Bức thiết nhu cầu nhà ở cho công nhân tại các KCN

Song nhu cầu về NƠXH cho lực lượng này còn rất lớn khi số liệu thống kê mới đây cho thấy, mới chỉ có khoảng 20% công nhân tại các KCN có nhà ở ổn định, số còn lại vẫn đang phải thuê chỗ ở tạm, không đảm bảo điều kiện sống. Chính vì vậy, việc giải quyết đáp ứng chỗ ở ổn định cho người lao động tại các KCN là rất cấp bách và cần thiết.

Theo số liệu của Vụ quản lý các KKT, Bộ KH&ĐT tính đến 30/04/2014, cả nước có 289 KCN với tổng diện tích đất tự nhiên 81nghìn ha, trong đó, diện tích đất công nghiệp có thể cho thuê đạt hơn 52.800 ha, chiếm khoảng 66% tổng diện tích đất tự nhiên; 191 KCN đã đi vào hoạt động với tổng diện tích đất tự nhiên 54 nghìn ha; 15 KKT ven biển đã được thành lập với tổng diện tích mặt đất và mặt nước khoảng 697.800 ha.

Cùng với đó, các KCN trên cả nước đã thu hút được 5.075 dự án đầu tư nước ngoài với tổng vốn đầu tư đã đăng ký khoảng 75.875 triệu USD, vốn đầu tư đã thực hiện đạt 41.526 triệu USD, bằng 55% vốn đầu tư đã đăng ký. Các KCN trên địa bàn cả nước đã thu hút được 5.463 dự án đầu tư trong nước với tổng vốn đăng ký gần 524.213 tỷ đồng, tổng vốn đầu tư thực hiện đạt 247.800 tỷ đồng, bằng 47% vốn đăng ký. Tổng vốn đầu tư trong và ngoài nước vào KCN đạt hơn 102 tỷ USD, đã cho thuê được 23.800 ha đất công nghiệp, đạt trung bình 4,2 triệu USD/ha đất công nghiệp đã cho thuê, tỷ lệ lấp đầy diện tích đất công nghiệp có thể cho thuê đạt 46%. Riêng các KCN đã đi vào hoạt động đạt tỷ lệ lấp đầy diện tích đất công nghiệp có thể cho thuê 65%.

Trong những thành tựu phát triển kinh tế-xã hội đã đạt được có sự đóng góp rất lớn của khoảng 2,1 triệu lao động trực tiếp đang làm việc tại các KCN (trong đó, lao động nữ là 1,17 triệu người - chiếm 69%, lao động nam là 0,6 triệu người, bằng 31%; lao động Việt Nam là 2,07 triệu người - chiếm 98,5%, lao động nước ngoài là 32,7 nghìn người - chiếm 1,5%) và hàng triệu công nhân, lao động tại nhiều xí nghiệp, cơ sở sản xuất thuộc các cụm công nghiệp vừa và nhỏ.

Theo quy hoạch phát triển các KCN ở Việt Nam đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1107/QĐ-TTg ngày 21/8/2006, thì đến năm 2020 tổng số công nhân, lao động tại các KCN đạt khoảng khoảng 7,2 triệu. Số công nhân, lao động tại các KCN cả nước có nhu cầu về chỗ ở đến năm 2020 là khoảng 4,2 triệu người tương đương khoảng 33,6 triệu m² nhà ở.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy, tại các KCN mới chỉ có khoảng 20% công nhân lao động có chỗ ở ổn định, số còn lại vẫn đang phải thuê chỗ ở tạm. Đa số công nhân ngoại tỉnh làm việc tại các KCN trên cả nước đều phải thuê nhà trọ của tư nhân với giá thuê từ 200.000–300.000 đồng/người/tháng. Các phòng trọ thuê của tư nhân hầu hết đều rất chật hẹp (diện tích sử dụng bình quân từ 2-3m²/người), điều kiện vệ sinh, môi trường không đảm bảo. Trong khi mức thu nhập bình quân hàng tháng của công nhân lao động làm việc tại các KCN còn thấp, từ 3 - 4triệu đồng/người/tháng. Chỗ ở tạm bợ, không đảm bảo điều kiện sống tối thiểu đã gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ, đời sống của công nhân và làm xáo trộn tình hình trật tự, an toàn xã hội tại nhiều KCN.

Sau gần 05 năm triển khai, đến nay đã có 63 dự án NƠXH cho công nhân hoàn thành đầu tư xây dựng, với quy mô xây dựng khoảng 17.430 căn hộ; đang tiếp tục triển khai 39 dự án NƠXH cho công nhân KCN với quy mô xây dựng khoảng 27 nghìn căn hộ, tổng mức đầu tư khoảng 6.850 tỷ đồng.

Một số ý kiến cho rằng, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc chưa được nhu cầu về nhà ở của người lao động, công nhân tại các KCN chính là nhiều KCN được hình thành nhưng chưa bố trí quỹ đất để xây dựng nhà ở cho công nhân; việc đầu tư nhà ở cho công nhân thuê đòi hỏi chi phí đầu tư lớn và dài hạn, trong khi lãi suất vay để đầu tư cao, thời gian thu hồi vốn dài nên các DN không mặn mà đầu tư...

Mặt khác, một số cơ chế ưu đãi đầu tư xây dựng NƠXH (như hỗ trợ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài hàng rào dự án và hỗ trợ từ nguồn ngân sách địa phương...) chưa được quan tâm đúng mức; mức độ ưu đãi phụ thuộc vào điều kiện của từng địa phương nên chưa thu hút được DN tham gia đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân KCN...

Để đẩy mạnh việc phát triển NƠXH dành cho công nhân, Nghị định 188/2013/NĐ-CP của Chính phủ cũng đã bổ sung quy định công nhân, người lao động tại KCN được mua, thuê, thuê mua NƠXH thay vì chỉ được thuê như các quy định trước.

Bên cạnh đó, Chính phủ bổ sung đối tượng được vay vốn ưu đãi từ gói tín dụng 30 nghìn tỷ đồng theo NQ 02 đối với hộ gia đình, cá nhân tham gia đầu tư xây dựng NƠXH để cho thuê, cho thuê mua và để bán cho các đối tượng là công nhân, người lao động tại các KCN, cụm công nghiệp vừa và nhỏ, khu chế xuất, KKT, khu công nghệ cao, các cơ sở sản xuất công nghiệp, thủ công nghiệp, nhà máy, xí nghiệp (kể cả bên trong và ngoài KCN) của tất cả các ngành, nghề thuộc các thành phần kinh tế…

Hiện nay, nhà ở cho công nhân thuê tại các trung tâm công nghiệp đều do tư nhân đầu tư tự phát, thiếu kế hoạch, chất lượng kém… Nếu được hỗ trợ vốn vay với lãi suất ưu đãi, người dân sẽ hướng đến việc xây dựng các khu nhà đạt chuẩn và tham gia cho thuê theo khung giá thống nhất do địa phương ban hành. Đây cũng là một thuận lợi cho cả nhà đầu tư và người thuê nhà.

Linh Linh
theo Xây dựng