Dantin - Trong truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh, khi công chúa Mỵ Nương đến tuổi cầu hôn, vua Hùng Vương thứ 18 ra điều kiện ai đem lễ vật gồm “voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao” đến trước, vua sẽ gả công chúa. Ba loại “dị thú” này xưa nay chưa ai được nhìn thấy. Vậy mà một trong 3 loại “dị thú” ấy là “gà chín cựa” ngày nay đã xuất hiện giữa lòng thủ đô Hà Nội.
Dantin - Trong truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh, khi công chúa Mỵ Nương đến tuổi cầu hôn, vua Hùng Vương thứ 18 ra điều kiện ai đem lễ vật gồm “voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao” đến trước, vua sẽ gả công chúa. Ba loại “dị thú” này xưa nay chưa ai được nhìn thấy. Vậy mà một trong 3 loại “dị thú” ấy là “gà chín cựa” ngày nay đã xuất hiện giữa lòng thủ đô Hà Nội.
“Hậu duệ” của gà chín cựa
Người may mắn sở hữu được một đàn gà chín cựa là anh Phi Mạnh Dũng (Sn 1985, trú tại xóm Đồng, thôn Phú Diễn, xã Phú Diễn, huyện Từ Liêm, HN). Anh Dũng có sở thích chơi gà từ nhỏ, vào năm 2000 nghe đồn ở Phú Thọ có loài gà chín cựa, anh liền tức tốc lên đường tìm mua giống gà lạ.
Sau hai ngày vất vả tìm kiếm, cuối cùng anh Dũng cũng tìm được đến bản người Dao nằm tít tận trên xã vùng cao Xuân Đài (huyện Xuân Sơn, Phú Thọ). Nơi đây được mệnh danh là gốc tích của loài gà quý từng được lưu trong sử sách. Mới nhìn anh đã “chết mê chết mẩn”trước những con gà cao,to,khỏe, màu lông sặc sỡ. Cặp chân con nào cũng mọc đầy những chiếc cựa sắc nhọn, xếp hàng thẳng tưng, kiêu hãnh chĩa ra ngoài. “Vừa nhìn thấy tôi đã sướng rơn như bắt được vàng. Lúc đầu tôi hỏi mua họ từ chối không bán. Theo phong tục của người dân trên ấy, giống gà này là “bảo vật” của làng, không được phép đem cho người ngoài. Phải mất mấy ngày ăn ngủ cùng dân bản và kiên trì thuyết phục, họ mới đồng ý”, anh Dũng nói.
Nuôi gà nhiều cựa dễ như gà ri.
Cảm động trước tấm lòng của chàng trai Hà Thành dành cho... gà, các gia đình người Dao đồng ý “nhượng lại” cho 4 con gà trống, 5 con gà mái và một cặp gà con với giá 350.000 đồng/kg. Bỏ ra hơn 6 triệu đồng mua gà mà anh Dũng mừng “hơn bắt được vàng”. Xách mấy lồng đầy ắp loài gà quý, anh Dũng hồ hởi về nhà, trong đầu xuất hiện một kế hoạch dài hơi để nuôi dưỡng và nhân giống chúng ngay giữa Thủ đô.
Phép dưỡng sinh của “dị thú”
Có gà quý trong tay, anh Dũng bắt đầu làm chuồng nuôi và lùng tìm nguồn thức ăn phù hợp cho gà. Tuy nhiên, niềm vui có gà quý không kéo dài được bao lâu thì nỗi lo xuất hiện.
“Mấy hôm đầu chúng có vẻ không được khỏe, lười ăn, uể oải và chẳng con nào chịu vận động. Nhiều đêm tôi đã phải thức trắng để trông nom chúng.Tìm hiểu kỹ thì thấy nguyên nhân là do môi trường sống, chúng quen sống ở vùng núi Xuân Sơn mát mẻ, trong lành, còn ở Hà thành thì ồn ào, bụi bặm kinh khủng. Sợ nhất là môi trường sống không phù hợp có thể khiến chúng sinh bệnh mà chết.”, anh Dũng nói.
Đàn gà nhiều cựa của anh Phi Mạnh Dũng.
May thay, điều anh Dũng lo lắng đã không xảy ra. Sau một thời gian được nuôi dưỡng cẩn thận, cuối cũng những con gà quý của anh cũng “tươi vui” trở lại. Con nào cũng ăn khỏe, chạy nhảy quanh vườn và lớn nhanh như thổi. Sau hai năm nuôi theo kiểu bán hoang giã, anh Dũng bắt đầu cho đàn gà ghép đôi và rồi những lứa gà con đầu tiên ra đời khiến anh mừng đến.. mất ngủ! “Gà nhiều cựa cũng không khác gà ta là mấy đâu. Điều kiện nuôi nó đơn giản hệt như nuôi gà ri. Nếu nuôi bình thường, sau 5-6 tháng, con trống có thể nặng 7-8 lạng và con mái được 6-7 lạng. Lúc này gà trống đổi màu cho sặc sỡ hơn và bắt đầu biết gáy. Còn con mái cũng tơ vương chuyện nhảy ổ và thích cặp kè với gà trống hơn. Vấn đề lớn nhất của loài gà này là chúng có quá nhiều cựa. Những chiếc cựa đó có thể hại chết gà nếu bị vướng vào rễ cây, chướng ngại vật trong vườn, nhất là với gà con. Vì thế, trước khi thả gà phải dọn sạch vườn, trại. Khi gà lớn tầm 1kg/con rồi thì việc nuôi rất nhàn”, anh Dũng nói.
Khi sinh ra gà con đã có 6 cựa.
Anh cho biết thêm: Gà nhiều cựa bản tính hung dữ hơn các loại gà khác. Khi gặp những chú gà “ngoại tộc”, chúng sẵn sàng lao vào ác chiến. Càng nhiều cựa, đá càng khỏe, “trận mạc” tơi bời. Phần thắng bao giờ cũng thuộc về gà nhiều cựa. Có lẽ tự hào với nòi giống nên gà nhiều cựa ít giao du với các loài gà khác. Nó chỉ chịu ghép đôi với những con mái trong dòng tộc. Nhưng bây giờ mua được gà chín cựa rất khó, dân Hà Nội dò hỏi khắp nơi, biết tin ở đâu có gà nhiều cựa là họ lao tới hỏi mua bằng được. Nhưng hiện giờ không phải ai cũng “yêu” và biết nuôi gà nhiều cựa như anh Dũng. Chính điều này làm nguồn gà nhiều cựa ngày càng cạn kiệt. “Dân mình vẫn tin vào lời thách đố của Vua Hùng thuở xưa “voi nhiều ngà, gà nhiều cựa và ngựa nhiều hồng mao”. Vì đây là giống của gà huyền thoại nên nhiều người cho rằng ai sở hữu được nó sẽ có nhiều may mắn, đường công danh thăng tiến nhanh”, anh Dũng cười nói.
1000 con mới có một con gà 9 cựa
Anh Phi Mạnh Dũng chia sẻ: “Lúc nhỏ mỗi con gà đã có ba cái cựa dài mỗi chân, sau đó mỗi chân sẽ mọc thêm một cựa chính nữa, nếu may mắn thì một trong hai cựa chính đó lại mọc thêm một cựa nữa là tròn chín cựa. Nhưng gà mọc đủ chín cựa thì rất hiếm, khoảng 1000 con may thì có một con thôi. Tôi nghe người bản xứ nói là cả Xuân Sơn cũng chỉ còn 1 - 2 con gà đủ chín cựa đang được nuôi dưỡng ở một nơi bí mật trong Vườn Quốc gia Xuân Sơn. Giá một con cũng phải mấy chục đến hàng trăm triệu đồng. Nhưng đó chỉ là đồn đoán thôi, tôi dò hỏi nhiều lần trên ấy nhưng không thấy tung tích đâu cả”
Sỹ Thành