Điêu đứng vì ế hàng
Ông Nguyễn Thành Phương, Tổng giám đốc Tập đoàn điện máy gia dụng Kangaroo cho rằng, năm 2012 được xem là một năm cực kỳ khó khăn, thậm chí khó hơn năm 2011. Do đó, ở thị trường điện máy, sức mua đã và đang bị ảnh hưởng khi người dân tiết kiệm chi tiêu, giảm mua sắm thiết bị gia đình. Đồng thời, DN điện máy Việt Nam phải chia sẻ thị phần với các DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) như, Panasonic, Toshiba, Sony... hay hàng chất lượng của Trung Quốc đang có kế hoạch đánh mạnh vào thị trường Việt Nam.
Ông Trần Thạch Quang, Phó Tổng giám đốc phát triển thị trường Công ty CP quạt Việt Nam (Asia), chia sẻ mối lo lớn nhất là sự sụt giảm sức mua và sự đi xuống của chỉ số niềm tin của người tiêu dùng, nhất là tầng lớp trung lưu-đối tượng có sức mua khá ổn định trong thời điểm kinh tế khó khăn.
Vì vậy, cách của Asia chọn để tồn tại trong bối cảnh khó khăn này là đầu tư cho mạng lưới phân phối để vươn sâu hơn, rộng hơn với hình thức mở thêm những cửa hàng bán trực tiếp hoặc đồng hành cùng các trung tâm điện máy uy tín. Bên cạnh đó, dịch vụ hậu mãi, chăm sóc, bảo hành sản phẩm sẽ được củng cố, cải tiến tốt hơn để phục vụ và giữ chân khách hàng.
Với tình hình khó khăn thì không chỉ các DN sản xuất mà ngay cả các DN kinh doanh điện máy cũng "sống dở, chết dở". Để kéo khách hàng quay lại mua sắm, nhiều DN kinh doanh, siêu thị điện máy lớn và cả những cửa hàng nhỏ cũng lần lượt tung ra một loạt các chương trình giảm giá, khuyến mãi "độc".
Không khó để tìm thấy những tấm biển quảng cáo khuyến mãi với những mức giá vô cùng hấp dẫn hay những quà tặng kèm theo có giá trị lớn của các cửa hàng điện máy trên đường Nguyễn Trãi, Hai Bà Trưng, Cầu Giấy, Nguyễn Lương Bằng, Phạm Văn Đồng.... Ngoài những sản phẩm như tủ lạnh, điều hòa, tivi... nhiều dòng sản phẩm khác như máy giặt, lò vi sóng, laptop... cũng đề biển giảm giá.
Theo Bộ Công Thương, từ đầu năm đến nay, ngành cơ khí, điện, điện tử gặp nhiều khó khăn, do chịu ảnh hưởng rất lớn của kinh tế thế giới. Mặt khác, lãi suất ngân hàng cao cùng với nhiều loại thuế, phí được điều chỉnh khiến sức mua của người tiêu dùng, giới kinh doanh giảm. Cụ thể, so với cùng kỳ năm 2011, hiện nay chỉ có mặt hàng tủ lạnh, tủ đá bán chạy hơn 10,5%. Còn các mặt hàng khác đều giảm khả năng tiêu thụ, ít nhất là sản phẩm ti vi, giảm gần 2%, nhiều nhất là điều hòa nhiệt độ giảm tới 30%.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương cũng dự báo, vào tháng 4 tới đây, thị trường điện máy sẽ trở nên sôi động hơn khi thời tiết chuyển mùa, nhu cầu giải nhiệt, lượng tiêu thụ quạt, điều hòa nhiệt độ, tủ lạnh, máy xay sinh tố, máy ép trái cây... sẽ tăng.
Để bán hàng, nhiều đơn vị đã mở nhiều chương trình khuyến mãi, ưu đãi đổi trả hàng trong 10 ngày sử dụng nếu như người dùng không vừa ý, đơn hàng được vận chuyển miễn phí và hỗ trợ lắp đặt. Dù được khuyến mại lớn, ưu đãi nhiều nhưng khách hàng vẫn vắng bóng khiến lượng hàng tồn kho của hệ thống này vẫn không được cải thiện.
Ngoài Media Mart, các siêu thị điện máy khác như Pico, Trần Anh, Topcare... cũng tung ra các chương trình ưu đãi hấp dẫn cho khách hàng trong tháng ba. Theo chị Nguyễn Vân Anh, đại diện truyền thông của hệ thống siêu thị Pico, "để chuẩn bị kho cho đợt hàng mới và cũng để quay vòng vốn nên từ đầu tháng 3 hệ thống đã triển khai nhiều chương trình khuyến mại lớn. Tuy nhiên, sức mua vẫn còn quá thấp so với kỳ vọng".
Hàng hiện đại cho người bình dân
Để bù đắp cho phần sụt giảm có thể xảy ra, Asia chọn cách đầu tư cho hệ thống cửa hàng bán lẻ trên cả nước, tập trung ở các tỉnh, thành phố trước đây chưa chú trọng và đi sâu về các vùng nông thôn, mở cửa hàng ở các thị tứ, thị trấn để thu hút đối tượng khách hàng tiềm năng tại đây.
Theo ông Quang, đây là kênh bán hàng gần với người tiêu dùng nhất, giúp tiết kiệm chi phí bán hàng để có giá bán tốt nhất cho người mua. "Năm nay, đà giảm giá thuê mặt bằng như hiện nay là cơ hội cho mình phát triển hệ thống, tất nhiên là phải biết lựa chọn những địa điểm phù hợp", ông Quang nhận định.
Theo ông Trần Quang Hùng, Tổng thư ký hiệp hội các DN điện tử Việt Nam (VEIA), các DN điện máy không còn được ưu đãi nên việc kinh doanh của họ không còn dễ dàng. Bởi các DN kinh doanh không còn thói quen mua nhiều hàng để dự trữ trong kho. Do đó, khâu bán lẻ giảm sút, sức mua giảm, nên chắc chắn, lượng hàng tồn kho của các DN sản xuất vẫn còn rất cao, nhất là ở khu vực sản xuất công nghiệp.
Theo VEIA, các DN điện máy trong nước đang mất cân đối giữa các nhóm sản phẩm, chủng loại đơn điệu, công nghiệp phụ trợ phát triển chậm nên tỷ lệ nội địa hóa thấp, công nghệ chỉ đạt mức trung bình yếu, hạn chế trong hoạt động nghiên cứu, sáng tạo mẫu mã, sản phẩm mới nên sức cạnh tranh chưa cao...
Giám đốc Marketting của Trần Anh Computer-Ngô Thành Đạt cho hay, 2012 tiếp tục là năm thị trường điện máy có sự đào thải theo hướng: Mạnh sống, yếu chết. Các DN không có chiến lược dài hơi, quay vòng đồng vốn thì nguy cơ phá sản sẽ lộ rõ.
Tuy nhiên, theo ông Đạt, chính trong thời điểm hiện nay, thị trường chững lại là đòn bẩy để DN phát triển. Việc tìm địa điểm, mở rộng quy mô thành chuỗi siêu thị không quá khó khăn. Nắm được tình hình nên DN đã tìm hướng đi để đối phó với tình huống khó. Các phương thức như cắt giảm mọi chi phí không cần thiết được đưa ra để tiến tới giảm trực tiếp vào giá thành, ông Đạt cho biết.
Theo ông Phương: "Khi kinh tế khó khăn, chúng tôi chú trọng đến việc phân khúc thị trường để thỏa mãn nhu cầu mua đồ hiện đại của cả người thu nhập cao và hàng bình dân của người thu nhập thấp", ông nói.
Ông Phương dự báo, hè năm nay, sản phẩm quạt phun sương sẽ có sức tiêu thụ tăng gấp đôi so với năm ngoái. Lý do được ông giải thích là: Kinh tế dù khó khăn nhưng nhu cầu giải nhiệt trong mùa hè vẫn không thể thiếu. "Người tiêu dùng không đủ tiền mua điều hòa nhưng họ vẫn phải sử dụng các loại quạt điện để chống chọi với cái nắng nóng mùa hè", ông Phương nói.
Tuy nhiên, mặc cho các chiêu "kích cầu" của giới kinh doanh, theo ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hiệp hội siêu thị Hà Nội dự báo, sức mua các mặt hàng này vẫn khó có thể tăng do người tiêu dùng đang phải thắt chặt chi tiêu vì nhiều mặt hàng thiết yếu tăng giá. Ông Phú nhận định, "sức mua chỉ có thể nhìn thấy tăng nhẹ khi thời tiết chuyển sang mùa hè vì việc kinh doanh điện máy phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết".