét trong quá trình rang, sẽ không thể gây ung thư.

Cùng chung ý kiến đó, chuyên gia dinh dưỡng Lê Bạch Mai - Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia - cũng cho rằng, thị trường rất nhạy cảm, không thể thấy báo nước ngoài nói độc hại là ta cũng vội vàng kết luận độc hại. Kết luận phải được dựa trên những luận chứng khoa học thông qua kết quả xét nghiệm.

Trước đó, các nhà khoa học nước ngoài đã từng cảnh báo về mức độ độc hại mà bắp rang bơ có thể mang lại cho sức khỏe. Trans fat là loại chất béo nguy hiểm nhất trong nhóm các chất béo gây hại. Khi xâm nhập vào cơ thể, trans fat làm tăng cholesterol xấu, giảm lượng cholesterol tốt, gây đông máu, khiến cho máu không lưu thông được, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và có thể dẫn đến đột quỵ. Trans fat có rất nhiều trong bơ (khoảng 15%) và dầu (khoảng 30%), những thành phần được sử dụng trong chế biến bắp rang bơ.

Các nghiên cứu đã phát hiện công nhân trong các nhà máy sản xuất bắp rang bơ thường mắc những căn bệnh liên quan tới phổi rất nghiêm trọng. Nguyên nhân là do Diacetyl, một loại hóa chất được làm từ butan, được sử dụng trong chế biến bắp rang bơ. Vì vậy, những người thường xuyên ăn bắp rang bơ, đồng nghĩa với việc tích tụ diacetyl hàng ngày sẽ phải đối mặt với nguy cơ mắc bệnh phổi rất cao.

Diacetyl có thể đi qua hàng rào máu – não, đây là một bộ phận bảo vệ ngăn ngừa các chất có hại xâm nhập vào não bộ. Nó gây ra sự vón cục beta-amyloid – một dấu hiệu nghiêm trọng của bệnh Alzheimer’s.

Bạn sẽ không nhìn thấy chữ diacetyl trên nhãn hiệu sản phẩm nhưng nếu bạn thấy “hương vị bơ nhân tạo” hay “hương vị tự nhiên” trên nhãn hiệu có nghĩa là nó có chứa diacetyl.

Song song với đó, các bao bì đựng bắp rang bơ có thể gây ra những nguy hại nghiêm trọng cho sức khỏe. Những chiếc cốc, hộp hay túi đựng bắp rang bơ thường được tráng bằng hóa chất axit perfluorooctanoic (PFOA) để chống dầu mỡ. Về cơ bản, PFOA có thể gây ung thư, có liên quan tới bệnh vô sinh và nhiều bệnh nguy hiểm khác, báo Tri Thức Trẻ đưa tin.

Được biết, tháng 10/2013, sau khi có thông tin rằng phụ gia diacetyl được dùng làm bắp rang bơ, Cục An toàn thực phẩm (VFA), Bộ Y tế đã chỉ đạo TPHCM lấy mẫu kết quả kiểm nghiệm sản phẩm bắp rang bơ trên địa bàn TPHCM. Theo đó, Chi cục vệ sinh An toàn TPHCM đã lấy ngẫu nhiên một số mẫu bắp rang bơ và kiểm nghiệm chỉ tiêu diacetyl tại 4 địa điểm kinh doanh sản phẩm này trên địa bàn các (Q.1, Tân Phú, Thủ Đức và Bình Thạnh). Kết quả kiểm nghiệm cho thấy các mẫu đều âm tính với chất diacetyl.

Ngọc Anh (tổng hợp)
theo ĐSPL